Burton vs. Burton – Hollywoods grootste glamourkoppel uit de sixties speelde zich het hart uit lijf in het speelfilmdebuut van Mike Nichols.

Film. Met een tumultueus liefde- en privéleven dat de meeste huidige showbizzhuwelijken doet verbleken, blijven de Burtons het oermodel van het celebritykoppel. Het hoogtepunt van de gezamelijke carrière van Richard Burton en Elizabeth Taylor is dan ook niet toevallig Who’s Afraid of Virginia Woolf?, waarin ze een echtpaar spelen dat elkaar tijdens een uitputtende lange nacht met huid en haar verscheurt. George, een geschiedenisleraar van middelbare leeftijd aan een universiteit in New England en zijn verbitterde vrouw Martha, krijgen op een avond het bezoek van een jong stel (Sandy Dennis en George Segal) dat ze met gretig exhibitionisme meesleuren in hun wrede spelletjes en afrekeningen.

Ofschoon het gaat om een vrij trouwe bewerking van het taboedoorbrekend toneelstuk waarmee Edward Albee in 1962 in een klap beroemd werd, en de vorstelijke sterren zich nederig plooien naar hun bescheiden personages, krijgt deze film een extra voyeuristische attractie door de suggestie dat we ons ook vergapen aan het stormachtig huwelijk van de twee grootste supersterren uit de jaren 60. Moeilijk te zeggen wat het meest over the top is in deze echtelijke Walpurgisnacht: het verbaal geweld, de exquis geformuleerde beledigingen, de psychologische wreedheid of de hoeveelheid alcohol die de personages naar binnen gieten.

De ironie van het drama is dat hoezeer George en Martha elkaar ook naar de keel vliegen, ze ondanks hun ambivalente liefde-haatrelatie een hartstochtelijk paar vormen. Terwijl het huwelijk van het jonge, ‘onschuldige’ paar liefdeloos is en aan elkaar hangt van de leugens.

Als film is Who’s Afraid of Virginia Woolf? geen onverdeeld succes. Zo was het een vergissing van producer/scenarist Ernest Lehman om de claustrofobische intensiteit te doorbreken door in het derde bedrijf (ook al op de planken de zwakste schakel van het drama) het ruziemakende gezelschap te doen verhuizen naar een mistroostig baanrestaurant. Maar als recital van twee monstres sacrés op het toppunt van hun roem, uitstraling en acteurkunst, blijft Virginia Woolf onovertroffen. Met Burton die zijn giftige dialogen wat plechtstatig voordraagt met een mengsel van zelfhaat, berusting in zijn zwakheid en geamuseerd sarcasme, en Taylor die haar schrille en beperkte stem als een dodelijk wapen hanteert.

Extra’s. Twee documentaires onderzoeken hoe baanbrekend deze toneelverfilming wel was (al werd het obscene taalgebruik van het stuk wel afgezwakt), maar wat deze 2-disc special edition écht de moeite maakt zijn de twee commentaren. In de eerste wordt regisseur Mike Nichols door zijn jongere bewonderaar Steven Soderbergh aan de tand gevoeld. Nichols, toen al een beroemdheid als stand-up comedian, maar als filmregisseur aan zijn proefstuk toe, dankt deze klus aan zijn vriendschap met de Burtons. Hij onthult dat de producerende studio Warner Bros dermate twijfelde aan zijn kunnen dat hij tijdens de opname het gezelschap kreeg van een assistant cutter die er moest over waken dat de shots later wel aan elkaar konden worden gemonteerd. Nog beter is de tweede commentaar van de briljante cameraman Haskell Wexler, die zegt zich niet veel meer over de film te herinneren om dan toch maar en passant een echte cursus zwart-witfotografie te geven.

FOCUSTRAKTEERT

Win 5 dvd’s van ‘Who’s Afraid of Virginia Woolf?’ Zie pagina 5.

Patrick Duynslaegher