… wat is het? Canvas natuurlijk, dat nauwelijks twee jaar na de vorige vernieuwingsoperatie alweer vervelt. Een gids door de belangrijkste veranderingen.

Het vierkant is rond’, zo schreven we in oktober 2005 boven een stuk over de vernieuwing van Canvas. Blijkbaar waren we toen toch iets te optimistisch, want een dikke twee jaar later maakt de zender zich op voor een nieuwe transformatie. Maar eerlijk is eerlijk: terwijl de vorige operatie nauwelijks meer was dan een kleine renovatie, is ditmaal het huis grondig onder handen genomen. We overlopen de belangrijkste veranderingen, aan de hand van de vijf programmacategorieën die de basis vormen van de zender.

Actualiteit

De meest ingrijpende vernieuwing is ironisch genoeg een programma dat verdwijnt: het nieuws. TerZake (elke weekdag, 20.00 tot 20.35) wordt korter en combineert voortaan nieuws en duiding. Dat een zender als Canvas geen eigen journaal meer heeft, vindt netmanager Jan Stevens niet vreemd: ‘Onze kijkers zijn al goed geïnformeerd: zij hebben dus weinig boodschap aan zo’n kort journaal. Mensen die echt het nieuws willen, zijn beter gediend met een van de journaals op één – ofwel rechtstreeks, ofwel via digitale televisie. Voor achtergrondinformatie kunnen ze dan bij ons terecht.’

Naast TerZake, dat vanaf nu twee presentatoren krijgt, moeten nog enkele andere programma’s voor die achtergrond zorgen: De Keien van de Wetstraat (elke vrijdag, 23.00), Vranckx (elke zaterdag, 20.00) en Panorama (elke zondag, 20.00) en natuurlijk vooral Phara (maandag, dinsdag en donderdag, 23.00), de nieuwe talkshow met Phara de Aguirre en Lieven van Gils. ‘Noem het alsjeblieft geen politiek magazine’, zegt Stevens, ‘want Phara moet veel breder gaan. Maatschappij, economie, soms zelfs wat sport, alles wat relevant is, kan aan bod komen. Die filosofie wordt belichaamd door Phara zelf, die een vrij ruim publiek aanspreekt zonder dat ze daar haar broek voor hoeft af te steken.’ Omdat Phara een aanvulling wordt op het nieuws van de dag, zal het programma qua startuur ook aansluiten op het laatavondjournaal op één, of ‘dat zullen we toch zo hard mogelijk proberen’.

Comedy

Door de inkrimping van TerZake komt er in het begin van de avond een kwartier vrij, en dat wordt in de week ingevuld met een komisch programma. Een van de belangrijkste doelen van de vernieuwing is immers om een jonger publiek aan te spreken, en scherpe comedy in primetime is daartoe de kortste weg. Dat betekent dat buitenlandse reeksen als Extras (elke dinsdag, 20.40) of Little Britain (elke donderdag, 20.40) die vroeger in de late uurtjes stonden nu naar voren worden gekatapulteerd. Hetzelfde geldt voor de Vlaamse komische programma’s, een segment waarin Canvas – getuige Alles Kan Beter, In de Gloria of Het Peulengaleis (waarvan het vierde seizoen iedere maandag herhaald wordt) – een traditie heeft. ‘Als Canvas ooit ergens een voortrekker was,’ zegt Stevens, ‘dan wel op dit gebied. Kijk maar naar een programma als In de Gloria, dat bij ons in het begin matige kijkcijfers had en nu op zondagavond op één kan. De laatste jaren is comedy echter een beetje achteruitgeschoven en daar willen we verandering in brengen. SPAM (elke vrijdag, 20.40) is een eerste schuchtere poging, daarna volgen nog een paar andere projecten, zoals het tweede seizoen van De Neveneffecten.’

