Madonna Louise Veronica Ciccone Ritchie blies afgelopen zomer vijftig kaarsjes uit. De grande dame van de popmuziek staat niet alleen haar mannetje op de bühne, maar zit nu ook stevigin de regiestoel en stelde in Berlijn haar langspeeldebuut ‘Filthand Wisdom’ voor.Stof genoeg dus voor een exclusief gesprek in haar New Yorkse penthouse.’Ik voel me veel beter achter de camera dan ervoor.’

Filth and Wisdom is een portret van drie Londense roommates die elk een grote droom najagen. A.K. (Gogol Bordello-frontman Eugene Hütz) is een gigolo die het ooit als chansonnier wil proberen. Stripster Holly (Holly Weston) wil het maken als danseres. En Juliettes levensdoel is om Afrikaanse weeskindjes een onderdak geven. Deze ironische en pretentieloze komedie, gedragen door kleurrijke personages en verrassend goede vertolkingen, is ook een scherpzinnig zelfportret van de regisseur. De perfecte invalshoek voor een leuk gesprek, lijkt ons.

Maar daar knelt het schoentje: Madonna is zowat de meest afgeschermde artiest aller tijden. Een interview met haar versieren is niet meer en niet minder dan een heldendaad. Met het bit tussen de tanden moet een journalist zich een weg banen in een jungle van taaie publicists. Hij wordt tot op het bot gescreend, krijgt een waslijst met onderwerpen die hij vooral níét mag aankaarten, voorgeschoteld en doet basically afstand van het recht om het artikel te schrijven – Madonna’s PR-team bepaalt zélf wel wat er over haar geschreven wordt.

Na maanden heen en weer bellen, afspraken maken en weer afzeggen, is het eindelijk zo ver: La Ciccone gunt ons wat tijd na een van de ontelbare repetities voor haar nieuwe Sticky and Sweet-wereldtournee. We spreken af met Madonna’s publicist op een straathoek in de buurt van Central Park. Die leidt ons binnen in het statige appartementsgebouw. We groeten de conciërge in zijn wachthokje, stappen op de vijfde verdieping uit de lift en worden daar ontvangen door Madonna’s assistente Johanna. Ze vraagt ons om nog even geduld te oefenen. We installeren ons in een smaakvol ingericht salon. Er hangt een Frida Kahlo aan de muur, op de tafel liggen boeken. Wat verder in het vertrek staat een piano met daarop een partituur van Fame. Aan de muur hangen kleine kaders met foto’s van Madonna’s kinderen. De spanning stijgt. We voelen ons opgelaten, als jonge fans die voor het eerst hun grote idool gaan ontmoeten.

Eindelijk is ze daar. Ontspannen lacht ze ons toe. ‘ Sorry for the delay‘, verontschuldigt ze zich. Lourdes staat achter haar. Ze stelt haar aan ons voor en stuurt dochterlief dan naar bed: ‘Slaapwel. Sweet dreams.’ Ze verontschuldigt zich nog ‘s. Wij staren haar aan, omdat we nauwelijks kunnen geloven dat zij het is. Ze draagt een rood sportpak en heeft geen make-up aan. Ze plooit haar benen onder zich op de fauteuil. Een van de grootste popiconen van de laatste 27 jaar zal het nu met ons over cinema en haar culturele smaak hebben. Een uur lang zweven we op een wolk.

Wanneer besefte je dat je wilde regisseren?

Madonna: Ik was begonnen aan de bewerking van een verhaal dat op ware feiten gebaseerd was, en moest er een scenario voor een behoorlijk zwaarwichtige film uit puren. Het viel me moeilijk omdat ik niet wist hoe je zo’n scenario in beelden kunt gieten, en vond dus dat ik wat regie-ervaring moest opdoen. Het moest een film worden met een klein budget waarin ik het proces van begin tot einde kon ontdekken, zonder al te veel druk of mensen die steeds over mijn schouder meekeken. Ik wilde alle facetten van de cinema leren kennen: de mise-en-scène, het schrijven, de casting en de decor- en kostuumkeuze. Ik bereidde Filth and Wisdom voor en besefte toen dat ik het hele project wilde dragen, van de regie tot de soundtrack toe.

In de prent zien we de typische sociale typering van de Engelse cinema.

Madonna: Ik denk graag van mezelf dat ik cinéma vérité gemaakt heb, doorspekt van sociale commentaar. Het werk van Jean-Luc Godard was een grote inspiratiebron voor me. Ik had geen zin in een traditionele prent die enkel een verhaaltje vertelt, maar wilde de zelfkant van de maatschappij laten zien en er een twist aan geven. De personages hebben elk karaktertrekken die ik in mensen waardeer. Ze zijn erg verschillend, maar wel allemaal donkere antihelden.

