Natuurlijk hadden we graag Roman Polanski aan het woord gelaten over The Ghost Writer. De man heeft echter wel andere dingen aan het hoofd dan zijn nieuwe thriller. En dus richten we ons tot twee mensen die hem op de Berlinale vertegenwoordigden: hoofdacteur Ewan McGregor en schrijver Robert Harris.

Ewan McGregor: ‘Het doet me pijn wat Roman nu moet doormaken’

‘Ja. ‘ Daarmee moeten we het doen als we Ewan McGregor vragen of hij het niet ironisch vindt dat Polanski net nu een film heeft gemaakt rond een publiek persoon die rekenschap moet geven voor zijn daden. The Ghost Writer gaat immers over een voormalige premier die beschuldigd wordt van oorlogsmisdaden terwijl er achter de schermen vuile politieke spelletjes gespeeld worden. Het is moeilijk om niet aan Polanski zelf te denken, nu die zich na meer dan dertig jaar moet verantwoorden voor de verkrachting van een dertienjarig meisje.

McGregor wil er niet veel woorden aan vuilmaken. ‘Het doet me pijn wat Roman nu moet doormaken, want ik heb hem enorm graag’, zegt McGregor. ‘En ik denk dat ik mensen goed inschat. Ik gruwde van het idee dat een man van 76 bijna de hele dag in een cel moest doorbrengen en dat zijn kinderen hun vader niet konden zien. Dat kunnen ze trouwens nog altijd niet.’

Verder is de bijna 39-jarige Schot even praatgraag als altijd. McGregor vindt de laatste jaren goed zijn weg in de filmwereld. Zo wisselde hij vorig jaar kaskraker Angels & Demons af met de ietwat gedurfde komedie I Love You Phillip Morris, de burleske satire Men Who Stare at Goats en het klassiek drama Amelia. McGregor lijkt zowat overal in te passen.

Die kwaliteit komt hem van pas in The Ghost Writer, waarin hij als broodschrijver in een web van intriges terechtkomt als hij voor een bom geld de memoires van de eerder vernoemde ex-premier op papier begint te zetten. Het is een personage zoals Hitchcock ze graag had – denk aan Cary Grant in North by Northwest of James Stewart in The Man Who Knew Too Much.

Ewan McGregor: Ik zie de gelijkenis, maar het is niet zo dat Roman Polanski en ik er in die termen over gepraat hebben. Mij viel achteraf trouwens ook op hoeveel mijn personage gemeen heeft met Johnny Depps karakter in The Ninth Gate. Toen ik die film opnieuw zag, dacht ik: ‘Die draagt verdorie dezelfde jas als ik. En dezelfde tas!’ (Lacht)

Robert Harris heeft nooit verborgen dat hij het personage van de ex-premier gebaseerd heeft op Tony Blair. Maakte dat iets uit voor jou?

McGregor: Eerlijk gezegd niet. Ik kreeg het script met de mededeling dat het van Polanski kwam en dat hij in mij geïnteresseerd was voor de rol van de ghostwriter. Toen ik het las, bekeek ik alles automatisch door de ogen van dat personage en zijn functie in de film. En ook toen we draaiden, was ik evenmin bezig met de politieke kant van het verhaal. Mijn personage is tenslotte ook niet bezig met de bredere context of wat Robert Harris precies wilde vertellen. Ik liep me niet te verkneukelen bij de gedachte dat we Tony Blair stevig te grazen zouden nemen.

Kan je er nog steeds zo onbevooroordeeld naar kijken?

McGregor: De kaarten liggen anders, zeker nu de Chilcot Inquiry onderzoekt hoeveel boter Blair op het hoofd heeft in verband met de invasie in Irak. Dat stemt me echter gelukkig. Ik vind het niet meer dan normaal dat politici rekenschap moeten geven van hun daden. Het kan niet dat ze boven de wet verheven zijn. Ik was heel blij om te zien dat Blair zich voor elk van zijn beslissingen moest verantwoorden. Net zoals ik heel kwaad ben dat Bush waarschijnlijk nooit hetzelfde zal moeten doen. Die is langs de achterdeur van het Witte Huis naar zijn helikopter gestapt en recht naar de golfterreinen van Texas gevlogen. Terwijl er in Irak zoveel soldaten en burgers omgekomen zijn en het dodental nog dagelijks oploopt.

Nu moet Obama de boel opruimen. Word je daar als buitenstaander niet cynisch van?

McGregor: Ik ken de situatie in Amerika eigenlijk beter dan die in Groot-Brittannië omdat ik al een paar jaar niet meer in mijn geboorteland heb gewoond. Het helpt ook niet dat het me allemaal niet boeit. Het is zoals met voetbal: elke paar weken neem ik me voor om het eens te proberen omdat iedereen er zo wild van is. Maar na enkele minuten van een match op tv zit ik me alweer stierlijk te vervelen. Soms zeg ik tegen mezelf: ‘Luister Ewan, volgend jaar word je veertig. Je bent een volwassen man met drie kinderen. Zorg dus maar dat je op de hoogte bent.’ Zodra ik in een krant echter een artikel over een politicus begin te lezen, raak ik niet verder dan de tweede paragraaf. Het kan me niets schelen. Al heb ik het wel voor Obama. Hem geloof ik tenminste. (Grijnst)

Je bent wel Unicef-ambassadeur. Blijkbaar kun je je toch ergens voor engageren.

