‘SMS’EN IS DE POËZIE VAN VANDAAG’

KRISTEN STEWART in PERSONAL SHOPPER: fashionista op de rand van een zenuwinzinking.

Kristen Stewart is een fashionista die met de doden praat. Of toch in de bizarre paranormale thriller Personal Shopper van de Franse filmauteur Olivier Assayas.

Virginie Ledoyen, Emmanuelle Béart, Isabelle Huppert, Gina Gershon, Maggie Cheung, Connie Nielsen, Asia Argento, Juliette Binoche… de voorbije vijfentwintig jaar passeerden er heel wat bekoorlijke vrouwen voor de camera van Olivier Assayas. Maar vraag de Franse filmauteur van onder meer Clean, L’heure d’été en de miniserie Carlos wie hij momenteel de beste actrice van de nieuwe generatie vindt en zijn antwoord luidt, zonder aarzelen en met uitroepteken: Kristen Stewart!

In Assayas’ vorige langspeler – de theaterfilm Clouds of Sils Maria (2014) – moest K-Stew nog de hoofdrol laten aan la Binoche. Maar in Personal Shopper zijn alle gedempte spotlights gericht op de ex-Twilight-ster, die nog maar eens toont dat ze meer kan dan smachtend in de richting van Robert Pattinson kijken. Dit keer voert Assayas, die zijn carrière begin jaren tachtig begon als criticus bij het eminente filmtijdschrift Cahiers du Cinéma, haar met fetisjistisch genoegen op als de persoonlijke styliste van een uithuizige Hollywoodster. De fashionista pikt er niet alleen de juiste haute-couturespullen uit, ze beschikt ook over de gave om met de overledenen te communiceren.

Zoals wel vaker bij Assayas, die altijd al even vlot van genre als van muze wisselde, laat het resultaat zich niet zomaar in een fles vangen. Is het een emodrama over een Amerikaans meisje dat in Parijs in het reine tracht te komen met de trauma’s uit haar verleden? Is het een meditatie over de leegte van de materialistische popcultuur? Of is het toch vooral een spannende en naargeestige thriller met een hoek af, waarin de immer flegmatieke én fotogenieke Stewart spoken ziet?

Even polsen bij monsieur Assayas, die voor zijn grillige genrehybride in Cannes verrassend werd bekroond tot beste regisseur.

Met een titel als Personal Shopper verwacht je een film over de modewereld, maar het is duidelijk meer dan dat.

OLIVIER ASSAYAS: Die titel is een manier om met verwachtingspatronen te spelen. Veel mensen denken dat personal shoppers een geweldig en glamoureus leven leiden, maar dat blijkt niet per se zo te zijn. Ik heb voor de modewereld gekozen omdat we in een oppervlakkige, consumptiegerichte wereld wonen, met veel druk om te presteren, om mooi te zijn. Tegelijk is het een wereld van schoonheid en luxe, iets wat ons van nature aantrekt. Dat dubbelzinnige en universele vond ik een dankbare setting om een intiem en persoonlijk verhaal te vertellen.

In Clouds of Sils Maria speelde Stewart ook al de persoonlijke assistente van een actrice. Is dit een soort vervolg daarop?

ASSAYAS: In Clouds was haar personage meer eendimensionaal en was ze volledig afhankelijk van haar werkgeefster. Dit keer krijg je haar bazin zelfs niet te zien, maakt ze een rouwproces door, is ze bovennatuurlijk begaafd en is ze dus een veel complexer personage. Ik dacht niet: laat ik snel even een film voor Kristen schrijven. Maar het klopt dat ik Personal Shopper niet gemaakt zou hebben mochten we niet al eerder samengewerkt hebben. Ze heeft het verhaal mee geïnspireerd.

Wat was het vertrekpunt dan wél?

ASSAYAS: Het Parijs van vandaag. Après mai (2012) ging over mei 68 en de nasleep ervan. Clouds speelt zich af in de Zwitserse Alpen. Ik had mijn eigen stad al jaren niet meer gefilmd, en dus wilde ik een hedendaags verhaal met een hedendaags personage, en iets zeggen over hoop, communicatie en omgaan met verlies. Ik ga niet beweren dat de film mijn manier is om wat er vorig jaar gebeurd is in Parijs te verwerken – het idee dateert van voor de aanslagen -, maar ik wilde iets doen met de spanningen die toen in de lucht hingen, tussen het verlangen naar het zuivere en het spirituele en de druk die uitgaat van onze geglobaliseerde cultuur.

Maar je koos dus voor een spookverhaal?

ASSAYAS: Ik heb al vaak geflirt met fantasy-elementen. Zelfs in Clouds. Meestal was het een onderstroom, maar dit keer wilde ik die naar boven halen. Fantasy is vooral een Angelsaksisch gegeven. De codes van het genre zijn Brits en Amerikaans en meestal gaat het over belichamingen van goed en kwaad, iets waar de Franse, meer rationele en atheïstische cultuur minder mee vertrouwd is. Daarom koos ik voor een Amerikaanse in Parijs. Ze belichaamt die cultuurclash. Je vindt eenzelfde spanningsveld tussen Amerikaanse en Europese tradities ook in de thrillers van Dario Argento. En zelfs in die van Michelangelo Antonioni want ook Blow-Up is in wezen een whodunit. Ik heb geprobeerd om zo discreet en respectvol mogelijk van die meesters te stelen. Als er al geesten in Personal Shopper zitten, dan zijn het die van Argento en Antonioni. Hopelijk toch. (lacht)

Geloof je zelf in geesten?

ASSAYAS: Laat me zeggen: in de homeopathische variant. Ik ben niet gelovig of bijgelovig, maar ik ben gefascineerd door het gegeven. Van oudsher proberen mensen om met geesten te communiceren, om een alternatieve werkelijkheid op te zoeken. Het zit in ons DNA. In Hollywoodfilms gaat dat meestal niet verder dan een sadistische geest die een mooie jonge deerne op de hielen zit, en gaat het vooral om het creëren van thrills en chills. Niets mis mee. Maar ik dacht dat het ook interessant kon zijn om na te gaan waarom we die behoefte aan het paranormale voelen, waar onze obsessie vandaan komt, welke emoties eraan ten grondslag liggen.

Flinke delen dialoog worden in de film getoond via sms-berichten. Wat is daar de bedoeling van?

ASSAYAS: Mensen communiceren massaal via tekstberichten. Ze hebben iets verslavends, en ze brengen een vorm van poëzie terug in ons leven, want sms’en zijn geen proza. Elk woord heeft zijn gewicht. Elk leesteken betekent iets. Men voegt er emoticons en jargon aan toe. Alles is doordacht, emotioneel geladen en gecodeerd. Het is de poëzie van vandaag. Het heeft me altijd gefascineerd om dat naar film te vertalen, om er een dramatische tool van te maken.

Kan Kristen Stewart écht zo snel sms’s als in de film?

ASSAYAS: Je hebt geen idee. In de tijd dat ik één woord getypt heb, heeft zij al vijf zinnen klaar. Ze is een fenomeen, ook als actrice. Ik zou er geen bezwaar tegen hebben om een derde keer met haar samen te werken. Zij hopelijk ook niet. (lacht)

PERSONAL SHOPPER

Vanaf 14/12 in de bioscoop.

door Dave Mestdach

‘Kristen Stewart is een fenomeen. Als ze sms’t, en zeker als actrice.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content