Rufus Wainwright is een nicht maar geen mietje: met zijn Judy Garlandconcerten klimt hij op de barricaden tegen George Bush en religieus rechts.

‘Bone-chilling’, ‘over the top’: de Judy Garlandconcerten van Rufus Wainwright worden met superlatieven overladen. Het eerste gaf Wainwright in juni vorig jaar in New York, een heruitvoering – op exact dezelfde plaats – van het comebackconcert dat de Hollywooddiva op 23 april 1961 naar het pantheon der onsterfelijke beroemdheden hees. Het concertalbum streek destijds vijf Grammy Awards op en stond ruim een jaar in de Amerikaanse charts.

Wainwrights energieke versie van ’the greatest evening in showbusiness history’ verschijnt begin december onder de titel Rufus does Judy at Carnegie Hall (Geffen Records). De vaak tijdloze songs van componisten als George Gershwin en Irving Berlin, eigenzinnig ingevuld en met anekdotes onderbroken door een charismatische Wainwright, worden uitgevoerd door een veertig man sterk orkest. De bijbehorende concert-dvd, Rufus! Rufus! Rufus! Does Judy! Judy! Judy!, werd later opgenomen in de Londense Palladium door American Beauty-regisseur Sam Mendes. De release volgt enkele maanden na Wainwrights doortocht in LA, waar Garlands tweede dochter Lorna Luft mee plaatsnam achter de microfoon om de cyclus passend af te sluiten.

Voor wie de Amerikaans-Canadese singer-songwriter deze zomer niet aan het werk zag op Rock Werchter: zijn fascinatie voor Garland, en hoge hakken, gaat ver terug. Wainwright is niet alleen een fan van Garlands melodische, romantische oeuvre, hun biografieën vertonen enkele markante parallellen. Zo stammen beiden uit een muzikale familie, maakten ze reeds als kind hun podiumdebuut en worstelden ze allebei met een drugsprobleem.

Behalve camp- en dragfestijn (Die in rode wijn gedrenkte baritonstem! Die oorbellen!) is Rufus does Judy echter ook een eerbetoon: een hommage vanwege de meest uitgesproken gay muzikant sinds het ontstaan van de hedendaagse holebibeweging, aan het adres van het grootste gayicoon uit het tijdperk dat daaraan voorafging. Garland, die in 1939 doorbrak met haar vertolking van Dorothy in The Wizard of Oz, had dan ook alle ingrediënten in huis. Ze was vreselijk onzeker over haar uiterlijk en werd geleefd door Hollywoodbonzen en -stylisten. Die lieten haar eerst niet opgroeien, en maten haar nadien een glamoureus imago aan. Zenuwinzinkingen, alcohol, pillen en amoureuze perikelen brachten haar carrière aan de rand van de afgrond, maar na elke contractbreuk volgde een wederopstanding. Tot op 22 juni 1969, toen haar vijfde echtgenoot Garland dood aantrof in de badkamer van haar Londense huurhuis. Somewhere over the rainbow? Het was Garland niet gegund.

Sindsdien is haar status als homobidprentje alleen maar gegroeid. En niet alleen vanwege haar podiumprésence, verplichte bagage voor elke dragqueen in opleiding. Haar fatale overdosis medicijnen viel immers zo goed als samen met de Stonewallrellen in New York. Die braken vijf dagen later uit, op de avond van een Garlandwake. Tijdens die rellen, die zich concentreerden rond de Stonewall Inn, een populair homocafé, boden mannelijke homo’s voor het eerst weerstand aan de New Yorkse politie. Die treiterden hen al jaren met onaangekondigde razzia’s en arrestatiegolven. De rellen gaven de ontluikende homobeweging wereldwijd vleugels en worden nog steeds in talloze steden herdacht met gay pride-optochten. De van symboliek vervulde levensloop van Garland en haar dood markeerden werkelijk het einde van een tijdperk.

Critici die de Garlandconcerten een hoogmis van gayness noemden, hebben dan ook gelijk. Wainwright, die zich vaak uitspreekt tegen religieus rechts, is zich maar al te goed bewust van de revolutionaire trekken van zijn Garlandtravestie in het land van George Bush. De toeschouwers van Garlands originele Carnegie Hallconcert, voornamelijk homomannen, noemde hij niet voor niets freedom fighters. ‘Ik boor het collectieve onderbewustzijn aan. Op dit moment is het belangrijk dat we die geschiedenis koesteren in plaats van haar dood te zwijgen’, vertelde hij vorig jaar aan Time Out. ‘Het zal voor iedereen in het publiek het gaymoment van zijn leven zijn.’

Door Wim Denolf