Alles voor niets? – Chris Anderson, bedenker van ‘The Long Tail’, schetst in zijn nieuwe boek ‘Free’ een toekomstbeeld waarin alles gratis wordt. Al heeft hij het eigenlijk vooral over het verleden.

Chris Anderson, Hyperion (import door Nilsson & Lamm), 274 blz.

De Nederlandse vertaling is verschenen bij Nieuw Amsterdam. De digitale versies en het luisterboek, ingesproken door Anderson zelf, kunnen gratis gedownload worden op de sites van de uitgevers.

Hoge bomen vangen veel wind, dat mocht Chris Anderson onlangs ervaren. Anderson publiceerde in 2006 The Long Tail, een boek waarin hij uitlegt hoe dankzij het internet ook de meest obscure platen, films en boeken een publiek zouden kunnen vinden en winstgevend zouden worden. Sindsdien is Anderson, tevens hoofdredacteur van het uitstekende technologietijdschrift Wired, een van de bekendste internetgoeroes. Er werd dan ook met meer dan gewone interesse uitgekeken naar opvolger Free, over hoe alles op het internet gratis zal worden. Toen een Amerikaanse recensent echter opmerkte dat sommige passages uit het nieuwe boek haast letterlijk van Wikipedia werden overgenomen, kwam Anderson onder vuur te liggen en werd er over de eigenlijke inhoud van Free nauwelijks nog gesproken. Of de man wel of niet plagiaat heeft gepleegd – hij wijt het zelf aan onoplettendheid bij de bronvermelding – kunnen we niet zeggen. De hele rel is echter een storm in een glas water: de bewuste passages zijn immers weinig meer dan wat achtergrondinfo, bijvoorbeeld over de etymologie van ’there is no such thing as a free lunch’.

Anderson heeft wel een probleem op een heel ander vlak, en dat is de tijdgeest. Op een moment dat veel bedrijven door de crisis en de tegenvallende advertentie-inkomsten op het internet op het gratismodel terugkomen, gaat een boek als Free helemaal tegen de stroom in. En ook weer niet, want eigenlijk ontloopt Anderson de huidige problemen wat door zich vooral op het verleden te concentreren. Hij heeft het ruim tweehonderd – toegegeven: interessante – pagina’s over hoe dingen weggeven altijd een belangrijk marketingprincipe is geweest en over hoe het internet – omdat digitale producten goedkoper te distribueren zijn – ervoor gezorgd heeft dat er steeds meer gratis is geworden. Maar in de coda, waarin Anderson de gevolgen van de crisis bekijkt, klinkt de auteur al heel wat minder zeker van zijn stuk dan in het begin. Hij geeft toe: ‘ Free is not enough. It also has to be matched wit Paid. Free may be the best price, but it can’t be the only one.’ Dat je daardoor op het internet eigenlijk voor meer dingen zult moeten betalen dan pakweg drie jaar geleden is echter een paradox waar Anderson niet op ingaat.

Stefaan Werbrouck