Tine Hens
Tine Hens Journaliste voor Knack

In Russia – A Journey With Jonathan Dimbleby en Weg met De Soete zien we telkens twee heren – de eerste oud, bezadigd en lichtjes arrogant, de tweede jong, hip en daardoor misschien wel even arrogant – in een hen verder onbekend stuk van de wereld. Meer hebben deze programma’s niet met elkaar gemeen. Ze met elkaar vergelijken, is twijfelen tussen een groepsreis met een bus van de katholieke werknemersbond of een roadtrip zonder kaart, kompas of gps. Toch is het goed ze naast elkaar te leggen. Omdat het veel zegt over wat reisprogramma’s vooral wel en vooral niet moeten zijn. Zin om te reizen lijkt ons een belangrijke, bijna onontbeerlijke voorwaarde. En toch. Na de eerste aflevering van Russia, kon ik me niet van de indruk ontdoen dat de BBC de heer Dimbleby had wijsgemaakt dat het een fijne strandvakantie zou worden, goed voorzien van zon, luxe en bloedmooie vrouwen. De schok kon nauwelijks groter zijn toen Dimbleby na een behaaglijke eersteklasvlucht ontwaakte in een stinkende Landrover met een beer van een Rus aan zijn zijde. Nergens bloedmooie vrouwen, wel kwinkelerende boerinnen op leeftijd met traditionele doeken rond hun niet meer zo welgevormde lendenen. Geen wonder dat Dimbleby met een rotvaart door dit onmetelijke land raast. Het enige wat hij wil, is zo snel mogelijk weg. We zijn nauwelijks in Moermansk of Dimbleby bevindt zich alweer halverwege tussen Novgorod en Moskou, door het productieteam vakkundig in de armen van een witte heks gedrapeerd.

Het is waarschijnlijk dat laatste wat Dimbleby bedoelt als hij ons een blik op het échte Rusland belooft. Net zoals Tomas wil hij weg van de clichés. Maar terwijl Tomas zo hard zijn best doet om clichés te vermijden dat de stad die hij bezoekt bijna onherkenbaar wordt, strompelt Dimbleby als een geringeloorde toerist van het ene cliché in het andere. Dat Russische mannen zuipen als duivels in de hel bijvoorbeeld. Of dat het vroeger nog niet zo slecht was met de zekerheid van het communistische systeem. Je werd gerold, maar je wist tenminste dat je gerold werd. Met Dimbleby in Rusland lijkt dat hele weidse land een Siberisch strafkamp. ‘We gaan het niet over het verleden hebben’, prevelt Dimbleby geregeld voor zich uit als we hem quasi toevallig ontmoeten, lezend op een trein, starend over een binnenzee of mijmerend bij een grafsteen. Het is een beetje zoals het ‘ Don’t mention the war‘ van Basil Fawlty: hoe vaker Dimbleby de kijker op het hart drukt dat hij het niet over het verleden wil hebben, hoe meer hij zijn gesprekspartners op dat verleden aanspreekt.

Russia – A Journey With Jonathan Dimbleby lijkt tragisch veel op het reisprogramma van een man die niet graag reist en die het liever over zichzelf en zijn vreemde voor- of afkeren heeft dan dat hij onder de hersenpan van de doorsnee-Rus tuurt. Medelijden is het enige wat Dimbleby voor Rusland en zijn bewoners wil opbrengen. Alsof de reisgids die verondersteld wordt je de heerlijkheden van een land te tonen, je voortdurend gek verklaart dat je dat land überhaupt wil bezoeken.

Wat een verademing om dan Tomas De Soete te zien die zich een weg baant door het straatvuil van Marseille. Niets kerken, grote markten of oogstrelende hoekjes en kantjes. De Soete wurmt zich via de dikke darm een stad binnen. Hiervoor laat hij zich gewillig op sleeptouw nemen door Nicolas Mémain, een man met liefde voor architectuur en ongewone stadsgezichten. De beelden zijn fascinerend, raadselachtig, filmisch en prachtig. Het is een reisprogramma met vaart, dat misschien zijn eigen doel wat voorbijraast – namelijk een reisprogramma zijn. Daarvoor krijg je wel een pak schoonheid en waanzin in de plaats. Hopelijk komt Tomas ook een keer in Rusland. Kan hij de reis van Jonathan Dimbleby overdoen.

Tine Hens

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content