Wat gebeurt er als je alle slimme jongens en meisjes van de klas op een boot zet en te water laat? Het is een vraag die iedere mindere god in de klas zich wel eens stelt. De ondertoon is dan veeleer sadistisch dan oprecht nieuwsgierig en in stilte wordt gehoopt dat ze zichzelf bij iedere golf binnenstebuiten kotsen en zo stilaan hun verstand verliezen. Het trosje intellectuelen aan boord van de clipper Stad Amsterdam in het – even ademhalen – cross-me-diaal project Beagle bewijst dat ze inderdaad bijna hun hersenen uitbraken, maar ook dat ze zich daarna wel kunnen redden. Ze blijven opvallend goed zichzelf en bouwen die boot onmiddellijk om tot een wetenschapsklasje in een academisch luilekkerland. Overal – bovendeks, middendeks, onderdeks, tussendeks, ja zelfs op de boeg – zit wel een man of vrouw wetenschap te bedrijven. Die ijverige zoektocht naar kennis en antwoorden op vragen als ‘Wie zijn we?’ ‘Waar gaan we naartoe?’ en ‘Hoe moet het verder?’ horen natuurlijk bij de aard van het programma waarin een uitverkoren staal van de mensheid in het spoor van Charles Darwin reist. Waar Charles en zijn vrienden vijf jaar over deden, trekt de Stad Amsterdam 23 afleveringen voor uit met het niet onaanzienlijke doel de staat van de planeet op te meten. Lex Runderkamp, Sarah Darwin en Dirk Draulans voorzien het geheel aan experimenten van commentaar en verschillende gasten zorgen voor telkens weer onverwachte ontdekkingen op min of meer onorthodoxe wijzen.

Zo bouwt Christopher Lloyd om zijn theorie over biodiversiteit te staven een spoorbaan in de enige ontspanningsruimte die het schip rijk is. Geen wonder dat hij wat ergernis oproept. Dan wil je eens gewoon wat biljarten om tot jezelf te komen en staat daar weer een gezonde gek iets experimenteels te doen. Dirk Draulans mompelt zoals enkel hij kan mompelen dat het toch wel een heel klein beetje flauwekul is. ‘Biodiversiteit is een overdreven concept’, luidt het vrij vertaald. Want dat heb je natuurlijk met zo veel soortelijk gewicht aan hersenen aan boord: voor iedere stelling bestaat een tegenstelling. De discussie die daarop volgde, is zeer moeilijk vrij te vertalen. Het schitterende was: hoe onbegrijpelijk ook, ze werd integraal uitgezonden. Het is de reden waarom ik van Beagle houd. Alles kan op die boot. Geen gek is er gek genoeg. En wat vooral opvalt: de grens tussen wat wetenschappelijk verantwoord is en pure anarchie is enorm dun, ja zelfs nauwelijks waarneembaar is. Een beetje zoals plankton onder de microscoop plots de meest wonderlijke gedaantes aanneemt. Nooit gedacht dat je fan kunt worden van plankton, maar na een blik op de psychedelische kracht ervan zal plankton nooit meer zo maar plankton zijn. Net zoals Dirk Draulans nooit meer zo maar Dirk Draulans zal zijn. Op een boot kun je je niet verbergen, en plots is Dirk Draulans te zien als de man die hij waarschijnlijk is: een man met een passie voor al wat leeft. Een man die een vogel die zo maar op het dek van de boot viel tegen de borst drukt en met sussende woordjes over de kop streelt. Een man ook die het vervelend vindt dat hij de naam van die vogel niet kent. Iets wat enkel voor slimme jongens en meisjes werkelijk een zorg is. Ik kan wel genieten van zo veel slimmigheid.

Woensdag, 20.40 – Canvas

Lees nog meer recensies en bedenkingen in de blog Testbeeld op FOCUSKNACK .BE

Tine Hens

‘Alles kan op die boot. Geen gek is er gek genoeg. En hoe onbegrijpelijk ook: een discussie wordt integraal uitgezonden.’