Brando (nog eens) te boek – Echt nieuwe revelaties bevat deze zoveelste Brandobiografie niet. Toch is het een meer dan degelijke synthese en analyse van zijn leven en werk, zijn invloed en zijn folterende kwellingen, de drijfveer van zijn acteerkunst.

Stefan Kanfer, Faber and Faber, 352 blz. euro25,00 ***

‘Before Brando, actors acted. After Brando, they behaved.’ Het is een quote die de status van Marlon Brando (1924 – 2004) perfect weergeeft, omdat hij in de jaren 50 de acteerstijl in de Hollywoodfilm nu eenmaal flink heeft veranderd. Over de acteur is echter altijd met evenveel wrok als liefde gesproken en geschreven. Zeker toen hij zwaarlijvig was, geplaagd werd door familiale tragedies en zijn subversieve houding en arrogante wangedrag op de set potsierlijke proporties kon aannemen. Even snel als Brando een briljant genie werd genoemd, werd hij als supernova geklasseerd, als een man die te gemakzuchtig was en zijn talent vergooide in slechte films – die hij overigens enkel draaide om het onderhoudsgeld voor zijn talrijke kinderen en de kosten voor zijn persoonlijke paradijs op de koraalatol in Tahiti te kunnen betalen.

Van rebels seksicoon in strak wit T-shirt en emotioneel onstabiele vader tot excessieve, zelfdestructieve superster die op het acteren neerkijk: zijn parcours oogt bijzonder ambivalent en tumultueus. Volgens auteur Stefan Kanfer werd dat alles gedicteerd door Brando’s innerlijke angsten en demonen, een erfenis van zijn opvoeding als kind van alcoholische ouders. Nu is dit allemaal niet nieuw. Brando heeft zijn method acting-werk bij mentor Stella Adler in New York altijd als psycho-therapeutisch beschouwd. En in zijn memoires Songs My Mother Taught Me gaat hij ook uitgebreid in op zijn miserabele jeugd in Omaha, Nebraska.

In zijn door stevige research onderbouwde biografie trekt Kanfer, een gewezen Time-journalist, de invloed van Brando’s jeugd door tot elk facet van diens leven. Brando’s biseksuele activiteiten of de plezante anekdotiek worden niet gemeden, maar zijn artistieke wapenfeiten, het filmproductieproces en zijn verwarring en contradicties staan centraal. Daarbij wordt nooit de sociale of politieke historische context uit het oog verloren. Op die manier laat Kanfer in zijn eerlijke poging tot een objectief portret ook zien dat Brando met zijn interesse voor de Black Panthers en de indianenkwestie niet zomaar een sociale dilettant was. Hij geloofde er immers oprecht in dat hij als acteur de wereld en het lot van de outsider kon veranderen.

Luc Joris