La règle du jeu

22-12-2009, 23:00 Bijgewerkt op: 08-12-2020, 07:12

Een open venster op de wereld – Een van de meesterwerken van de Franse filmgeschiedenis eindelijk op dvd.

1939

Film: ****

Extra’s:

Homescreen

Film. In deze film, die zijn tijd ver vooruit was, breekt de grote Franse filmregisseur Jean Renoir met elke vorm van naturalisme. Hij introduceert een nieuwe stijl die spiritueel verwant is aan Marivaux en Musset en filmtechnisch op een onovertroffen combinatie steunt van (zichtbare) improvisatie en (verborgen) nauwgezette constructie.

De film is echter op een eerste niveau te genieten als een virulente sociale satire over een melancholische markies (Marcel Dalio) die zijn mondaine vrienden uitnodigt voor een grootse jachtpartij op zijn domein in Sologne. Een toneelopvoering en een gemaskerd bal moeten de gasten vermaken, maar het pièce de résistance is uiteraard la partie de chasse, waarbij honderden konijnen sneuvelen en per abuis ook de naïeve vliegenier (Roland Toutain) die verliefd is opde markiezin (Nora Gregor).

Op een bedrieglijk speelse manier analyseert Renoir fijntjes een hiërarchische samenleving van meesters en dienaars, een wereldje waarin oprechtheid de hoogste sociale misdaad is. Hoe vrij en kranig ze zich ook voordoen, de personages zijn allemaal gevangenen van klassenverschillen en allerhande maatschappelijke regels en gebruiken die niet straffeloos kunnen worden overtreden.

Er is niet één unieke protagonist met wie we ons kunnen vereenzelvigen. Integendeel, Renoir voert een hele groep ten tonele en uit hun interacties en samenscholingen groeit een ingewikkeld web van amoureuze intriges en conflicten. In een zeer soepele mise-en-scène volgt Renoir het heen en weer geren van de keukens naar de salons. Zo legt hij ook de gecamoufleerde seksuele malaise, spanningen en frustraties bloot achter de vrolijke schijnvertoning van frivoliteit, speelse provocatie en echtelijke ontrouw.

Wat deze klassieker destijds, maar ook zeventig jaar na dato nog zo modern maakt, is Renoirs weigering om over wie ook een moreel oordeel te vellen. Zijn genereuze filosofie wordt het best samengevat in de dialoog gedebiteerd door de wijze Octave, een sleutelpersonage dat bovendien door de regisseur zelf wordt gespeeld: ‘ Le plus terrible dans ce monde c’est que chacun a ses raisons. ‘ Wat Renoir zo groot maakt, is de perfecte harmonie tussen zijn wereldbeeld en zijn visie op het filmmedium, die hij zelf prachtig omschreef als ‘ le cinéma est une fenêtre ouvertesur le monde’.

Extra’s. Helaas is dit een kale editie, terwijl de Franse en Amerikaanse uitgaven volgestouwd zitten met historisch en nieuw bonusmateriaal dat deze onsterfelijke klassieker in de juiste context plaatst.