Het ecologische gedachtegoed heeft de afgelopen jaren stevig opgang gemaakt in de muziek- en filmindustrie. Vaak duikt de bezorgdheid om het klimaat enkel op als de ster in kwestie een nieuwe film of plaat moet promoten, maar er zijn genoeg entertainers bij wie het hart wel altijd op de maat van de planeet slaat. Hier zijn alvast tien sterren voor wie het woord ‘voorbeeldfunctie’ geen loos begrip is.

Leonardo DiCaprio

Zou het toeval zijn dat een acteur die wereldberoemd is geworden met een film over een boot die tegen een ijsschots vaart, zich zo hard inzet om te verhinderen dat de poolkappen afsmelten? In ieder geval richtte Leonardo DiCaprio in 1998, een jaar na de triomftocht van Titanic, de Leonardo DiCaprio Foundation op, een organisatie die het grote publiek van de klimaatproblemen moet bewustmaken, en sindsdien is hij een van de meest uitgesproken milieuactivisten in Hollywood. Bovendien schrikt hij er niet voor terug om zijn beroemdheid te gebruiken om zijn boodschap wijder verspreid te krijgen: de website van zijn organisatie (waar momenteel twee filmpjes van ’s mans hand over de ondergang van het milieu te bekijken zijn) is niet voor niets www.leonardodicaprio.org. Ook om The 11th Hour te promoten, zijn documentaire waarin een hoop experts hun visie op de problematiek gaven, spande hij graag de media voor zijn kar. Maar DiCaprio geeft wel zelf het goede voorbeeld. Hij rijdt al jaren met een hybride auto en pleit er ook voor om de limousines bij de Oscaruitreiking door dergelijke wagens te vervangen, heeft zonnepanelen op zijn huis geïnstalleerd en vliegt altijd met lijnvluchten mee in plaats van een privéjet te charteren.

Jack Johnson

‘Vandaag draait alles om het milieu’, is de visie van de singer-songwriter op pantoffels die wereldberoemd werd met vlot meezingbare liedjes als Good People en Upside Down. Johnson kreeg het ecologische bewustzijn er van kindsbeen af ingelepeld tijdens zijn jeugd op Hawaï en ook nu hij een ster is, blijft hij trouw aan zijn idealen. Enkele jaren geleden liet hij in Los Angeles een milieuvriendelijke opnamestudio bouwen die grotendeels door zonne-energie aangedreven wordt en die geïsoleerd is met behulp van oude jeans. Ook als hij toert, gebeurt dat ook met zo weinig mogelijk schade voor het milieu. Hij en zijn management hebben zelfs een speciale ‘ Enviro-Rider‘ opgesteld, een groene variant op het gebruikelijke verlanglijstje dat artiesten aan de lokale organisatoren van de optredens voorleggen. Daarin staat onder meer dat minstens 50 procent van het afval gerecycleerd moet worden, dat de organisatoren de CO2-emissie van de show moeten compenseren en dat de toiletspullen niet op dieren getest mogen zijn. Tevens moet de catering uit organisch en lokaal geproduceerd voedsel bestaan en moeten de verlichting en de geluidsinstallatie zoveel mogelijk uitgezet worden. Zalen die enkele dagen na het optreden niet kunnen bewijzen dat ze zich aan de regels hebben gehouden, kunnen financieel bestraft worden. Niet zo vreemd dus dat Johnson vorig jaar door het Amerikaanse Billboard tot de ‘groenste muzikant op aarde’ uitgeroepen werd.

Willie Nelson

Je hebt sterren die lippendienst bewijzen aan de groene gedachte en je hebt er die zelf de handen uit de mouwen steken. De 76-jarige countrymuzikant Willie Nelson behoort overduidelijk tot de tweede categorie. De zanger zet zich namelijk voor de volle honderd procent in voor de doorbraak van biodiesel – brandstof die uit landbouwproducten gewonnen wordt – en heeft zelfs zijn eigen merk op de (Amerikaanse) markt gebracht, BioWillie. Dat wordt geproduceerd en verdeeld door Willie Nelson Biofuel, een bedrijf dat hij in 2004 uit de grond heeft gestampt. Ondertussen wordt de vloeibare Willie Nelson al in een vijftal Amerikaanse staten verkocht, waaronder Californië, en natuurlijk ook in Willie’s Place, een groene truckstop in Texas met 26 pompen – dat zo het grootste ecologische tankstation van de VS is. Nelsons keuze voor bio is niet alleen door ecologische overwegingen ingegeven, hij ziet het ook als een mogelijkheid om twee passies waarmee hij al zijn hele leven bezig is te verenigen: zijn liefde voor de kleine Amerikaanse boer en zijn afkeer voor oorlog. Hij is namelijk met BioWillie gestart op het moment dat de VS tegen Irak ten oorlog trok. Toen hij over biodiesel hoorde, ging er een lichtje bij hem op, aldus Nelson in een interview. ‘Het leek me niet slecht, niet alleen voor de VS, maar ook voor de hele wereld, als we in de toekomst onze eigen brandstof kunnen verbouwen in plaats van er oorlogen voor te beginnen.’

