Om na te denken over het echte leven kan filosofie ook voor de gewone man nuttig zijn.
Wat is het “echte” leven? Zit het in kleine dingen of grootse gebaren? En vooral: hoe realiseer je zo’n waarachtig bestaan? Deze op het eerste gezicht eenvoudige vragen staan centraal tijdens de tweede editie van het ‘Feest van de Filosofie’ in het Leuvense STUK. Met dat Feest sluiten de organisatoren, namelijk het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte van de KU Leuven en het kunstencentrum STUK, aan bij de filosofietraditie in Nederland. In navolging van de stadsdichter, stadskok en stadsdj hebben ze er met Hans Achterhuis sinds kort zelfs een ‘denker des vaderlands’. Over het Belgische Feest sprak Knack.be met Bart Engelen, één van de drijvende krachten.
Waarom hebben jullie voor het echte leven als thema gekozen?
Engelen: “Net zoals vorig jaar sluiten we qua thema aan bij de Nederlandse maand van de filosofie. Onze Noorderburen hebben op dat vlak een veel diepgaandere traditie. Daar is de maand april traditioneel de filosofiemaand, die onder andere een heuse Nacht van de Filosofie omvat.”
Hoe vullen jullie dat thema concreet in?
Engelen: “Ons Feest is in feite opgedeeld in drie subthema’s. In een eerste luik bekijken we het echte leven zoals mensen dat leiden. We denken na over onze verplichtingen tegenover anderen en tegenover de maatschappij. Dat is dus meer een ethisch luik.”
“Daarnaast staan er een aantal lezingen op het programma over de beeldvorming van het echte leven. Hoe bijvoorbeeld kunst een afspiegeling probeert te zijn van dat echte leven, maar tegelijk steeds een interpretatie is. Bij dit deel sluit onder andere de lezing van Frank Westerman, die in zijn romans steeds een spanning tussen het echte leven en fictie weet te creëren, aan.”
“Het derde deel focust op de kunst van het leven. Wat kan filosofie betekenen om een beter leven te leiden? Zo geeft Joep Dohmen zijn visie over het aannemen van een attitude, over reflectie en over het bewust zijn van het echte leven.”
Op welke manier spreken jullie een breed publiek aan?
Engelen: “Als tegengewicht voor de meer filosofische lezingen hebben we enkele auteurs zoals Bernard Dewulf uitgenodigd. Ook in hun korte teksten zitten vaak filosofisch interessante elementen die ons eventjes doen stilstaan bij het dagelijkse leven. Ook de openingslezing van de Amerikaanse filosofe Susan Neiman, wiens boek ‘Morele helderheid’ in het Nederlands vertaald is, kan volgens ons zeker een breed publiek boeien. En tot slot is er ons campagnebeeld: een cartoontje van Ilah, een oud-studente van het HIW.”
Is er tegenwoordig meer nood aan filosofie?
Engelen: “Er kan alleszins nooit een teveel aan filosofie zijn. Maar filosofie kampt nog steeds met een imagoprobleem. Met ons Feest willen we de filosofie uit haar ivoren toren halen en de mensen laten zien dat filosofie ook voor heel gewone zaken nuttig kan zijn. Want eigenlijk is iedereen dagelijks gebaat met een portie filosofie.”
Elien Haentjens
