De Braziliaan Caetano Veloso, ‘een van de grootste songschrijvers van de voorbije eeuw’, concerteerde in een overvolle AB, voor een publiek dat voor 70 procent uit lusofonen bestond.
Da gig: Caetano Veloso in de Brusselse AB, 07/07.
In één zin: De zanger liet zich bijstaan door een strakke rockband en speelde een puike set, die enkel zijn spankracht verloor toen hij per se de Brazilianen in de zaal wilde behagen met enkele luchtige flarden variété.
Hoogtepunten: de bijtende protestsong ‘A base de Guantánamo’ en de solo gebrachte bossanova ‘Desde que o Samba É Samba’.
Dieptepunten: enkele samba’s die tijdens het Braziliaanse carnaval wellicht de feestvreugde zouden aanwakkeren, maar buiten die context aan ons niet echt besteed waren.
Beste quote: moeten we u helaas schuldig blijven. Veloso sprak tussen de nummers door namelijk vooral Portugees, een taal die we slechts matig beheersen.
Hoewel de New York Times hem ooit tot een van de grootste songschrijvers van de voorbije eeuw uitriep, hoor je Caetano Veloso bij ons zelden op de radio. Hoe onterecht dat is, bewees de Braziliaan in een overvolle AB, voor een publiek dat voor 70 procent uit lusofonen bestond.
De culturele betekenis van Caetano Veloso valt moeilijk te overschatten. In Brazilië, een land dat ongeveer zo groot is als de VS, is zijn invloed vergelijkbaar met die van Bob Dylan of John Lennon in de angelsaksische wereld. Samen met zijn vrienden en generatiegenoten Gilberto Gil, Tom Zé en Gal Costa lag hij tijdens de sixties aan de oorsprong van tropicalismo, een revolutionaire artistieke beweging die Brazilaanse pop vermengde met ingrediënten uit rock-‘n-roll, avantgarde en andere kunstvormen. Veloso is een rusteloze intellectueel, een polemicus en activist, die al vroeg in botsing kwam met het militaire regime in Brazilië. In 1969 verdween hij enkele maanden achter de tralies om vervolgens het land te worden uitgezet en zich twee jaar als banneling in Londen op te houden. Een van de nummers die hij in die periode schreef, een op muziek gezette brief aan zijn zus Maria Bethânia, prijkte woensdag ook in de AB op de setlist.
Caetano Veloso, die in het verleden onder meer samenwerkte met David Byrne en de New Yorkse noisegitarist Arto Lindsay, heeft niet alleen een vijftigtal studioplaten, live-cd’s en soundtracks op zijn naam staan, hij is ook actief als cineast, kunstschilder, dichter en schrijver. Zijn in 2002 gepubliceerde boek ‘Tropical Truth’ is een absolute must voor iedereen die belang stelt in de ontwikkeling van de MPB of música popular brasileira. Zelfs op zijn 67ste blijft de artiest zich muzikaal verder ontwikkelen. Zo stond hij in Brussel op het podium met Banda Cê, een strakke rockband waarvan de leden slechts half zo oud zijn als hij. De nadruk lag daarbij regelmatig op het stevige, soms atonale gitaarwerk van Pedro Sá. Zelf omschrijft Veloso de muziek die hij met deze groep maakt als transsamba, maar eigenlijk is hij zo veelzijdig dat hij, in stilistisch opzicht, van alle markten thuis is.
Het podium was om onduidelijke redenen gedecoreerd met een deltavliegtuigje en de ruggengraat van de set bestond uit songs uit Caetano Veloso’s jongste cd ‘Zii e Zie’ (Italiaans voor ‘Ooms en tantes’). Wij onthielden vooral ‘Perdeu’, waarin de artiest uitgebreid zijn falsetstem demonstreerde, ‘Por Quem?’, het ingetogen ‘Sem Cais’, het gesofisticeerde ‘Lapa’ en de bijtende protestsong ‘A base de Guantánamo’, psychedelische dub gestut door welsprekend snarenwerk. Veloso mag als zanger dan vrij zoetgevooisd zijn, als het om maatschappelijke misstanden of politiek gekonkel gaat, neemt hij nog steeds geen blad voor de mond.
Tijdens de bijna twee uur die verstreken tussen openingsnummer ‘A Voz do Morto’, een ode aan sambista Paulinho da Viola, en de laatste bis, ‘A Luz de Tieta’, een nummer dat hij in 1997 met de groep Timbalada opnam voor een soundtrack, diepte hij ook enkele van zijn vele hits en klassiekers op. Die werden door de vele Brazilianen en Portugezen in de zaal dan ook woord voor woord meegezongen. Van dat herkenningseffect profiteerden onder meer ‘Trem das Cores’, het uit 1969 daterende, met Afrikaanse gitaar versierde ‘Irene’ en het solo, enkel met akoestische gitaar gebrachte bossanovanummer ‘Desde que o Samba É Samba’. Dat dit laatste tien jaar geleden zelfs werd opgenomen door Caetano’s grote voorbeeld João Gilberto, zegt veel over ’s mans onaantastbare status als songwriter.
Maar ondanks zijn onuitputtelijke reservoir van eigen materiaal is Caetano Veloso ook een begenadigd vertolker van andermans werk. Zijn in het Spaans gezongen versie van ‘Volver’, een compositie van de Argentijnse tangolegende Carlos Gardel, was om duimen en vingers bij af te likken. Het enige dat zijn concert een beetje ontsierde waren de luchtige, dansbare liedjes, bedacht voor het Braziliaanse carnaval, en enkele naar variété neigende ballads – een toegeving aan de landgenoten in de zaal die de muzikale alchemist hier slechts eens om de zoveel jaar te zien krijgen. Een begrijpelijk compromis, maar wel één dat de coherentie van de show niet ten goede kwam. We hadden Veloso dus al scherper en overtuigender aan het werk gezien. Zijn warme en bescheiden podiumpresence maakten echter veel goed. En zo lang hij uitstekende platen blijft maken als ‘Zii e Zie’ morren wij enkel in mineur.
Dirk Steenhaut
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier