Bertrand Tavernier met Philippe Noiret, Jean Rochefort, Jacques Denis FR 1974 00.30 – Arte

Voor zijn uitstekende regiedebuut haalde de Franse filmcriticus Bertrand Tavernier ( Un Dimanche à la campagne, ‘ Round Midnight) de mosterd bij Georges Simenons misdaadroman L’Horloger d’Everton. Dat de titel gewijzigd is, heeft alles te maken met het feit dat Simenon het verhaal in de VS plaatste, terwijl Tavernier ermee naar zijn geboortestad Lyon trok. Voor de rest blijft hij hondstrouw aan het boek van de Belg.

Dat zou een kritiek kunnen zijn, mocht het scenario niet geschreven zijn door Jean Aurenche en Pierre Bost, twee Franse raspaarden die voorheen ook tekenden voor meesterlijke literaire adaptaties als Hôtel du Nord (Marcel Carné) en Jeux interdits (René Clément). Ze verstaan de kunst om een roman naar het witte doek te vertalen, zonder de literaire kwaliteiten te smoren in klassieke filmconventies. L’Horloger de Saint-Paul had zonder probleem een suspensevolle thriller kunnen opleveren, maar Tavernier en zijn twee scribenten hielden vast aan de weloverwogen karakterstudie die in de roman zorgt voor een verrassende ontknoping.

Het antwoord op de vraag wie de moord op een fabrieksarbeider heeft gepleegd, levert dan weer geen verrassingen op. In het begin van de film brengt een politie-inspecteur de vader van de voortvluchtige dader op de hoogte van de moord, en het is voor iedereen duidelijk dat er geen vergissing in het spel is. Minder duidelijk zijn de motieven van de dader, dus steken Philippe Noiret (de vader) en Jean Rochefort (de politie-inspecteur) de koppen bij elkaar om er tussen pot en pint – à la Simenon, quoi – achter te komen wat er is gebeurd en hoe het zover is kunnen komen.

Tavernier vertrekt, net als Simenon, van de personages. Hij vertrouwt op hun oordeel, maar ook op het feit dat ze de we-already-know-whodunit ruim anderhalf uur kunnen dragen. Ze beschamen zijn vertrouwen niet, want hoe meer ze hun zielenroerselen blootleggen, hoe genuanceerder, zelfs bevattelijker de eigenlijke moord wordt. Op het einde van de film begrijpt Noiret perfect waarom zijn zoon de moord heeft gepleegd, hij is er misschien zelfs fier op. De politie-inspecteur knikt en schenkt nog een pastis uit.

(B.V.A.)