Voor de hoofdrol in ‘Eastern Promises’ deed David Cronenberg opnieuw een beroep op die andere Hollywoodoutsider: Viggo Mortensen, die ons ook al koude rillingen bezorgde in ‘A History of Violence’. De heldhaftige Aragorn in de rol van bloedlinke Russische gangster? ‘Nikolai is zoveel meer dan een kille moordmachine.’

Lord Of The Rings-fans zullen vreemd opkijken wanneer ze hun koene held spiernaakt over de tegelvloer van een badhuis zien rollen, worstelend met twee Tsjetsjeense huurmoordenaars. Viggo Mortensen etaleert weer zijn grote klasse als de Russische gangster Nikolai, de mysterieuze chauffeur van de plaatselijke clan. Het is een publiek geheim dat de Deens-Amerikaanse duizendpoot – naast acteur is Mortensen ook een begenadigd schilder, jazzmuzikant, dichter en fotograaf – zijn research ter harte neemt, dus moesten we niet lang nadenken over onze openingsvraag.

Hoe hebt u zich voorbereid op deze rol?

Viggo Mortensen: Ik heb een tijdje door Rusland gereisd, waar ik onder meer steden als Moskou en Sint-Petersburg aandeed. Ik nam er het openbaar vervoer, ging iets drinken op een terras, bezocht de plaatselijke musea. En ondertussen observeerde ik de Russische man-in-de-straat. Verder heb ik ook een mondje Russisch leren praten. Ik liet al mijn dialogen vertalen en sommige delen daarvan hebben we ook gebruikt in de film. Tijdens de opnames stond er ook voortdurend een Russisch televisiestation op in mijn trailer, terwijl ik mijn kleren waste of een maaltijd bereidde. Ik modelleerde Nikolai overigens naar Vladimir Poetin, de president van Rusland.

U zet een erg overtuigende Russische gangster neer, met grimmige tatoeages over uw hele lichaam. Is dat ook op uw research gebaseerd?

Mortensen: Ik heb in Rusland enkele figuren leren kennen die, laat ons zeggen, een vergelijkbare achtergrond hebben als mijn personage. Geen mensen met wie ik in het echte leven tijd zou willen doorbrengen (grijnst). Ze waren erg afstandelijk in het begin. Toen ze echter begrepen dat ik niet op sensatie uit was maar mijn personage zo realistisch mogelijk wilde neerzetten, hebben ze me veel dingen verteld die ik anders niet te weten was gekomen. Neem nu die tatoeages. In de Vory V Zakone tonen die de levenswandel van de drager: zijn geografische en etnische oorsprong, welke misdaden hij begaan heeft, zijn specialiteit, welke rang hij bekleedt binnen de maffiahiërarchie. Hun lichaam is hun visitekaartje.

Het zijn weliswaar neptatoeages, maar ze ogen bijzonder realistisch. Veel mensen bang mee gemaakt?

Mortensen: Ik liet ze vaak staan omdat het de make-upmensen veel tijd bespaarde, en één keer ging het fout. Ik zat met opgerolde hemdsmouwen te eten in een Russisch restaurantje op een boogscheut van de set in Londen. De tatoeages op mijn voorarmen waren goed zichtbaar, en mijn vingertattoos sprongen sowieso in het oog. Aan het tafeltje achter me waren twee mannen in een heftige discussie verwikkeld. Ze spraken Russisch, en hoewel ik de taal niet voldoende ken om te begrijpen waarover het ging, legde ik mijn oor discreet te luisteren. Plots zwegen ze, en viel er iets op de grond. Ik voelde hun ogen op mijn rug branden en ik wist: ze denken dat ik een gangster ben die hen tot in het restaurant is gevolgd en hen nu zit af te luisteren. En toen flitste het door mijn hoofd: ‘Mijn God! Die Litvinenko-zaak is pas gebeurd! (lacht) Ik stond op en maakte aanstalten om weg te gaan, maar daarmee bevestigde ik natuurlijk alleen maar hun ergste vermoedens: ik stond op toen zij zwegen. Uiteindelijk stotterde een van hen: ‘Zijn… die echt?’ Waarop ik hem kon geruststellen. De doodsangst stond te lezen in hun ogen. Thepoor bastards! (lacht). Meteen wist ik dat ik de juiste toon had getroffen met mijn personage.

