Bondige overzichtsexpo brengt ode aan Walter Leblanc

25 jaar na zijn tragische dood krijgt Walter Leblanc opnieuw een expo in de KMSKB.

Tijdens de voorbereiding van zijn tentoonstelling in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van Brussel (KMSKB) kwam kunstenaar Walter Leblanc (1932-1968) om in een tragisch auto-ongeval. “Het had net zo goed zonder veel erg kunnen aflopen”, stelt zijn vrouw Nicole in het voor de gelegenheid door de KMSKB uitgegeven cahier rond Leblanc.
Dat Leblanc zijn droom, namelijk een gigantische sculptuur in metrostation Simonis, zelf niet kon afwerken, maakte het ongeval des te tragischer. Gelukkig kon echtgenote Nicole Leblanc op basis van zijn aantekeningen het werk voltooien. Sinds de zomer van 1986 houdt het metrostation Simonis de herinnering aan haar man dan ook levendig.

Met de expo wil het team van de KMSKB Walter Leblanc opnieuw in de kijker zetten. “Het is niet meer dan logisch dat Walter Leblanc ooit zou terugkeren naar ons museum”, stelt directeur Michel Draguet. Doordat de kleine expo werk uit alle periodes van de kunstenaar bundelt, biedt hij op korte tijd een goed inzicht in diens oeuvre.

Gezichtsbedrog
Bij het begin van de jaren vijftig bewoog Leblanc zich in kunstenaarsmiddens die zich op het pad van de abstracte kunst begaven. Zoals bijvoorbeeld op het werk ‘Zilververf schilderij’ (1960) speelde materie een grote rol bij Leblanc. Tijdens zijn zoektocht naar een eigen picturale taal sloot hij zich aan bij de G58-groep, die – uit protest tegen de selectie kunstwerken op de Belgische wereldexpo van 1958 – in het Antwerpse Hessenhuis tentoonstellingen opzette. Nadien zou Leblanc ook deel uitmaken van de internationale groep Zero.

Door de intrede van de torsie als belangrijkste picturaal element vormt 1959 een cruciaal jaar in zijn oeuvre. In werken zoals op de op de expo aanwezige werken ‘Twisted Strings. Phase I, II en III’ gebruikte hij gedraaide katoenen draad. Naargelang je positie ten opzichte van deze werken verandert de aanblik van het schilderij: via een optisch spel met licht bedriegt Leblanc ons oog. Via een zelf ontworpen machine creëerde hij later ook de gedraaide metalen draad.

Sculpturenwoud
Ondanks zijn opleiding tot schilder beperkte Leblanc zich niet enkel tot dat medium. Hij trok het principe van de gedraaide vorm door in zijn ‘Torsies’. Met die kleurrijke sculpturen creëerde hij op zijn tentoonstelling in het Paleis voor Schone Kunsten in 1968 als het ware een volledig sculpturenwoud.

Intussen deden zowel kleur als nieuwe materialen hun intrede in zijn schilderijen, die meer richting 3D evolueerden. Die werken, die hij vaak ‘Mobilo-Static’ noemde, creëerde hij met bichromische vinylvellen die hij in repen versneed.

In de laatste fase van zijn oeuvre, die eind jaren zeventig aanbrak, verdween de kleur zowel uit zijn schilderijen als uit zijn sculpturen, die hij voortaan met roestbruin, geoxideerd staal opbouwde. In zijn schilderijen greep hij terug naar de wit gekleurde twisted strings. Al paste hij ze in deze fase slechts op een geometrisch afgebakend deel van het schilderij toe.

Herinnering De expo rond Leblanc past in opzet van de KMSKB om soms ietwat door het grote publiek vergeten, maar boeiende Belgische kunstenaars terug op de kaart te zetten. Na onder andere Charles Van der Stappen, Marcel Broodthaers en Jules Schmalzigaug krijgt nu dus ook Walter Leblanc niet alleen een expo, maar ook een bondige overzichtspublicatie.

Tegelijk vormt deze tentoonstelling rond Leblanc de aanzet voor de uitgave van een addendum bij de reeds bestaande overzichtscatalogus uit 1997. Nieuw ontdekte werken en archiefdocumenten kregen er een plaatsje in. De op de expo aanwezige archiefstukken behoren tot het Archief voor Hedendaagse Kunst in België en zijn ook online beschikbaar.

Daarnaast wordt de artistieke erfenis van Leblanc behartigd door de Stichting Walter & Nicole Leblanc, die nog steeds in de voormalige Brusselse woning van de kunstenaar huist. Zowel binnen als buiten de muren van dat huis houdt de stichting de herinnering aan de kunstenaar levendig.

Elien Haentjens