Band van de Dag #69: tUnE-yArDs

De Californische Merrill Garbus, alias tUnE-yArDs, is een vrouw naar ons hart. Ze heeft lef, roeit vrolijk tegen de stroom op en is een van de weinige artiesten die er een erezaak van maakt om echt origineel uit de hoek te komen.

Haar lofidebuut ‘BiRd-BrAiNs’ in 2009 maakte ze thuis in haar eentje, met behulp van een dictafoontje en een gratis gedownload computerprogramma. Voor de rijker geïnstrumenteerde en uitstekende opvolger ‘W h o k i l l’ (2011) zocht de 35-jarige Merrill Garbus een echte studio op, zonder dat het unieke karakter van haar sound erdoor werd aangetast. ‘Uiteraard heb ik me afgevraagd of ik, door met dure microfoons te werken, niet aan identiteit zou inboeten. Maar ja, als je in je keuken opneemt, duurt het héél lang eer je tot bevredigende resultaten komt.’ Het straffe ‘W h o k i l l’ werd uiteindelijke haar doorbraakplaat.

Hoewel beide albums van tUnE-yArDs blaken van levenslust, zijn ze niet meteen geschikt als achtergrondmuziek bij een kopje koffie: ze klinken weerbarstig en intens, uitdagend en confronterend, schudden je door elkaar en werken je op de heupen.

Merrill Garbus is een Riot Grrrl uit Oakland die gefascineerd is door onderwerpen als seks, geweld en racisme, die ze in haar songs op een persoonlijke wijze benadert. Tegelijk valt uit haar gegiechel op het podium af te leiden dat ze zichzelf niet al te ernstig neemt. Haar muzikale experimenten getuigen echter van zoveel speelsheid dat haar concerten vanzelf tot opwindende gebeurtenissen uitgroeien en verpletterende indrukken nalaten.

Toegegeven, tUnE-yArDs’ rauwe, ongekunstelde stem zal niet iedereen even aangenaam in de oren klinken, maar het is wel een opvallend kleurrijk en wendbaar instrument. Ze kan ook aardig uit de voeten met een ukulele, allerlei percussietuigen en een loopstation waarmee ze verscheidene vocale en instrumentale partijen over elkaar heen legt. Het is niet iedereen gegeven.

tUnE-yArDs in een muzikale lade droppen is onbegonnen werk. ‘Zap Mama op speed, beatnikfunk gespeeld op zwaardvistrombones, melodische kakofonie, extatische trottoirjazz, een aflevering van afropopidool achterstevoren, de kwelgeest van Nina Simone en een dreadlock holiday in de Mississippidelta.’ Zo omschreef Knack Focus haar viersterrenplaat ‘W h o k i l l’. Om maar te zeggen: wat ze brengt is ongrijpbaar, wegens van alles tegelijkertijd. Ze steunt op technieken uit hiphop en performance art, verwijst naar r&b, funk, soul en etnische folk en herinnert, qua hoekigheid, aan de New Yorkse no wave uit de late seventies.

Op 5 mei komt ‘Nikki Nack’ uit. Het wordt opnieuw een bundeling songs waarvoor ze qua ritmiek alles uit de kast haalde. ‘Ik ga tot het uiterste om iets uit te proberen. Dat kan soms klinken als een loslopend wild dier dat niet meer te temmen is’, zei ze in de aanloop naar haar derde album. ‘But the rule is: don’t try to get it right, just be in the middle of it’. Maak dus plaats als je straks de nieuwe tUnE-yArDs’ in huis haalt, want stilstaan is (opnieuw) geen optie. ‘Water Fountain’ is al een eerste voorproefje. (DS/DB)