El abrazo de la serpiente is niet de eerste junglefilm die de kijker meesleurt naar het hart der duisternis, wel een merkwaardig lucide en authentieke.
El abrazo de la serpiente is geen film, maar een reis naar een andere wereld. Half waanzinnige droom, half pijnlijke historische werkelijkheid. Focussen op de grens daartussen is een westerse obsessie die Ciro Guerra niet deelt. De regisseur die Colombia aan een eerste Oscarnominatie hielp, heeft het zonder oogkleppen of misplaatste romantiek over de catastrofale botsing tussen de Oude Wereld en de Nieuwe Wereld en vestigt de aandacht voornamelijk op de cultuur van de oorspronkelijke bewoners van het Amazoneregenwoud. Een cultuur die onherroepelijk teloorging nadat de zogenaamde beschaving de jungle bereikte.
Guerra weeft twee intense ontdekkingsreizen in twee verschillende periodes vernuftig door elkaar. In de eerste laat de jonge, sterke sjamaan Karamakate zich aan het begin van de twintigste eeuw door een zieke Duitse etnoloog (Antwerpenaar Jan Bijvoet) overtuigen om samen op zoek te gaan naar yakruna, een mysterieuze geneeskrachtige plant. Onderweg zijn ze de trieste getuigen van wantoestanden die voortvloeiden uit het westerse imperialisme: rubberbaronnen die het grofste geweld gebruiken, of een sadistische priester die met harde hand weesjongens wil beschaven. Aan avontuur, drama en horror geen gebrek.
Jaren later overtuigt een Amerikaanse botanicus Karamakate om die reis nog eens over te doen. Ook die is niet om vrolijk van te worden. De tijd deed zijn werk, maar niet in het voordeel van de inheemse bevolking. De sterke, trotse sjamaan is een gebroken man geworden die zich bitter afvraagt of hij geen chullachaqui geworden is, een lichaam zonder ziel. Een straffer personage zijn we dit jaar nog niet tegengekomen. De blanken, gemodelleerd naar de wetenschappers-ontdekkingsreizigers Theodor Koch-Grünberg en Richard Evans Schultes, zijn geen duivels, maar mensen met steeds meer ontzag voor de bedreigde kennis en spirituele rijkdom van de indianen. Karamakate komt op zijn beurt tot het besef dat zij misschien kunnen helpen met dat beetje te redden dat nog te redden valt. De geschiedenis terugdraaien, is geen optie.
Van de groene luister van het regenwoud geen spoor: Guerra opteert voor dramatische zwart-witbeelden die soms aan de foto’s van Sebastião Salgado doen denken. Het mooie is dat de gewaagde artistieke keuzes en de complexe thematiek dit avontuurlijke requiem voor een verdwijnende wereldniet verlammen. De politieke, historische luciditeit en de drang naar authenticiteit blijken perfect combineerbaar met de opwinding van een psychedelische trip in het onbekende. Sjamayee!
EL ABRAZO DE LA SERPIENTE ****
Ciro Guerra met Jan Bijvoet, Antonio Bolivar, Nilbio Torres
NIELS RUËLL
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
