De Filmbijbel van Tavernier – Na Martin Scorsese is Bertrand Tavernier de bekendste cinefiele cineast én bevlogen advocaatvan miskende films en regisseurs. Van die nooit aflatende passie getuigt Amis américains,een nieuw referentiewerk.

Bertrand Tavernier

Institut Lumière / Actes Sud.

996 blz., euro69

Het monumentale Amis américains – een kolos van vijf kilo en net geen duizend pagina’s – is eigenlijk een verbeterde versie van een boek dat al in 1993 onder dezelfde titel verscheen, maar intussen onvindbaar was geraakt. Tavernier heeft er zich echter niet haastig van af gemaakt. ‘De filmgeschiedenis is nooit definitief geschreven’, zegt hij zelf in een inleidend interview met Thierry Frémaux, de directeur van het Festival van Cannes. En nog: ‘De cinefilie is een permanente passie.’ Hij voegde voor deze nieuwe uitgave enthousiast de daad bij het woord en paste waar nodig zijn nauwkeurige nota’s en heldere analyses aan. Bovendien vulde hij het encyclopedische werk aan met achthonderd prachtige, vaak paginagrote stills en affiches.

Een grote fan van de filmcanon is Tavernier nooit geweest. Niet dat hij zich een felle tegenstander toont, maar hij gaat nu eenmaal liever op zoek naar de cineasten en scenaristen die door de filmkritiek en -geschiedenis genegeerd of vergeten zijn. In het Frankrijk van de jaren 60 werden veel Amerikaanse films wegens ‘infernale ideologische en artistieke dictaten’ genegeerd door het establishment – lees: tijdschriften als Cahiers du Cinéma en Positif en de toen bloeiende filmclubs. Net daarom ging Taverniers interesse uit naar de miskende auteurs die erin geslaagd zijn om in het Hollywoodsysteem een persoonlijk oeuvre uit te bouwen.

Tavernier opent mooi met peetvader John Ford, en volgt dat op met razend boeiende bijdragen – meestal in de vorm van interviews – over meer dan 25 regisseurs zoals Tay Garnett, Henry Hathaway, Edgar G. Ulmer, William A. Wellman, Budd Boetticher, Delmer Daves en André De Toth. Er is ook een heel belangrijk hoofdstuk over scenaristen die tijdens de heksenjacht op de commies op de zwarte lijst zijn terechtgekomen. Hij rondt het boek af met interviews met ‘nieuwe’ cinefiele auteurs als Joe Dante, Alexander Payne en Quentin Tarantino. Slotsom: het regent onbekende filmtitels in Amis américains, maar het gretige vuur en de erudiete kennis waarmee dit boek is opgevat, nodigt zó uit om die films te ontdekken.

Luc Joris