De Vlaamse tv-zenders houden hun kijkers steeds vaker voor idioten. En dan hebben we het voor een keer niet eens over de inhoud van de programma’s die ze op het scherm brengen, al zijn er dit najaar natuurlijk ook weer enkele exemplaren die die stelling kracht bijzetten. Neen, wat opvalt, is dat men sinds een tijdje lijkt te denken dat de tv-kijker in Vlaanderen nog over het concentratievermogen beschikt van een vijfjarige kleuter – op zijn best.

Het fenomeen is vooral waar te nemen bij de realityprogramma’s op de commerciële zenders, en dan in de eerste plaats na de reclameblokken. Nu zijn wij helemaal gewonnen voor het concept dat je de kijker voor de start van een nieuwe aflevering van bijvoorbeeld 24 even meegeeft wat er de week voordien gebeurd is. We zijn immers allemaal drukbezette mensen en op zeven dagen tijd kan er al eens iets uit het geheugen glippen. Maar dat je na een reclameblok moet tonen wat er vijf minuten eerder allemaal is gepasseerd, dat gaat ons verstand toch een beetje te boven.

Neem nu de eerste aflevering van Schatten op Zolder, een nieuwe reeks op Vijftv (zie ook pagina 26) waarin mensen curiosa die ze thuis hebben staan laten veilen. Een bejaard koppel uit het Gentse had een schilderij dat volgens de schatter een fortuin waard was, en daarom mochten de twee naar Antwerpen om te volgen hoe het geveild werd – een hele onderneming aangezien ze al 20 jaar niet meer op een autosnelweg hadden gereden. Vlak voor de veiling kwam er – vanzelfsprekend – een reclameblok, en toen het programma weer begon, stonden beiden op magische wijze opnieuw aan hun voordeur en moesten ze voor de tweede keer naar Antwerpen reizen. Dat gezeul met oude mensen, het zou niet mogen.

Niet alleen de commerciële zenders hebben boter op hun hoofd, ook bij de openbare omroep durven ze het concentratievermogen van de kijkers te onderschatten. Dat blijkt uit de visuele stijl van sommige programma’s – een stijl die zo flitsend is dat ze er zelfs bij MTV zenuwachtig van worden. Bij Vranckx bijvoorbeeld, het diepgravende reportagemagazine op zaterdagavond. Rudi Vranckx leidt daarin iedere week een buitenlandse documentaire in, meestal over een van de vele brandhaarden op deze planeet. Daarbij staat de man Letterlijk. Bij. Ieder. Woord. Dat. Hij. Zegt. Op. Een. Andere. Plaats. Geef toe, dat leest al niet vlot, kunt u nagaan hoe het eruit-ziet. Ik kan me dan ook voorstellen dat Rudi onderhand tien keer liever omgaat met de terroristen in de straten van Bagdad of de wijken van de Gazastrook dan met de regisseur van zijn eigen programma. Dus bij deze een oproep: laat de man gewoon zijn tekst voorlezen en daarna vertrekken. Wij zullen heus ook wel blijven zitten als hij mag uitspreken.

Door Stefaan Werbrouck