Hoe zou u Nikolai beschrijven?

Mortensen: Zoals de personages in veel van Davids films is hij niet wie hij op het eerste gezicht lijkt. Hij is zoveel meer dan een kille moordmachine. Er stond een spreuk op mijn rug die ik had gezien bij een van mijn informanten uit de Russische maffia, een leuze die ik best vond passen bij Nikolai: ‘Het belangrijkste is om menselijk te blijven’. Mooi, toch? Maar voor die mannen had dat gezegde een heel andere betekenis. ‘Menselijk blijven’ is eigenlijk ‘mannelijk zijn’, je niets aantrekken van de straf die de autoriteiten je kunnen opleggen, hoe zwaar ook. To take it like a man. Dat paste helemaal bij Nikolai. Hij kan een pak rammel incasseren.

Zoals de naakte gevechtsscène in de sauna laat zien. Hoe was het om die scène te spelen?

Mortensen:(zucht) Glibberig, pijnlijk. Beschamend. Ik zou liegen als ik zei dat het just another day on the job was. Maar David werkte snel en nam het efficiënt op. Dat waardeerde ik: als je in elkaar geramd wordt, wil je dat het zo snel mogelijk voorbij is (lacht).

Die scène deed al behoorlijk wat stof opwaaien.

Mortensen: Er is veel rond te doen, ja. Men blijft me maar aanspreken over het feit dat ik poedelnaakt ben, maar het shockgehalte zit hem niet zozeer in mijn naaktheid als in mijn kwetsbaarheid. Er zijn mensen die beginnen te gillen tijdens die scène, die hun ogen bedekken. Het wérkt dus ( lacht). Die scène is cruciaal omdat ze de film vooruitstuwt. Als het gevecht voorbij is, weet het publiek, net als mijn personage: niets zal ooit nog hetzelfde zijn.

Had je er problemen mee om naakt te acteren?

Mortensen:Nee. Ik wilde dat dat gevecht net zo realistisch was als de rest van de film. Het had geen zin om het omfloerst te filmen, want dat had een gekunstelde indruk gegeven. Ik besef maar al te goed dat mensen met een computer en te veel tijd screenshots op het internet kunnen plaatsen waarop ik in de meest beschamende poses te zien ben. Maar wat kan ik eraan doen? Het is de aard van het beestje.

De badhuisscène is ook echt pijnlijk om naar te kijken. Was je niet ongerust dat het geweld té bruut zou overkomen?

Mortensen: Weet je, de body count van deze film en A History of Violence samen valt nog altijd véél lager uit dan die van, ik zeg nu maar iets, The Departed of een van de Bourne-films. Mensen noemen Davids prenten graag gewelddadig, maar dat komt omdat de geweldscènes in zijn films veel langer blijven nazinderen dan normaal. David toont de directe gevolgen van geweld. In een Cronenbergfilm staat niemand nog recht nadat hij vijftig vuistslagen op zijn gezicht gekregen heeft.

Net als ‘A History Of Violence’ doet ook ‘Eastern Promises’ het goed aan de kassa. Het lijkt erop dat Cronenberg een nieuwe weg is ingeslagen.

Mortensen: Veel van de thema’s in die films zijn nochtans dezelfde als die in zijn vroegere werk. Het zijn vragen waar wij allemaal mee worstelen in ons dagelijks leven. We gaan allemaal sterven. Wat doen we hier? Kunnen we iemand vertrouwen? Kennen we onszelf wel zo goed als we denken? Wat drijft andere mensen? Dat soort dingen.

Voor sommigen symboliseerde ‘A History Of Violence’ de rol van Amerika op het wereldtoneel. Geldt hetzelfde voor ‘Eastern Promises’ en Rusland?

Mortensen: Ik zou niet durven zeggen dat deze film over Russisch geweld gaat. Ik denk niet dat Russen gewelddadiger zijn dan pakweg Amerikanen of Belgen. Het gaat tot op zekere hoogte over menselijk geweld, maar uiteindelijk zie ik er vooral een boodschap van medeleven in. Het is een film die toont dat, hoe slecht het ook gaat en wat voor vreselijke gevolgen bepaalde keuzes ook kunnen hebben, er altijd mensen zullen zijn die kiezen voor het goede.

Amen!

Door Bruno Lester – © IFA / Vertaling en bewerking: Dieter Moeyaert

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content