An Evening with Mark Lanegan @ Vooruit: Een bluescrooner met mainstreamappeal

Even heeft ondergetekende overwogen zich in een smoking te hijsen en zich voor de gelegenheid te laten seconderen door een langbenige gazelle. Want suggereerde An Evening With Mark Lanegan niet iets gala-achtigs? Maar na één song waren we er al uit: de aankondiging was gewoon tongue-in-cheek.

De 51-jarige zanger zet het publiek graag op het verkeerde been. Aanvankelijk was er sprake van een solotournee, maar in Gent verscheen Mark Lanegan wél doodleuk met een driekoppige backing band op het podium. Het grootste verschil met ’s mans gebruikelijke optredens was dat hij dit keer zijn drummer thuis had gelaten en hij, voor een zittend publiek, in een theater speelde. De nadruk lag meer dan ooit op de rustiger nummers uit zijn repertoire, wat resulteerde in een vrij relaxte sfeer. En aangezien de artiest momenteel geen nieuwe plaat te promoten had, plukte hij materiaal uit zowat alle stadia van zijn ruim dertig jaar omspannende carrière.

Lanegan liet de avond op gang trekken door enkele van zijn vrienden. Fred ‘Lyenn’ Jacques, de Brusselse muzikant die al enkele jaren in zijn band speelt en die u ook hoort te kennen als bassist van Dans Dans, kwam in zijn eentje zijn gloednieuwe solo-cd ‘Slow healer’ voorstellen. Daarbij begeleidde hij zichzelf afwisselend op elektrische gitaar en (in het geval van ‘Sometimes’) boukouki. Méér nog dan op zijn plaat, waar hij assistentie krijgt van topmuzikanten als Marc Ribot en Shahzad Isamily, klonken introspectieve songs als ‘In Reveries’ of ‘Vaguely Lit sober en afgekloven. De schaarse podiumverlichting droeg bij tot de intimistische teneur en tussen de nummers door kwam Lyenn niet verder dan wat verlegen gefluister, maar naarmate de set vorderde nam de intensiteitsgraad toe en etaleerde hij steeds duidelijker zijn vocale souplesse. Vooral de emotionele uithalen in het oudere ‘Seeds and Semen’, een nummer waar ook Radiohead wel raad mee zou weten, gingen door merg en been.

Na een half uurtje nam Duke Garwood, de Britse gitarist met wie Lanegan in 2013 de cd ‘Black Pudding’ opnam, het van hem over. Op het menu: songs uit het vorig jaar verschenen ‘Heavy Love’, zoals ‘Sometimes’ en ‘Disco Lights’, en ouder werk, dat in stilistisch opzicht naadloos aansloot bij dat van Howe Gelb, Chris Whitley en John Martyn. Garwood grossierde in meditatieve zangpartijen en virtuoze fingerpicking. “Ik zwalk nog een beetje”, mompelde hij bij het begin van zijn set, die het midden hield tussen folk en psychedelische blues. “Maar ik ben in blijde verwachting van een borrel”. Zodra hij die eenmaal had gekregen, was hij niet meer te stuiten. “Thanks for hanging out with me and letting me trouble your ears”, zei hij nog tot afscheid, maar naar de reacties te oordelen beschouwde geen van de aanwezigen dat als een karwei.

Kraker

Lyenn en Garwood doken later ook op aan de zijde van Mark Lanegan, al werden hun bijdragen aanvankelijk weggedrukt door de in verhouding iets te volumineuze gitaarverrichtingen van Jeff Fielder. Maar alles draaide natuurlijk om de even gruizige als expressieve baritonstem van de zanger zelf. De laatst genoemde, een bluescrooner met mainstreamappeal, stond statisch achter zijn microfoon, bewoog of praatte nauwelijks en leek zich in zijn eigen bubbel te bevinden. Maar wie voor een ‘show’ kwam, was bij Lanegan sowieso aan het verkeerde adres. De man is een Zanger met een hoofdletter Z: bij hem staan altijd de song en de doorvoelde vertolking centraal en dat was in Vooruit niet anders. De Amerikaan bewoonde de songs zoals een kraker die zich had voorgenomen het veroverde pand nooit meer te verlaten.

Lanegans ingehouden aanpak leidde tijdens het concert gelukkig nooit tot eenvormigheid. De artiest bewees al vaker dat hij moeiteloos songs uit diverse stijlen en tradities aankan. Dat deed hij onder meer via samenwerkingen met Isobel Campbell, UNKLE, Soulsavers, Maggie Björklund en The Gutter Twins. Bovendien zorgde hij voor het nodige reliëf in de set door af en toe één of twee van zijn muzikanten de coulissen in te sturen. Zowat een derde van het optreden bleek uit covers te bestaan. Niet verbazend als je weet dat Mark Lanegan al meerdere langspelers (“I’ll Take Care Of You’ en ‘Imitations’) met andermans materiaal heeft gevuld.

Koude rillingen

Dit keer deed hij zijn voordeel met songs van onder anderen The Leaving Trains (een grondig verbouwd ‘Creeping Coastline of Lights’), Napalm Beach (het in Latin-sferen gedrenkte ‘Holy Ground’), Brook Benton (de fraaie bluesballad ‘I’ll Take Care of You’), Kurt Weill (een indrukwekkend ‘Mac the Knife, enkel ondersteund door het elegante gitaarspel van Fielder) en Frank Sinatra (het afgemeten gebrachte ‘Pretty Colors’). Het maakt niet uit waar een nummer vandaan komt en uit wiens pen het is gevloeid, Lanegan zet het telkens naar zijn hand en haalt er alles uit wat er uit te halen valt. Hoogtepunten opsommen is haast onbegonnen werk, maar ‘Torn Red Heart’, ‘Judgement Time’ en ‘One Hundred Days’ waren zeker momenten waarop je koude rillingen over je ruggengraat voelde kruipen.

Niet alles was echter even geslaagd. Tijdens potige rock-‘n-rollnummers zoals ‘Gravedigger’s Song’ of de twee verwijzingen naar Screaming Trees (‘Where the Twain Shall Meet’ en ‘Halo of Ashes’) miste je de energie van een drummer. Hier serveerde Lanegan vis noch vlees, al zorgde de macht der herkenning wel voor geestdriftige reacties in de zaal. Met 57 minuten was de set ook aan de korte kant, maar dat werd gecompenseerd met een half uur extraatjes, waaronder publieksfavoriet ‘I Am The Wolf’ en twee stukjes uit de samenwerking met Garwood (het broeierige ‘Driver’ en ‘Mescalito’, waarin Lyenn percussie speelde).

We krijgen Mark Lanegan hier zo vaak live te zien dat zijn muziek inmiddels vertrouwd aandoet en je daardoor dreigt te vergeten hoe goed ze wel is. Nu de man zijn verslavingen netjes onder controle heeft, levert hij consequent topprestaties en is hij zowaar zelfs sociabel geworden. Na het concert deelde hij, aan de merch-stand handtekeningen uit en maakte hij minzaam een praatje met zijn fans. Er zijn geen zekerheden meer.

DE SETLIST: One Way Street / Creeping Coastline of Lights / Mirrored / The Gravedigger’s Song / Can’t Catch The Train / Holy Ground / I’ll Take Care Of You / Where The Twain Shall Meet / Torn Red Heart / Judgement Time / Phantasmagoria Blues / One Hundred Days / Mack The Knife / You Only Live Twice / On Jesus’ Program // Driver / Mescalito / I Am The Wolf / Pretty Colors / Bombed / Halo of Ashes.