Elke dinsdag, 21.55 – vtm.

In weerwil van de benaming houdt reality-tv er net van om de realiteit op zijn kop te zetten, door iemand uit zijn vertrouwde omgeving weg te nemen en ergens te droppen waar heel andere regels gelden. Dat zogenaamde ‘fish out of water’-concept lag aan de basis van De Nieuwe Mama en Celebrity Shock, en leverde ook de inspiratie voor Stille Weldoeners, de nieuwe reeks op vtm. Al kunnen we in dit geval misschien beter spreken van een blauwvintonijn die in een modderpoel wordt gegooid, want in Stille Weldoeners moet een Vlaamse miljonair meer dan enkele sporten van de maatschappelijke ladder afdalen om met eigen ogen te zien hoe de minder gefortuneerde medemens probeert te overleven. Een lesje in nederigheid voor de rijken dus, die er zo ook toe aangezet worden om een deel van hun fortuin weg te schenken.

In de eerste aflevering was Lud Verhelst, een ’topinte-rieurarchitecte’ die samen met haar man een vastgoedimperium heeft uitgebouwd, het slachtoffer van dienst.Zij mocht een paar weken undercover in de Veemarktbuurtbuurt in Kortrijk gaan wonen, een achtergestelde wijk die ironisch genoeg volgens de commentaarstem ‘onleefbaar geworden is door de snelle opkomst van dure appartementen en shopping centra’ – met andere woorden door toedoen van projectontwikkelaars als Verhelst. Onder het voorwendsel dat ze na een jarenlang verblijf in het buitenland naar Kortrijk teruggekeerd was en de buurt wilde leren kennen, liet Verhelst zich door enkele bewoners rondleiden door de straten vol verval. Ze meldde zich ook aan als vrijwilligster bij organisaties als Poverello en De Kier, om te ervaren hoe zij het leven van minderbedeelden proberen te verlichten.

Op zich kun je weinig kritiek hebben op een programma dat Vlaanderen confronteert met de armoede die zelfs in een rijke stad als Kortrijk – ‘het Dallas van Vlaanderen’, zoals Verhelst zich liet ontvallen – voor veel mensen dagelijkse kost is, en dat ervoor zorgt dat verenigingen die zich voor de vierde wereld inzetten een steuntje in de rug krijgen. Aan de andere kant is het vrij absurd om een miljonair die voor de ogen van honderdduizenden tv-kijkers haar chequeboekje bovenhaalt en geschenkjes uitdeelt een stille weldoener te noemen. En daar lag ook net het probleem: Stille Weldoeners voelde in de eerste aflevering niet zozeer aan als een pakkend portret van verdoken ellende, maar als een egotrip voor de filantroop in kwestie, omdat er veel meer aandacht ging naar de aanpassingsproblemen, de twijfels en de angsten van Verhelst dan naar de wereld waarin ze was terechtgekomen.

Terwijl bij iedere schrijnende situatie gepolst werd naar de levenslessen die de architecte eruit trok – ze zou voortaan meer van haar rijkdom genieten, en tijdens het winkelen meer letten op wat ze in haar karretje zwierde – kwamen de arme mensen nauwelijks aan het woord. Ook de vrijwilligers van Poverello en De Kier waren weinig meer dan figuranten in Verhelsts verhaal van persoonlijke groei en inzichten, terwijl die met hun jarenlange, onbaatzuchtige inzet natuurlijk de echte stille weldoeners zijn. Maar dat zal dan wel het verschil zijn tussen reality-tv en de werkelijkheid.

Lees nog meer recensiesen bedenkingen in deblog Testbeeld op FOCUSKNACK .BE

Stefaan Werbrouck

‘Het is vrij absurd om een miljonair die voor de ogen van honderdduizenden tv-kijkers haar chequeboek bovenhaalt en geschenkjes uitdeelt een stille weldoener te noemen.’