Jef Geys leert bezoekers kijken

© Jef Geys

Door de recyclage van schilderijen uit de Douvenproductie activeert Jef Geys ons kritisch vermogen.

Gezien in het Muhka: schildertoebehoren in een glazen hangkast. De keurige schikking stelt doe-het-zelvers op hun gemak: schilderen is een vak zoals timmeren. Iedereen kan het leren als hij de handleiding leest. Ideeën, aangeboren talent noch genie zijn vereist. Gevraagd is een oog voor wat mensen fijn vinden. Bloemstukken en romantische landschappen, het vee in de weide of koe-ogige vrouwen.

Opgelet evenwel. In de kast staat ook een boekje over René Magritte. Die poseerde graag als een hobbyist, maar dan om kleinburgerlijke conventies te saboteren. De kast blijkt net zomin onschuldig als al de rest op de tentoonstelling ‘Martin Douven-Leopoldsburg-Jef Geys’.

Martin Douven (1898-1973) leerde zichzelf schilderen. Hij ontdekte dat het bestaan van een doorsneesmaak maakt dat je eenzelfde motief eindeloos kunt herschilderen om aan de verwachting te voldoen. Cynische fabrikanten maken fotomechanische reproducties. Maar Douven bleef een tijdlang fair en schilderde alles met de hand. In zekere zin mocht hij van originelen spreken.

Wel paste hij toen het principe van arbeidsdeling toe. Zijn gezinsleden gingen naast elkaar zitten en namen elk een deel van een schilderij onder handen. Later stichtte de familie achtereenvolgens een schilderijenfabriek, een systeem van thuiswerk en een verzendbedrijf van ingelijste reproducties en foto’s. Aan dit alles kwam een eind.

Dekmantel

Jef Geys (°1934) recycleert schilderijen uit de Douvenproductie, legt er de mechanismen van bloot en lokt vragen uit. In de eenvoudigste vorm hangt hij ze in series aan de muur, zodat allereerst het originaliteitsprincipe aan het wankelen gaat. Geys neemt de productie van clichés ook onder eigen vlag over. Hij stelt groepen samen van schilderijen, beeldwerk, maquettes, opschriften, teksten of (land)kaarten.

Onder een dekmantel van onschuld en toegankelijkheid activeren ze het kritisch vermogen. Nationalisme, vervreemding, verborgen verleiders en militaire mannelijkheid zijn enkele van zijn thema’s. Hij onderzoekt hun betekenis, zodra ze zich als beelden manifesteren.

Gemanipuleerd

Dwepen met ‘het grote schilderkunstige gebaar’ krijgt geen kans bij Geys, die evenzeer leraar is als kunstenaar. Kijken is analyseren. Maar ook bollebozen vissen achter het net: geen beeld zo compleet of er zit wel een onverklaarbaar kantje aan, minstens een lacune. Van een commercieel schilderijtje liet Geys een puzzel maken.

Er zitten drie foute stukjes aan: een rood, een blauw en een geel. Dat zijn de drie primaire kleuren. De puzzel bestaat in vijf versies, elk bedacht door een ander staflid van het Muhka. Ze kozen zelf waar de foute stukjes in het landschap moesten komen. Het resultaat is een multiple met de boodschap: geen beeld zo simpel of het is al gemanipuleerd.

Jan Braet

Martin Douven – Leopoldsburg – Jef Geys, tot 31 december in het Muhka.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content