In ‘Filth and Wisdom’ ontdekken we drie verrassende acteurs, waaronder Eugene Hütz. Je hebt het podium met hem gedeeld (tijdens Live Earth vorig jaar, nvdr. ), maar hoe kreeg je hem aan het acteren?

Madonna: Ik vind hem een apart figuur omdat hij nérgens bang voor is. Hij is bereid om alles te proberen. Veel acteurs zijn bang van wat mensen van hen zullen denken als zij hen in bepaalde scènes zien, maar Eugene is een punkrocker en lacht daar eens goed mee. Als ik hem gevraagd had om zich als Margaret Thatcher te verkleden had hij dat zonder morren gedaan. ( Lacht) Ik ben echt verwend met mijn acteurs. Vicky McClure zag ik in Shane Meadows’ This Is England. Toen ik haar ontmoette, had ze prachtig, lang haar. Ik vroeg haar of ze het niet erg zou vinden om het af te snijden om er jongensachtiger uit te zien. Geen moment aarzelde ze. Hetzelfde met Holly Wes-ton. Zij had zelfs nog nooit geacteerd. Ik waardeer het in acteurs als ze doen wat ze moeten doen voor hun rol, zonder er problemen van te maken.

Hoe ging het je af om de acteurs aanwijzingen te geven?

Madonna: Dat viel behoorlijk mee. Uiteindelijk doe ik hetzelfde als tijdens de huidige voorbereidingen van mijn tournee: ik geef iedereen aanwijzingen en stel het kleinste detail in vraag. In de nieuwe tournee heb ik een body double die mijn choreografieën uit het hoofd leerde. Vanuit de zaal kijk ik hoe ze het doet, en geef ik haar instructies. Ik zie geen enkel verschil met wat ik voor Filth and Wisdom gedaan heb. Ik geef toe dat ik in het begin wat nerveus was omdat ik dacht dat acteurs als Richard E. Grant ( ‘Gosford Park’, nvdr. ) me zouden intimideren, maar dat was niet het geval.

Denk je dat mensen je film zullen afkraken, enkel omdat jouw naam op de affiche staat?

Madonna: Die naam zorgt voor extra druk, maar dat zet me ertoe aan om de lat nog hoger te leggen. Ik wéét dat mensen naar een film kijken omdat ik erin meespeel, niet omdat ze denken dat het een goede film is. Ze zien mij acteren, niet mijn personage. Dat is een van de redenen waarom ik het niet meer als actrice wil proberen. Ik vind het veel leuker áchter de camera.

Je bent de eerste filmmaker die in hetzelfde jaar prenten heeft in Berlijn (‘Filth and Wisdom’, nvdr. ) en Cannes (‘I Am Because We Are’, nvdr. ).

Madonna: Echt? Victory!(Lacht)

Wat vindt u daarvan?

Madonna: Ik ben erg trots op de films. Ik vond het fantastisch om een documentaire als I Am Because We Are te maken, al was ik dan ‘maar’ copiloot aangezien ik tijdens de opnames van Filth and Wisdom niet de nodige tijd kon vrijmaken. Ik had het geluk om Nathan Rissman te ontmoeten, een erg getalenteerd regisseur. De films zijn radicaal verschillend, maar ze zijn met even veel passie gemaakt. Ze lieten me toe om te experimenteren.

Werkt je al aan een nieuwe film?

Madonna: Ja, ik ben met een nieuw scenario bezig. Ik begon te schrijven, in al mijn naïviteit denkend dat ik het snel zou kunnen afronden, maar nu zit ik met die repetities. Waarschijnlijk kan ik het toch tegen eind januari afwerken als ik van de pauzes in de wereldtournee gebruikmaak.

Hoe zou je je filmsmaak beschrijven?

Madonna: Ik houd van films met een boodschap, in welk genre dan ook. Blockbusters zijn mijn ding niet. Ondanks de lovende recensies ben ik bijvoorbeeld nog niet naar The Dark Knight gaan kijken. Dat soort films zegt me weinig omdat ze me niets bijbrengen. Leren is essentieel wanneer ik naar de cinema ga, en nog meer wanneer ik zelf films maak.

© Studio Magazine, vertaling en bewerking:

Dieter Moeyaert

Door Thierry Chezeen Fabrice Leclerc – © Studio Magazine, vertaling en bewerking: Dieter Moeyaert