Brad Pitt en Angelina Jolie

Als we de roddelpers mogen geloven, loopt hun relatie op haar laatste benen, maar vooralsnog vormen Brad Pitt en Angelina Jolie het meest milieubewuste koppel van Hollywood. De twee strijden immers niet alleen tegen de overbevolking van de planeet door half Afrika te adopteren, ze zetten zich ook in voor het klimaat. Vooral Pitt is een groot pleitbezorger van het ‘ cradle to cradle‘-concept van de Amerikaanse architect William McDonough en de Duitse chemicus Michael Braungart, die ernaar streven om alles wat de mens produceert te hergebruiken. Pitt werkte nauw samen met McDonough voor Make It Right, een groen bouwproject dat een wijk in New Orleans moet laten herleven, en eind vorig jaar bracht hij samen met het Amerikaanse cosmeticabedrijf Kiehl’s het allereerste ‘ cradle to cradle‘-product op de markt, een douchegel die 100 % biologisch afbreekbaar is en verpakt zit in een fles die volledig van gerecycleerde materialen is gemaakt.

Ed Begley Jr.

Time Magazine nam de acteur Ed Begley Jr. – hier vooral bekend dankzij tv-series als Six Feet Under en Veronica Mars – vorig jaar op in haar lijstje ‘100 Helden van deze Tijd’ en noemde de man toen ‘de burgemeester van het groene Hollywood’. Beg-ley Jr. was dan ook al met milieuproblemen bezig lang voor dat hip werd, meer bepaald sinds de eerste Earth Day in 1970, toen men nog dacht dat een nieuwe ijstijd het grootste gevaar voor onze planeet was. Begley Jr. is vegetariër, rijdt met een elektrische wagen en woont in een huis op zonne-energie dat omheind is door een hekken van gerecycleerde melkflessen. In de Verenigde Staten heeft hij zijn eigen tv-programma Living with Ed, waarin hij de kijkers tips geeft om hun dagelijkse leven ecologischer te maken, en hij is een van de drijvende krachten achter Hollywood Goes Green, een jaarlijkse conferentie waar men oplossingen zoekt om de productie van films en tv-series groener te laten verlopen. Dat is trouwens geen overbodige luxe: volgens een recente studie van de University of Californië is Hollywood met zijn grote gekoelde opnamehangars, gigantische decors, de vele special effects, enzovoort de tweede meest vervuilende bedrijfstak van Californië, na… de olie-industrie.

Edward Norton

The Incredible Hulk, de blockbuster uit 2008, was de eerste Hollywoodfilm die in de aftiteling met het groene goedkeuringszegel van Environmental Media Association mocht pronken, omdat de makers tijdens de opnames zo hard hun best hadden gedaan om de effecten op het milieu te beperken. Hoofdrolspeler en producer Edward Norton was de drijvende kracht achter deze letterlijk en figuurlijk groene Hulk, en de acteur was daarmee zeker niet aan zijn proefstuk toe. Norton is in Hollywood al sinds jaren prominent aanwezig als het over het milieu gaat en wordt zelfs af en toe door het Amerikaanse Congres uitgenodigd om een voordracht over bijvoorbeeld ecologisch bouwen te houden. Norton is ook een groot pleitbezorger van zonne-energie en bedacht het zogenaamde Solar Neighbours Program. Toen hij in 2003 van energiereus BP zonnepanelen kocht, stelde hij voor om hetzelfde systeem ook op een huis van een arme familie in Los Angeles te installeren. BP was akkoord en sindsdien wordt telkens als een beroemdheid zonnepanelen plaatst ook een gezin in de achterbuurt South Central een systeem rijker: onder meer Brad Pitt, Ed Begley Jr., Danny DeVito en Salma Hayek hebben al aan het programma deelgenomen.

