Expeditie Gibson – Mel Gibson trekt de jungle in en vermengt Mayamystiek met ziek geweld in een ongehoord opwindende avonturenthriller.

Mel Gibson met Rudy Youngblood, Dalia Hernandez, Jonathan Brewer, Morris Birdyellow, Carlos Emilio Baez e.a.

Laat u vooral niet beetnemen door de topzware titel of het pompeuze openingscitaat ( ‘A great civilization is not conquered from without until it has destroyed itself from within’): met ten onder gaande beschavingen of antropologische beschouwingen heeft Mel Gibsons Maya-epos niks te maken. Wél met viriele actiecinema die je bij het nekvel door de jungle sleurt en waarin zo mogelijk nog méér bloed en testosteron van het scherm spat dan in ’s mans religieuze SM-fantasie The Passion of the Christ.

Dat er in Mel Gibson een zieke, door (zelf)verminking, bloed en bodem geobsedeerde geest huist, wisten we al sinds Braveheart, die gruwelklucht in maliënkolder, en zéker sinds het incidentje van vorige zomer waarbij hij de Joden ‘verantwoordelijk voor alle oorlogen’ noemde. Maar in zijn vierde film weet Malle Mel wel weer maximaal rendement te puren uit zijn psychoseksuele angsten en obsessies.

Want veel moeite hoef je niet te doen om deze pseudohistorische avonturenthriller – over een jagersfamilie die door stedelijke Maya’s uit de rimboe wordt ontvoerd als offer voor de goden – te lezen als een ode aan gekwetste mannelijkheid. Of als een pre-Columbiaanse variant op het Bijbelse verhaal van de heiland die op de vlucht slaat voor zijn lot en de decadente overheerser.

Ook al wordt de film volledig in de Mayataal gesproken, je hoeft geen snelcursus Yucateeks te volgen vooraleer de zaal te betreden. Apocalypto mikt meer op de adrenalinespiegel dan op de hersens en die weet Gibson met zijn stuwende actie perfect te bespelen. Kippenvelmomenten: de scène waarin de jonge krijger Jaguar Paw (Rudy Youngblood) op het altaar van de Mayatempel dreigt te worden onthoofd, de Spartacus-achtige arenasequens waarin hij speren naar zijn kop krijgt gemikt of de ultieme, bijna veertig minuten durende ontsnappingstocht door de jungle, meteen de meest opwindende achtervolging door bossen en struiken sinds die keer dat John Rambo of dat hittegevoelige monster werden opgejaagd in respectievelijk First Blood en Predator.

Make no mistake: natuurlijk blijft die Gibson een eersteklas fouterik. En het feit dat zijn Mayaheld ten prooi dreigt te vallen aan een verdoemd fundamentalistisch regime is – Mels ultraconservatieve katholicisme indachtig – zwanger van ironie. Maar geloof ons vrij: forsere actie die zo diep in het reptielenbrein boort en je met zo’n rotvaart door mysterieuze werelden sleept, zul je dit jaar niet te zien krijgen.

Dave Mestdach