Schrijver Viktor Frölke drinkt er toch nog eentje mee: ‘Groepsdynamiek kan een vieze smaak krijgen’

© .

De Nederlandse schrijver Viktor Frölke is een man van veel schwung en knappe dialogen, die hij doorspekt met tot de verbeelding sprekend idioom. Zo ook in ‘Het Dispuut’, een boek dat van kolderieke studentenroman omslaat in een bloedserieuze aanklacht tegen de kliekjesmentaliteit die ook de Nederlandse samenleving domineert.

1. Ben je zelf lid geweest van een dispuut?

Viktor Frölke: Ik heb filosofie gestudeerd en ik was inderdaad lid van een dispuut, maar daar stopt de gelijkenis tussen mij en Tristan. Het is een wereld van ons kent ons, waarin de bevoorrechten van de maatschappij elkaar treffen en banden aangaan voor het leven. Nederland is zogezegd een egalitaire, klasseloze maatschappij, maar het tegendeel is natuurlijk waar. Er zijn juist enorme rangen- en standenverschillen. Alleen houden we die liever verborgen.

2. Hoe komt het dat in al dat soort clubs sadistische inwijdingsrituelen bestaan?

Frölke: Het idee dat je de ander moet aandoen wat jou eerder is aangedaan lijkt gewoon hardnekkig in onze natuur ingebakken te zitten. Veel incestslachtoffers worden nadien zelf kindermisbruikers. Het geweld gaat een eigen leven leiden. Op politiek vlak zie je dat ook. De Palestijnse kwestie heeft in feite toch veel weg van een kinderlijk opbod waarbij de ene partij de daden van de andere wil vergelden of overtreffen. Onlangs las ik een artikel waarin een Afrikaanse stam opgevoerd werd die al decennialang in oorlog was met een naburige stam. Kinderen werden opgevoed met het idee dat die anderen de vijand waren. Waarom werd niet gezegd. Na veel navraag was de auteur van het artikel erachter gekomen dat er ooit een moord was gepleegd die gewroken moest worden, maar de mensen wisten dat in feite al lang niet meer. Het mechanisme dat bepaalt dat slachtoffers daders worden, was een eigen leven gaan leiden. In feite is het heel oudtestamentisch.

3. Heeft het ook niet met groepsdynamiek te maken?

Frölke: Natuurlijk, de massapsychologie heeft overtuigend aangetoond dat mensen in groep zaken doen die ze individueel volstrekt fout vinden, of waar ze helemaal geen zin in hebben. Als ik met een stel vrienden een biertje ga drinken en zij bestellen er allemaal nog een terwijl ik in feite zin heb om naar huis te gaan, is de kans groot dat ik toch nog eentje meedrink. Wanneer je in een groep zit, moet je je een houding geven. Dit is een onschuldig voorbeeld, natuurlijk, maar in kringen van voetbalsupporters of in het leger – denk maar aan de Amerikanen in de Iraakse Abu Ghraib-gevangenis – kan dat veel extremere vormen aannemen. Net zoals in het dispuut in mijn boek, waar de groepsdynamiek wel erg letterlijk een vieze smaak krijgt.

‘Het dispuut’ van Viktor Frölke, Thomas Rap, 304 blz., € 19,90

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content