Hoe angstaanjagend het getatoeëerde lichaam van Viggo Mortensen ook mag ogen in ‘Eastern Promises’, het is klein bier in vergelijking met de lichaamsmanipulaties in de vroegere films van David Cronenberg. Een dissectie.

The Brood (1979)

Een man stelt zich vragen bij de behandelingstechnieken die een psycholoog toepast op zijn geïnterneerde echtgenote. Cronenberg haalde zijn inspiratie voor dit op het eerste gezicht brave thrillertje bij het pijnlijke gevecht met zijn ex om het hoederecht over hun dochter. Die angstaanjagende verzameling gemuteerde kinderen en die foetuslikkende dame laten een helse strijd in de rechtszaal vermoeden.

Scanners (1981)

In deze paranormale thriller voert Cronenberg een legertje telepathisch begaafde individuen op die de gedachten van derden kunnen lezen. Zo’n inbraak in je brein is niet zonder gevolgen voor de ‘gescande’. Wie geluk heeft komt er met een bloedneus of een misselijk gevoel af, maar wanneer de ‘scanner’ zich van zijn slechtste kant laat zien, explodeert het hoofd van zijn nietsvermoedende slachtoffer.

Videodrome (1983)

James Woods speelt de baas van een tweederangs-tv-station die steeds op zoek is naar nieuwe kijkcijferkanonnen. Tijdens zijn nachtelijke zapmarathons stoot hij op een vreemde satellietuitzending vol gruwelijk aantrekkelijke martel- en slachtpartijen. Algauw blijkt het om een hallucinaties opwekkend signaal te gaan dat de arme man krankzinnig maakt. Zo lijkt zijn buik plots op de opening van een videospeler. Big Brother in het kwadraat!

The Fly (1986)

Een wetenschapper bouwt een revolutionaire teleportatiemachine, maar zijn DNA raakt vermengd met dat van een vlieg die tijdens een experiment in de cabine is gesukkeld. In het origineel uit 1958 gebruikte men nog een simplistisch ogend vliegenpak om de toeschouwers de stuipen op het lijf te jagen; Cronenberg bouwt zijn langzaam muterend creatuur echter uit tot een groteske mix van mens, insect en – na de spectaculaire finale – machine.

Dead Ringers (1988)

In deze op feiten gebaseerde klinishocker verwelkomt Cronenberg de kijker in de waanzinnige wereld van een eeneiige tweeling (dubbelrol van Jeremy Irons) waarvan beide broers aan de kost komen als gynaecoloog. Alsof hun druggebruik en promiscue levenswandel nog niet volstaan, ontpoppen ze zich ook nog eens tot ontwerpers van experimentele medische instrumenten om zowel onvruchtbare vrouwen als Siamese tweelingen mee te opereren.

Naked Lunch (1991)

Iedereen verklaarde Cronenberg gek toen hij aankondigde dat hij het bekendste boek van William S. Burroughs wilde adapteren. De fragmentarische beatklassieker gold immers als compleet onverfilmbaar. Het eindresultaat is dan ook geen klassieke bewerking maar een surrealistische storm vol levende typemachines, reusachtige insecten en pratende anussen. Eat that, Ex-drummer!

M. Butterfly (1993)

Cronenberg ontdeed David Henry Hwangs succesvolle toneelstuk over de al dan niet bewust homoseksuele relatie tussen een Franse diplomaat en een Chinese operaperformer van zijn politieke referenties en humoristische momenten. Op die manier ontstond een ontregelende meditatie over verwrongen seksualiteit, de kneedbaarheid van het mannelijke lichaam en de kracht der verdringing.

Crash (1996)

James Spader kruipt in de huid van een ongevoelige filmproducent die helemaal heropleeft wanneer hij bij een ernstig auto-ongeluk betrokken raakt. De gehavende man begint niet alleen een perverse relatie met de zwaar toegetakelde bestuurster van het andere voertuig, hij leert ook nog eens een geheim genootschap kennen van lui die kicken op gedeukte wagens, legendarische crashes en gecompliceerde beenderbreuken.

eXistenZ (1999)

In deze The Matrix-voor-gevorderden kruipt Jennifer Jason Leigh in de huid van een populaire videogamedesigner. Haar spelletjes kan je echter niet spelen door een dvd’tje in de Xbox 360 of de Playstation 3 te schuiven. Nee, je moet via een navelstrengachtige kabel een organische gameconsole aansluiten op een in je onderrug ingebouwde ‘bioport’. Die moorddadige waanbeelden krijg je er gratis en voor niets bij.

Eastern Promises (2007)

Ondanks al die overgesneden kelen en uitgestoken ogen zal u vooral Viggo Mortensens van kop tot teen getatoeëerde lichaam onthouden uit deze koortsige gangsterfilm. De ster uit Lord of the Rings ontdekte tijdens zijn voorbereidende trip doorheen de voormalige Sovjet-Unie dat zichzelf respecterende maffiosi er hun cv met een naald op hun huid laten graveren.

EASTERN PROMISES’

‘Vanaf 28/10 in de bioscoop.

(S.T.)