Robert Redford

Robert Redford was al milieubewust nog voor hij wereldberoemd werd. In 1960 gaf de toen 24-jarige werkloze acteur zijn laatste 500 dollar uit aan twee are natuurgebied in de Amerikaanse staat Utah dat anders gedoemd was om te verdwijnen. De twee are van toen zijn er ondertussen 5000 geworden en het stuk grond vormt de thuisbasis van Redfords Sundance Institute, de vereniging die onafhankelijke filmmakers in de VS steunt en het jaarlijkse Sundance Film Festival organiseert. Op dat festival – en op het gelijknamige tv-kanaal – wordt plaats vrijgemaakt voor documentaires en series rond ecologische onderwerpen, die vaak door Redford geproduceerd en/of ingesproken zijn. In de jaren 70 werd de acteur lid van de Natural Resources Defense Council, een organisatie die zich inzet voor de bescherming van de natuurlijke rijkdommen van de Verenigde Staten en die vaak processen aanspant tegen milieuvervuilers – dat ze overtreders voor de rechtbank kan dagen, was voor Redford de belangrijkste motivatie om toe te treden. Redford is ondertussen, net als Leonardo DiCaprio, een van de grootste namen en geldschieters van de organisatie en toen de tak van NRDC in Zuid-Californië een nieuw gebouw liet optrekken, werd dat aan hem opgedragen.

Neil Young

‘ Look at Mother Nature on the run in the nineteen seventies‘: dat zong Neil Young al in 1970 in zijn song After The Goldrush en bijna veertig jaar later is de rocker nog altijd even groen. De videoclip voor Johnny Magic, zijn nieuwe single, is bijvoorbeeld volledig in een en dezelfde auto opgenomen. Dat is niet gebeurd uit besparingsoverwegingen of omdat de nu 63-jarige Young niet meer goed te been zou zijn, maar wel als ecologisch statement. De auto in kwestie is immers Youngs eigen Lincoln Continental, die in de afgelopen jaren door de Amerikaanse mecanicien en ‘ motorhead mes-siah‘ John Goodwin omgebouwd werd tot de ‘LincVolt’, een hybride die door elektriciteit en biodiesel aangedreven wordt en die volgens de lyrics van de song in ‘ a blaze of silence‘ rijdt. Young leerde Goodwin kennen in 2005 en gaf hem de kans om met zijn Lincoln zijn ding te doen, met als missie – te volgen op lincvolt.com – de grote automobielfabrieken in Detroit te tonen hoe ze zich aan de nieuwe ecologische maatschappij kunnen aanpassen.

Cate Blanchett

Als u een bladblazer hebt, blijft u beter uit de buurt van Cate Blanchett, want volgens de Australische actrice zijn die spullen ‘het symbool voor alles wat met de mensheid verkeerd loopt’. Blanchett heeft er vast en zeker geen staan in het tuinhuisje van haar villa in Sydney, waar alles zo ecologisch mogelijk is ingericht: met zonnepanelen, tientallen timers om elektriciteit en water te besparen en een speciaal zuiveringssysteem dat het afvalwater van de inwoners – de urine met andere woorden – weer drinkbaar maakt. Ze beperkt zich ook niet tot haar eigen huis: toen Blanchett begin 2008 artistiek directeur van de Sydney Theatre Company werd, maakte ze meteen plannen bekend om het gebouw volledig ecologisch te maken, met onder meer zonnepanelen en een vergaarsysteem voor het regenwater. Zo moet het theatergezelschap op energiegebied volledig zelfbedruipend worden, wat niet alleen voor de planeet een slok op de borrel scheelt, maar ook voor de subsidies die de Company moet krijgen. Misschien een ideetje voor de volgende Vlaamse minister van Cultuur?

Bette Midler

‘Ik houd van Moeder Natuur, ook al heeft ze mij op fysiek vlak niet echt goed bedeeld’, grapte Bette Midler enkele jaren geleden in een interview. Het actieterrein van de ‘eco-diva’ is New York, waar ze op Broadway enkele van haar grootste successen beleefde. Vijftien jaar geleden begon Midler er aan haar missie om van de Big Apple een van de groenste en properste steden ter wereld te maken. Ze stichtte het New York Restoration Project, een organisatie die lege plekken in de metropool opkoopt, schoonmaakt en tot parken omvormt. Na vijftien jaar zijn de cijfers bepaald indrukwekkend: het Restoration Project, dat zich vooral op de armste wijken van de stad richt, heeft ondertussen 38 miljoen dollar opgehaald (vooral via twee drukbezochte ‘fundraisers’ in New York), 875 ton afval opgeruimd en 114 ‘ community gardens‘ in de stad gecreëerd. Samen met Michael Bloomberg, de huidige burgemeester van New York, heeft Midler ook de vereniging MillionTreesNYC uit de grond gestampt, die ervoor moet zorgen dat er tegen 2017 een miljoen bomen in de stad zijn bijgekomen. Midlers goede werken gaan in ieder geval niet onopgemerkt voorbij: een tijdje geleden dook de zangeres-actrice op als gastster in The Simpsons, waarin ze autobestuurders die afval op de weg gooien over de snelweg achternazat.

Door Stefaan Werbrouck