Drama

Terwijl Canvas uitblinkt op het vlak van Vlaamse comedy, is enige activiteit op het gebied van drama onbestaande. Het beste bewijs: Terug naar Oosterdonk, de serie die werd herhaald in het kader van 10 Jaar Canvas, werd eigenlijk voor de eerste keer getoond op het toenmalige TV2, nog vóór Canvas bestond dus. Sindsdien was het oorverdovend stil, en dat zal nog wel even zo blijven. ‘Een dramareeks is absoluut een droom’, zegt Stevens. ‘Alleen legt dat budgettair zo’n hypotheek op de zender dat we zoiets onmogelijk kunnen maken zonder andere programma’s te schaden.’

Het drama komt dus uit het buitenland. De Britse link is nog altijd sterk, zoals op zaterdagavond waar telkens twee detectives na elkaar getoond worden, maar ook de Amerikaanse kwaliteitsfictie krijgt een plaats. Op dat vlak heeft Canvas een stevige achterstand in te halen. Toen de zender eind 1997 van start ging, was in de VS een paar maanden voordien Oz in première gegaan, de eerste hoogstaande dramaserie van HBO, die de basis legde voor de hausse het afgelopen decennium. Maar hoewel reeksen als The Sopranos, Six Feet Under of The West Wing perfect hadden gepast op Canvas, gingen ze aan de zender voorbij. Dit voorjaar lijkt er verbetering op komst: een reeks als Desperate Housewives (elke vrijdag, 21.10) wordt een stuk vroeger uitgezonden (vanaf februari komt daar trouwens de tweede jaargang van Rome bij) en ook het iets moeilijker drama zoals Carnivàle (elke vrijdag, 23.40) krijgt weer een plaats. Maar we mogen niet te vroeg victorie kraaien, zegt Stevens. ‘Het is erg moeilijk om Amerikaanse dramaseries aan te kopen. Er worden prijzen gehanteerd die ver boven het Europese gemiddelde zitten. Momenteel zijn we bijvoorbeeld nog aan het onderhandelen over het vierde seizoen van Desperate Housewives en dat gaat weer een pak meer kosten dan de vorige reeks.’

Drama komt er natuurlijk ook van de (vooral) buitenlandse films op de zender. De cinefiel heeft vanaf nu drie afspraken met de zender, waarvan twee bekende – woensdagavond en zaterdagnacht – en één nieuwe: zondagavond. Aansluitend op het deeltje ‘diepgaande gesprekken’, waarin programma’s als Mijn Moeder (vanaf 13/1, 21.00) en Spraakmakers zitten, brengt Canvas vanaf nu iedere week wereldcinema, waarin films uit alle uithoeken van de planeet een plaats krijgen.

Documentaire en human interest

Op het vlak van documentaires lijkt de kaalslag het grootst: geen Over Leven meer en ook Rare Streken moet eraan geloven. Maar schijn bedriegt, zegt Stevens. ‘ Over Leven verdwijnt inderdaad, maar dan alleen als titel. Uit praktische overwegingen: de afgelopen maanden werden er vooral reeksen uitgezonden, zoals die over Antarctica of over 25 jaar aids, en het werd moeilijk om daarover op een goede manier te communiceren. Dus hebben we die generieke naam geschrapt. Er komen dus wel nog wetenschappelijke reeksen op Canvas, maar dan gewoon onder hun eigen titel. En ook niet meer op zondagavond, want we hebben gemerkt dat er toch niet op te boksen valt tegen het geweld van één.’

De documentaires worden voortaan opgesplitst in vier categorieën. De toegankelijke reeksen krijgen een plaats vroeg in de avond, en dan gaat het vooral om de zogenaamde ‘hybride formats’, die wetenschap, geschiedenis of cultuur brengen op maat van een groot publiek. Het gaat dan om aangekochte programma’s zoals de BBC-reeks In Search of Perfection (waarin de moleculaire chef-kok Heston Blumenthal alledaagse gerechten onder handen neemt, elke maandag, 21.10) of eigen formats, zoals Operatie Winterberg (elke dinsdag, 21.10) en China voor Beginners (elke donderdag, 21.10, zie ook de tv-pagina’s).

