MODERNE JAPANSE KLASSIEKERS – Atypische films van cineasten die elk op hun manier de Japanse cinema van vers bloed voorzagen.

1994 (1) – 1989 (2) – 1991 (3)

Film: * – Extra’s: – Filmfreak (1)

Film: *** – Extra’s: – Filmfreak (2)

Film: ** – Extra’s: – Filmfreak (3)

Wat hebben Shinya Tsukamoto ( Hiruko), Masahiro Shinoda ( Gonza) en Naoto Takenaka ( Quiet Days) met elkaar gemeen? Weinig en toch veel. Tsukamoto en Takenaka acteerden in elkaars films, maar alle drie maken ze deel uit van een generatie filmmakers die een frisse wind doorheen de Japanse cinema liet waaien.

Shinoda debuteerde als lid van de nouvelle vague uit de jaren 60 van de vorige eeuw en had als tijdgenoten onder meer Nagisa Oshima, Shuji Terayama en Shohei Imamura. Gonza, The Spearman staat echter ver van het nihilisme, de rauwe esthetiek en de rock-‘n-roll die Shinoda’s oude werk typeerden. Het is de bijzonder gestileerde adaptatie van een kabukistuk (een traditionele Japanse vorm van theater) van de gerenommeerde toneelauteur Chikamatsu Monzaemon, ook wel de Japanse Shakespeare genoemd.

Gonza situeert zich in de 17e-eeuwse Edo-periode, waarin de samoeraikrijger in dienst van het shogunaat staat en zich als elitekrijger profileert, maar zich wegens het gebrek aan oorlog op de kunsten moet toeleggen – lees: de theeceremonie, de kalligrafie of het bloemschikken. In Gonza staat het eergevoel van desamoerai centraal en is het aanleren van de theeceremonie de aanzet tot misverstanden,jaloezie, vermeend overspel en bloedvergieten. Shinoda’s vertelstijl roept bij momenten de strakke geometrie van Mizuguchi en Ozu voor de geest, maar hij doorbreekt het zuiver theatrale van zijn tragedie met dynamische camerabewegingen, verleidelijke kleurschakeringen en zinderende acteerprestaties.

Tsukamoto en Takenaka zijn exponenten van de zogenaamde new wave van de jaren 90, met Takeshi Kitano, Takashi Miike, Hayao Miyazaki en Mamoru Oshii als meest gevierde tenoren. Naoto Takenaka heeft als acteur honderddertig films en tv-producties op zijn cv, deed ervaring op als televisiekomiek en regisseerde zes films. Zijn Quiet Days of Firemen, over vijf werkloze brandweerlui wier leven zin krijgt door de komst van een jonge biologe, is zowel stilistisch als inhoudelijk matig boeiend.

Tsukamoto ging als tiener al met een Super 8-camera tekeer. Hij studeerde plastische kunsten, werkte voor een reclamebureau en richtte in 1985 het avant-gardegezelschap Kaiju Theatre op. Met het ophefmakende Tetsuo, the Iron Man (1988) vestigde Tsukamoto zich als een inventieve provocateur en werd hij synoniem voor de hernieuwde vitaliteit van de Japanse cinema. Hiruko is evenwel een opdrachtprent en staat in schril contrast met de cyberpunksfeer van zijn debuutfilm, alsook zijn daarop volgende Tetsuo, the Body Hammer, Tokyo Fist en Bullet Ballet. Hiruko is een op veilig spelende en op Amerikaanse leest geschoeide horrorprent, waarvan het niet altijd even geslaagde huwelijk tussen komedie en bloederige effecten best leuk en vluchtig divertissement oplevert.

Piet Goethals