Na invasies van Tokio, Londen en Parijs zet ‘Star Wars: The Exhibition’ zijn verovering van het heelal verder in Brussel. Zwaai zelf eens met een lichtsabel en vergaap u van nabij aan meer dan 250 rekwisieten, kostuums, decorstukken, tekeningen, maquettes en ruimtetuigen uit Georges Lucas’ fabuleuze scifisaga. Bij wijze van opwarmertje: onze 10 favoriete features.

I De begintitels

Alle episodes beginnen op dezelfde manier. Nadat het legendarische openingszinnetje ‘A long time ago in a galaxy far, far away…’ en het Star Warslogo van het scherm verdwenen zijn, glijdt een inleidende tekst weg van het publiek. Lucas inspireerde zich voor deze opening crawl of roll up op de populaire Flash Gordon-serie uit de jaren dertig en veertig. Volgens de geruchtenmolen wierp behulpzame collega Brian De Palma de handen in de lucht toen hij tijdens een testscreening de zes alinea’s tellende begintitels van A New Hope zag, waarna hij deze samen met Lucas herschreef en aanzienlijk inkortte. Met knipogen in o.a. Spaceballs, Austin Powers: The Spy Who Shagged Me en Airplane II: The Sequel groeiden de grote gele letters uit tot een van de meest geparodieerde Star Warselementen.

II Queen Amidala’s paradejurk

Toen Lucas aan de voorbereidingen van de jongste trilogie begon, moest hijzelf een nieuw universum ontdekken: de modewereld. In zijn vroegere films had de cineast de kostuums bewust sober gehouden, maar de gesofistikeerde samenlevingen in The Phantom Menace, Attack of the Clones en Revenge of the Sith moesten pracht en praal uitademen. Voor de outfits van Queen Amidala kreeg conceptkunstenaar Iain McCaig carte blanche. Lucas wou immers dat de toekomstige moeder van Luke en Leia in elke scène een ander pak droeg. Hij benaderde zijn nieuwe films dan ook als regelrechte kostuumdrama’s. Kostuumontwerpster Trisha Biggar reisde de hele wereld af op zoek naar nieuwe en tweedehandse materialen. Grootste minpunt van haar extravagante jurken: actrice Natalie Portman kon er amper in bewegen.

III C-3PO

De babbelzieke androïde en zijn kleine makker R2-D2 vormen eigenlijk de spil van de sciencefictionsaga. Lucas ontleende dit idee aan The Hidden Fortress van Akira Kurosawa, waarin het verhaal van een prinses en haar generaal verteld wordt door de ogen van twee grappige nevenpersonages. De goudkleurige look van de androïde werd bepaald door conceptartiest Ralph McQuarrie, die zich liet inspireren door de robot uit Metropolis van Fritz Lang. Voormalig Shakespeare-acteur Anthony Daniels weigerde aanvankelijk een gesprek met Lucas over de rol. Nu is hij echter onlosmakelijk verbonden met het personage dat hij in alle episodes speelde en schuimt hij de ene sciencefictionconventie na de andere af. Bovendien is hij een van de weinige oorspronkelijke Star Wars-acteurs die nog steeds meewerkt aan de talloze spin-offs, games en audioboeken.

IV De score van John Williams

Zelfs lui die het verschil niet kennen tussen prinses Leia en een Leowafel, beginnen spontaan mee te fluiten wanneer ze de themamuziek van John Williams horen. Omdat George Lucas de massa wou aanspreken met zijn bizarre werelden vol vreemde creaturen, vroeg hij Williams een heel publieksvriendelijke score te schrijven. Deze nam dit nogal letterlijk en componeerde een simpele variatie op John Barry’s Oscarwinnende thema van het dierendrama Born Free. Andere trefzekere trouvaille: het aan de opera’s van Wagner schatplichtige gebruik van leidmotieven, en herkenbare melodietjes die onlosmakelijk verbonden zijn aan een personage of een plaats. Zo kondigen de duistere deuntjes van de Imperial March steevast de komst van Darth Vader en zijn Stormtroopers aan.

V Lichtsabel

Een machtige Jediridder zonder zijn mythische wapen: het is even ondenkbaar als Jean-Marie Pfaff zonder Aliplasthemd. Dat neemt niet weg dat het sciencefictionzwaard Lucas aanvankelijk schele hoofdpijn bezorgde. Omdat het laserlemmetlichteffect geen bevredigend resultaat opleverde, moesten alle zwaardgevechten tijdens de postproductie van de eerste film via rotoscope-animatie bijgewerkt worden. Het zoemgeluid van de sabels werd gecreëerd door het gerammel van een oude filmprojector te combineren met het lawaai van een onbeschermde audiokabel die in contact komt met een tv. De bizarre handvatten werden op hun beurt vervaardigd uit onderdelen van wapens uit WO I en II. De vlijmscherpe lasers kunnen doorgaans drie kleuren hebben: blauw of groen voor de Jedi’s en rood voor de kwaadaardige Sith. Vroeg en kreeg een exclusieve paarse straal: Samuel L. Jackson als Jedi- pimp Mace Windu!