Iets later op de avond komen dan de korte documentaires aan bod, zoals Verloren Land (elke maandag, 21.40), waarin enkele Bekende Vlamingen op zoek gaan naar hun roots, de schitterende geschiedenisreeks In Europa (elke dinsdag, 21.40) of langere verdiepende reeken zoals The Truth about Food (elke dinsdag, 22.10). De ‘eigenzinnige docu’s’ – de auteursdocumentaires met andere woorden – komen nog later op het scherm, op maandag en woensdag na elf uur. Opvallend is wel dat er de eerste maanden bij die auteursdocumentaires geen enkele Vlaamse film zit. Heeft de sector dan toch gelijk als hij klaagt over gebrek aan steun vanuit Canvas? ‘Er staan heus wel een pak nieuwe coproducties op stapel,’ zegt Stevens. ‘Zo werken we momenteel zowel met Luc Vrydaghs ( Gas Station) als met Manu Riche ( Hoge Bomen) aan nieuwe reeksen en intern bij VRT zijn we al een jaar bezig aan een serie van acht eigenzinnige documentaires door beloftevolle jonge regisseurs. Maar die worden ten vroegste in het najaar van 2008 uitgezonden. Het duurt nu eenmaal erg lang voor dat soort documentaires af is. We proberen die films ook aan te bieden in een reeks onder één overkoepelende titel, omdat we weten dat we er zo gemakkelijker een publiek voor vinden. En dat is uiteindelijk toch wat de makers zelf willen: dat zoveel mogelijk mensen kijken.’

Cultuur

En dan komen we tot slot bij het onderdeel van Canvas dat altijd garant staat voor controverse: de cultuur. De grote plannen die tot voor een paar jaar bestonden – het digitaal cultuurkanaal – staan wegens geldgebrek op een laag pitje. Voorlopig moet de liefhebber het doen met de terugkeer van Lux XL (elke donderdag, 22.10), ook al had het programma in het eerste seizoen niet altijd denderende kijkcijfers. ‘Wij hebben geen moment getwijfeld om dat te vernieuwen’, zegt Stevens. ‘Sommige afleveringen scoorden inderdaad slecht, maar meestal zaten we toch rond de 100.000 kijkers. Het is altijd hetzelfde: als de kijkcijfers laag zijn, spreekt iedereen van een flop, en als er wel veel mensen kijken, krijg je kritiek omdat je te bekende gezichten uitnodigt. Dat is ook het probleem met cultuur op Canvas: elk idee wordt meteen onder de microscoop gelegd, iedereen heeft er een mening over, zodat het des te moeilijker wordt om iets te laten groeien.’

Dat geldt dan dubbel voor het monster van Loch Ness van de Vlaamse televisie: het boekenprogramma. Neen, het komt er ook dit voorjaar niet: Alles Uit De Kast, dat op één geen plaats meer heeft, verhuist niet naar Canvas, en de talkshow die samen met de VPRO zou worden gemaakt, bevindt zich nog steeds in het ontwikkelingsstadium. ‘Dat is nog zo’n project dat veel te vroeg in de pers is gekomen’, aldus Stevens, ‘waardoor het moeilijk wordt om er integer en in alle rust aan verder te kunnen werken. Maar wees gerust: we wérken eraan verder, alleen zal dat enkel op tv komen als het goed genoeg is. De druk is zo al hoog genoeg.’

Wat wel voor binnenkort zou zijn, is een muziekreeks over de Vlaamse rock. Geen moment te vroeg natuurlijk: tenslotte dateert Worst Case Scenario – het album van dEUS dat de bloei in de Vlaamse scene op gang trok – al van 1994. ‘We hebben nu speciaal een nieuw tijdstip gecreëerd voor muziek op donderdagavond en de zondagmiddag (waar de rockdocu’s vroeger werden uitgezonden; nvdr.) gereserveerd voor klassieke muziek. De eerste maanden zenden we op donderdag onder meer de BBC-reeks The Seven Ages of Rock uit, maar vanaf het najaar willen we ook eigen producties brengen, misschien wel samen met StuBru.’ Kortom, om het met een pancarte uit de vervlogen tijden van de televisie te zeggen: Even Geduld Alstublieft.

Door Stefaan Werbrouck