Editors @ Het Depot: Uitgegleden op de overtreffende trap

Een verrassingsconcert van Editors in een relatief kleine zaal? Het werkte op het publiek als een rode lap op een stier. En dus vormden zich vanaf half twee ’s ochtends, ruim achttien uur voor de deuren opengingen, op de stoep van het Depot al lange rijen fans, in de hoop een kaartje te bemachtigen.

Mocht de fiscus morgen beslissen een bijzondere belasting te heffen op saaie muziek, dan zou hij aan de Britse Editors wellicht een aardige stuiver kunnen verdienen. Wij verzinnen niets: “I know I’m getting boring now”, zong frontman Tom Smith zelf op de vorige langspeler van zijn groep, en hij voegde zó overtuigend de daad bij het woord dat wij wel de laatsten zijn om hem tegen te spreken. Waarom Editors in onze contreien tot één van de meest aanbeden rockbands van dit tijdsgewricht behoren, is ons, zeker sinds hun derde cd ‘In This Light And On This Evening’, een raadsel. Plichtsbewust én nieuwsgierig als we zijn, hebben we de nieuwe plaat van het gezelschap, samen met een handvol bruistabletten, een keer of tien tot ons genomen, maar we zijn er nog steeds niet uit. De tien nummers, waarvan pathos en melodrama de grondtoon vormen en waarin ieder detail dermate wordt opgeblazen dat ze ingespeeld lijken onder een telescoop, zetten er ons vooral toe aan zoveel mogelijk synoniemen voor het begrip ‘geëmmer’ bij elkaar te sprokkelen.

Goed, Editors hebben hun songs altíjd al op de tweedehandsmarkt betrokken. Net zoals de heren van Interpol spiegelden ze zich aanvankelijk uitgebreid aan het oeuvre van Joy Division en de jonge Psychedelic Furs, maar op hun eerste twee platen leidde dat tenminste nog tot uitstekende nummers. Op hun vijfde, ‘In Dream’, waar ze opnieuw een zwenking maken richting elektropop, horen we vooral echo’s van Gary Numan, Simple Minds in hun mindere dagen en, godbetert, zelfs Bronski Beat. De meeste liedjes zijn wat Britten die al eens achter het fornuis post vatten ‘undercooked’ noemen. De muziek klinkt zo gezwollen dat een wakkere oncoloog er prompt een bestralings- of chemotherapiesessie voor zou aanbevelen. Tom Smith grossiert nu eenmaal veeleer in tumor dan in humor en daar kan zelfs de vocale aanwezigheid van Rachel Goswell van Slowdive niets aan veranderen.

Poëtisch vernuft

Daar staat tegenover dat de heren van Editors onwaarschijnlijk toffe peren zijn en dat barden als William Butler Yeats, Percy Bysshe Shelley en die goeie ouwe Billy Shake zich gelukkig mochten prijzen dat hun werk niet in de eenentwintigste eeuw was verschenen. Want tegenover het poëtische vernuft van Tom Smith (“I’m a lump of meat with a heartbeat”, “We dance to the beating of your broken hearts”, “My heart is a church bell ringing”…) zouden ze in geen lichtjaren opgewassen zijn geweest.

Het Belgische concert van Editors, voorzien op 31 oktober in het Brusselse Paleis 12, is al lang uitverkocht. Voor de liefhebbers was de pas deze week aangekondigde show in Leuven, een onderdeel van de marketingcampagne voor het nieuwe ‘In Dream’, dus een buitenkans: je krijgt niet alle dagen de kans een groep die normaal festivals als Rock Werchter of Pukkelpop afsluit, in een intiem zaaltje aan het werk te zien. Het Depot liep dan ook vol ‘diehards’ die desnoods een arm, een been of hun schoonmoeder zouden hebben ingeleverd om erbij te kunnen zijn.