McGregor: Begrijp me niet verkeerd, politiek op zich vind ik wel belangrijk. Ik wil weten hoe de wereld draait. Alleen lukt het me niet om interesse te hebben voor politici of partijpolitiek. We hebben mensen nodig die in de politiek stappen omdat ze een visie hebben van hoe het beter kan met onze wereld en daarvoor willen vechten. De meeste politici bewijzen echter keer op keer dat het hun daar hoegenaamd niet om te doen is. Zij lijken steeds weer bereid om hun idealen te verkopen voor een hogere machtspositie. Ik heb niets dan verachting voor mensen die hun idealen verhandelen.

Robert Harris: ‘Polanski vond The Ghost Writer maar saai’

Dat Roman Polanski voor zijn nieuwe film bij de Britse bestsellerauteur Robert Harris (53) ging aankloppen, is geen toeval. Enkele jaren geleden wilde de regisseur Fatherland verfilmen, Harris’ roman over een wereld waarin Adolf Hitler WO II gewonnen heeft. Omdat die rechten niet vrij waren, besloot hij om een ándere thriller van Harris te verfilmen. Pompeii, een historisch epos gesitueerd in het Romeinse stadje aan de vooravond van de desastreuze vulkaanuitbarsting, had het duurste Europese filmproject ooit moeten worden. Eind 2008 gooide de schrijverstaking echter roet in het eten: Pompeii werd opgedoekt.

Niet getreurd. Tijdens hun besprekingen voor Pompeii had Harris laten vallen dat hij net de eerste pagina’s had geschreven van een thriller over een ghostwriter die The Ghost zou gaan heten. ”Wat een saai idee’, mopperde Roman toen’, vertelt Harris. ‘Hij raadde me het hele plan zelfs af. Toch heb ik hem nadien het manuscript van The Ghost opgestuurd, met daarbij een kattebelletje: ‘Geen toga’s, geen vulkanen.’ Een week later belde hij me om te zeggen dat ik gelijk had. En zo begonnen we aan The Ghost Writer.’

Tony ‘Pierce Brosnan’ Blair

Voor de figuur van de ex-premier liet Harris zich inspireren door een man die hij tijdens zijn journalistieke carrière goed had leren kennen: Tony Blair. Tijdens de campagne die New Labour in 1997 aan de macht zou helpen, mocht hij de toekomstige premier op de voet volgen. Er ontstond een hartelijke relatie – ‘Vriendschap’, noemt Harris het – die de daaropvolgende jaren echter flink verzuurde. De schrijver had er dus geen enkel probleem mee om Blair als model te nemen voor de rol die in de film door Pierce Brosnan wordt vertolkt. ‘Wat mij interesseerde, was het idee dat iemand tijdens zijn machtsperiode zo geïsoleerd geraakt dat hij elk contact met de echte wereld verliest’, legt Harris uit.

De links met de Labourman zijn zichtbaar: van zijn tv-vriendelijke uiterlijk over de aantijgingen van onrechtmatige oorlogsvoering tot de ontmoeting met een vrouw die verdacht veel op Condoleezza Rice lijkt. ‘Dat is een van de grapjes die Polanski aan het script heeft toegevoegd’, corrigeert Harris. ‘Hij heeft een heel ondeugend en scherp gevoel voor humor. Zo zit zijn geest in elkaar. Ik had bijvoorbeeld een scène geschreven waarin ghostwriter Ewan McGregor een beetje ongemakkelijk op het bed van zijn overleden voorganger gaat zitten. Roman vond dat er iets ontbrak. Plots zei hij: ‘Ik weet het! Ewan zit daar, kijkt even naar beneden en ziet iets. Hij reikt onder het bed en haalt… een paar pantoffels tevoorschijn! Die neemt hij tussen zijn duim en wijsvinger om ze in de vuilnisbak te gooien.’ Dat is zo’n puur Polanskimoment. Grotesk, bizar en slim.’

Juridische thriller

In tegenstelling tot Pompeii heeft The Ghost Writer de bioscoop wel gehaald, maar ook dat ging niet zonder slag of stoot. Net voor Polanski eind september aan de postproductie zou beginnen, werd hij op de luchthaven van Zürich gearresteerd in verband met de 32 jaar oude Amerikaanse zedenzaak. Twee dagen later schreef Harris voor The New York Times een opiniestuk waarin hij het opnam voor de cineast.

‘Laat me eerst duidelijk stellen dat ik niet wil goed praten wat eind jaren 70 gebeurd is’, stelt hij. ‘Integendeel, ik veroordeel het. Maar je mag niet vergeten dat zijn reclasseringsambtenaar toen al geoordeeld had dat Roman geen celstraf, maar een psychiatrische evaluatie moest krijgen en dat de rechter het daar eerst mee eens was. Die rechter begon echter plots te vrezen dat hij in een slecht daglicht gesteld zou worden als Polanski niet achter de tralies belandde. Op dat moment is Roman uit de VS gevlucht. Eerlijk gezegd denk ik dat we dat allemaal zouden doen als we geconfronteerd werden met het Amerikaanse strafrechtelijke systeem en de manier waarop het soms functioneert.’

Polanski kon The Ghost Writer in gevangenschap afwerken en wacht nu het verdere verloop af. ‘Ik heb hem nog niet een keer horen klagen’, zegt Harris. ‘Hij zegt enkel dat hij al ergere dingen beleefd heeft. Roman is een sterke persoon. Om te overleven wat hij meegemaakt heeft en in de filmwereld te doen wat hij gedaan heeft zonder je onafhankelijkheid te verliezen, moet je stevig in je schoenen staan. Als iemand zich hier doorheen kan slaan, is hij het wel.’

Besprekingen van Polanski’s vorige films.

knackfocus .BE

the ghost writer

Vanaf 24 maart in de bioscoop

Door Ruben Nollet