SOME LIKE IT BITTER

FEDORA, oftewel Hollywood in de jaren zeventig volgens Billy Wilder: no beard, no glory.

Na jarenlang onvindbaar te zijn geweest kunnen fans van Billy Wilder eindelijk diens voorlaatste film Fedora herontdekken op dvd.

Tot het midden van de jaren zestig gold Billy Wilder als een van de grootsten van de Amerikaanse filmindustrie, met klassiekers als Sunset Boulevard (1950), Some Like It Hot (1959) en The Apartment (1960). Maar, zonder dat iemand hem iets gevraagd had, begon met het dagen van de jaren zeventig de (film)wereld te veranderen. Het nieuwe Hollywood, vertegenwoordigd door jonge honden als Scorsese, Spielberg en Coppola, introduceerde een meer naturalistische, ruwe stijl, weg van het afgeborstelde studiosysteem. Oude rotten zoals Hitchock en Wilder werden daar het slachtoffer van. Hun latere films werden ontvangen als oubollig, gemaakt volgens een voorbijgestreefd model. Na het floppen van The Front Page (1974) moest Wilder naar Duitsland trekken om geld te vinden voor Fedora. Geen wonder dat de film aanvoelt als een afrekening, Wilders bittere kritiek op een filmwereld die hem in de steek had gelaten.

William Holden speelt Dutch Detweiler, een al wat oudere filmproducent die zich, niet toevallig, professioneel bedreigd ziet door de jongere garde. ‘De oude studiobazen zijn weg,’ klaagt hij, ’tegenwoordig zijn het jonge kerels met baarden die alle beslissingen nemen.’ Hij wil zijn comeback maken met een verfilming van Anna Karenina. Voor de hoofdrol wil hij de actrice Fedora (Marthe Keller) overtuigen om haar kluizenaarsbestaan op een Grieks eiland op te geven, maar zij heeft zich teruggetrokken in een mysterieus landhuis.

Wilder lijkt er bewust een punt van te maken om geen toegevingen te doen aan de veranderende tijden. Net zoals in Sunset Boulard vele jaren eerder creëert hij een verhaal over mensen die achtergelaten worden door de vooruitgang in de filmindustrie – toen ging het over sterren van de stille film die niet meer aan de bak raakten, nu over Old Hollywood-mensen zoals Wilder zelf. Maar Fedora is ook bewust een over-the-topmelodrama dat dwars tegen de heersende tendens tot strikt realisme ingaat. De sets zijn ook overduidelijk sets, het acteerwerk neigt naar het theatrale en Wilder houdt vast aan zijn conservatieve cameragebruik: geen overbodige bewegingen, eenvoudige set-ups. Zowel inhoudelijk als vormelijk gaat Wilder koppig tegen de trends in, om een fikse middelvinger op te steken naar het nieuwe Hollywood.

Het probleem daarmee is dat Wilder heel goed weet wat hij níét wil doen en wat hij van zijn film níét wil maken, maar dat dat niet genoeg is om met een meesterwerk te eindigen. Wilders zwanenzang mist tempo, is niet altijd geloofwaardig en besteedt in zijn tweede helft te veel tijd met het omstandig uitleggen van de plot (geen énkel aspect mag ambigu blijven). Zeker niet zijn beste film dus, maar wel een betekenisvolle, die een belangrijke plaats inneemt in zijn oeuvre. De film wordt trouwens knap in zijn context geplaatst in een anderhalf uur durende making of op de dvd, die echt niet te missen is.

FEDORA ***

Billy Wilder

VS-D, 1978

Carlotta / dvd

DENNIS VAN DESSEL

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content