Het concert begon met het nieuwe, door synths overwoekerde ‘No Harm’, waarin Tom Smith, in een poging de hoogdagen van Talk Talk te doen herleven, zijn hoogste falset uitliet. Het was de bedoeling de fans met het nieuwe materiaal te doen kennismaken en, jawel, tijdens de anderhalf uur durende set kwam zowat zeventig procent van ‘In Dream’ aan bod. Toch warmden Editors hun publiek vooral op met oude hits die, om strategische redenen, helemaal vooraan zaten. Toen de zanger naar zijn elektrische gitaar greep en ‘Munich’ inzette, wist het publiek met zijn enthousiasme nauwelijks blijf. Ook ‘Blood’, ‘An End Has A Start’, het op piano ingezette ‘The Racing Rats’ klonken fris, vitaal en catchy. Vuisten werden in de lucht gestoken, de teksten werden uit volle borst meegebruld en er werd met nostalgie teruggedacht aan een periode waarin we allemaal tien jaar jonger waren dan vandaag. Nieuwelingen Justin Lockey en Elliott Williams, die enkele jaren geleden oergitarist Chris Urbanowics kwamen vervangen, waren intussen helemaal ingeburgerd, en uit hun vorige cd, ‘The Weight of Your Love’, hielden Editors vooral de minst genante nummers, type ‘Sugar’ en ‘Formaldehyde’ over. Niettemin bleef de ballad ‘Nothing’, in de studioversie enkel voor stem en strijkers, ook in de potiger banduitvoering een draak. Ook qua smakeloze titels (‘Eat Raw Meat = Blood Drool’, iemand?) toonde de groep zich onovertroffen.

Overtreffende trap

Van de nieuwe songs werden we warm noch koud. Voor ‘Forgiveness’ had iemand ooit het adjectief ‘generisch’ bedacht, ‘Life is A Fear’ (je méént het, Tom?) dreef op een bas en synths die naar de discoproducties van Giorgio Moroder verwezen en ronduit tenenkrommend in zijn kitscherige banaliteit was ‘Salvation’. Het klonk zo overtheatraal dat we er spontaan haaruitval van kregen (achteraf hebben we thuis onze identiteit moeten bewijzen om weer binnen te mogen). Ook de wijze waarop Tom Smith in de U2-rip off ‘A Ton of Love’ het woord ‘desire’ articuleerde (“dizaayoooh”) sprak boekdelen: de man is een messias in het diepst van zijn gedachten. Bovendien bestijgen Editors graag de overtreffende trap: in hun universum wordt de liefde niet per kilo verhandeld, maar per ton en als de heren de nacht bezingen, hebben ze het meteen over ‘An Ocean of Night’. Ze huldigen, met andere woorden, de overdrijving als stijlfiguur.

Uit ‘In Dream’ konden het even springerige als poppy ‘All the Kings’ en de op een staccato ritme geplante afsluiter ‘Marching Orders ‘ er nog net mee door, al werd het laatste zo lang uitgesponnen dat het een beetje dreinerig werd en konden Editors niet verbergen dat ze eigenlijk een doorslagje van ‘Atmosphere’ van Joy Division hadden gemaakt. Hét kampvuurmoment van de avond noteerden we tijdens de bissen, toen Smith in zijn eentje met sobere akoestische versies van ‘Smokers Outside The Hospital Doors’ en ‘No Sound But The Wind’ kwam aanzetten. Maar met het op synthetische vleugels voorbijfladderende ‘Papillon’ werden alle registers nog eens opengetrokken. Wie nog neerzat veerde recht en alle anderen zetten een woeste regendans in waar zelfs Frank De Boosere het koud van zou krijgen.

Editors hinkten in Leuven op twee gedachten en slaagden er voorlopig niet in te kiezen tussen gitaarrock en synthpop. Ook staken de nieuwe, op lemen voeten marcherende songs, schril af tegen de oude. Maar wees er maar zeker van dat ‘In Dream’ weer een kanjer van een bestseller wordt. Want wij hebben er nu eenmaal niets van begrepen.

Dirk Steenhaut

DE SETLIST: No Harm / Sugar / Munich / Blood / An End Has A Start / Forgiveness / Life Is A Fear / Eat Raw Meat = Blood Drool / The Racing Rats / Formaldehyde / Salvation / A Ton of Love / All The Kings / Nothing // Smokers Outside The Hospital Doors / No Sound But The Wind / Ocean of Night / Papillon / Marching Orders.