VI Ewoks

Deze kleine, harige wezentjes die voor het eerst opdoken in Return of the Jedi staan symbool voor zowel het beste als het slechtste van de ruimtesaga. Enerzijds bewijzen ze dat Lucas een creatief genie is uit wiens verbeelding tientallen originele schepsels zijn ontsproten. Anderzijds worden ze door fans van het eerste uur beschouwd als het begin van de debilisering van hun geliefde ‘soap opera’. Hielpen ook niet bepaald: de verschrikkelijk kinderachtige Ewokfilms Caravan of Courage en The Battle for Endor. Lucas is altijd blijven ontkennen dat hij de teddybeerstam opvoerde om een jonger – en lucratiever – publiek aan te boren en vergeleek de schattige beestjes steevast met de Hobbits, het petieterige volkje dat in de The Lord of the Rings-trilogie ook een belangrijke rol heeft in het omverwerpen van een kwaadaardig rijk.

VII De slag om Naboo

Tijdens de opnames van Attack of the Clones en Revenge of the Sith ontpopte Lucas zich tot de profeet van het digitale tijdperk door te kiezen voor super-de-luxe highdefinitioncamera’s van Sony. Dit hoefde niet te verbazen: Industrial Light & Magic pionierde al jaren op het gebied van computereffecten en ontwierp bijvoorbeeld de CGI-dinosaurussen uit Jurassic Park. Dankzij de digitale ontwikkelingen kreeg de oorspronkelijke trilogie ook een flinke oppoetsbeurt in de jaren negentig – wat leidde tot de gewraakte ‘special editions’ – en ome George deinsde er niet voor terug om de latere reeks vol te proppen met geheel uit nullen en enen opgetrokken canvassen. Met de creatie van Jar Jar Binks sloeg hij twee vliegen in één klap: dit klungelige wezen was het eerste digitale én het meest onuitstaanbare hoofdpersonage uit de filmgeschiedenis.

VIII Millennium Falcon

De vele motorproblemen van Han Solo’s gammele ruimtetuig doen vaak vergeten dat achter de schermen van de Star Wars-saga revolutionaire ontwikkelingen plaatshadden. Omdat het speciale-effectendepartement van productiemaatschappij Twentieth Century Fox de deuren had gesloten, zag Lucas zich genoodzaakt zijn eigen ‘FX house’, Industrial Light & Magic, uit de grond te stampen. Trucagetovenaar John Dykstra ontwikkelde voor de opnames van de oorspronkelijke prent een computergestuurd camerasysteem – de Dykstraflex – dat het mogelijk maakte om shots van miniaturen en ‘matte paintings’ naadloos te combineren. Ook op het gebied van klankeffecten leverde Lucas baanbrekend werk: zo was A New Hope de eerste prent die in Dolby Stereo werd getoond en was Return of the Jedi de eerste film die de THX-kwaliteitsstempel kreeg.

IX Conceptschilderijen van Ralph McQuarrie

Omdat Lucas besefte dat zijn A New Hope-script niet voldoende was om de geldschieters te overtuigen, liet hij artiest Ralph McQuarrie enkele conceptschilderijen maken. Zijn tekeningen van de woestijnwandeling van robotten R2-D2 en C-3PO, de lange gangen van de Death Star en het gevecht tussen Luke Skywalker en Darth Vader maakten zo’n indruk op Lucas dat de filmmaker McQuarrie vast in dienst nam. McQuarries adembenemende schilderijen bepaalden grotendeels de look van de eerste trilogie. Daarnaast hielp de kunstenaar tijdens de producties mee aan het schilderen van de ‘matte paintings’ voor de achtergronden. Andere films waar McQuarrie aan meewerkte: de Indiana Jones-trilogie, E.T. , Batteries Not Included en Cocoon. Toen Lucas voor de tweede reeks opnieuw een beroep wou doen op zijn diensten, bedankt de schilder vriendelijk. Een visionaire kunstenaar!

X Darth Vader

Met zijn pikzwarte outfit en ijzeren-longademhaling kan de aanvoerder van het doorslechte Empire zelfs Freddy De Kerpel bang maken. Het ontwerp van Vaders helm ontstond eerder toevallig toen zijn entree in A New Hope werd geconcipieerd als een ruimtewandeling richting prinses Leia’s overmeesterde schip. Dit idee belandde al snel in de vuilnisbak, maar het maskerconcept – grotendeels gebaseerd op de ‘kabuto’-helm van de slechterik uit Akira Kurosawa’s Seven Samurai – bleef behouden. Het enge geluidseffect van Vaders beademingsapparaat werd dan weer gecreëerd door sound designer Ben Burtt, die simpelweg gebruikmaakte van ouderwets duikmateriaal. Toenmalig theateracteur James Earl Jones wou liever niet vermeld worden als de stem van Vader omdat hij vreesde het slachtoffer van typecasting te worden.

Door Steven Tuffin