“Geef een stem aan de stemlozen”

“Net door het uitwisselen van onze culturen kunnen we tot een gezamenlijke cultuur komen”, stelt kunstenares Patries Wichers. “In het huidige België en Europa moeten we toenadering zoeken met de anderen. Daarbij vormt de school een ideale omgeving.”

Zelf draagt Patries Wichers haar steentje bij door haar werk voor de stichting Yehudi Mehudin. Die wil niet alleen het creatieve aspect in elk kind naar boven halen, maar ook de interculturele dialoog op gang brengen. Via kunsteducatieve projecten zet de stichting kinderen ertoe aan om hun eigenheid, hun cultuur met elkaar te delen. Door de ander te leren kennen kunnen ze beter samenwerken en uiteindelijk ook samenleven.

Om die interculturele dialoog te stimuleren gaat een professionele kunstenaar binnen het concept MUS-E een jaar lang aan de slag met één bepaalde klas. In België werken zo’n 45 kunstenaars uit uiteenlopende disciplines mee aan het project. “Zo hebben we binnen het concept ‘Family Bridge’ gewerkt rond de familiesituatie van verschillende kinderen. In de eindfase hebben we er ook de ouders bij betrokken. Bij ‘Camping Wiels’ hebben we dan weer met een school uit Vorst in het naburige kunstencentrum Wiels geslapen”, vertelt de Nederlandse met Indonesische roots.

Stiekem schrijven

In het kader van die ‘Camping Wiels’ maakten de kinderen in de klas kennis met installatiekunst en op de tentoonstelling zelf met de videokunst van Francis Alÿs. “Met die ervaring in hun achterhoofd gingen ze samen aan de slag. Die collectieve creatie wakkerde niet alleen hun creativiteit aan, maar liet hen bijvoorbeeld ook kennismaken met het internet en leerde hen via het bouwen van maquettes op schaal denken. Of ze leren kinderen uit de andere landhelft kennen, want vaak organiseren we binnen MUS-E uitwisselingen tussen Vlaamse en Waalse scholen.”

“Vaak geven de kinderen zelf een aanzet en dan pikken we daar als kunstenaars op in. Zo leefde bijvoorbeeld de verkiezing van Obama heel sterk in de klas. Een dergelijk thema werken we dan multidisciplinair uit. Zo werk ikzelf bijvoorbeeld zowel met beeldende kunst als met traditionele improvisatiemuziek uit Java en Bali”, vertelt Wichers.

Soms leidt het activeren van het creatieve aspect ook tot cultureel bepaalde conflicten. “Tijdens een van mijn sessies maakten twee Marokkaanse meisjes kennis met het schrijven van een script. Dat is intussen vier jaar geleden, maar stiekem zijn ze er nog steeds mee bezig. Ze willen er graag in verder gaan, maar durven het voorlopig niet aan hun ouders vertellen”, vertelt Wichers.

Stem aan de stemlozen

Dat elk kind volgens Yehudi Mehudin, ondanks zijn afkomst, toegang moet krijgen tot kunst, is ingegeven door zijn eigen origine. Als Russisch-Joodse migrante in Amerika kreeg zijn moeder af te rekenen met racisme. Zelf was Yehudi op zijn 5e al een beroemd violist, op zijn 11e reisde hij de wereld rond.

“Zo maakte hij in Europa kennis met virtuoze violisten zonder opleiding. Daaruit ontstond bij hem het idee om in ieder individu het creatieve aspect te ontwikkelen. Bij dat idee sluit zijn motto “Give a voice to the voiceless” aan. Om zijn droom om iedereen een stem te geven waar te maken richtte hij in 1991 in Brussel de International Yehudi Mehudin Fondation op. Intussen is de stichting in elf landen in Europa, Brazilië en Israël actief”, besluit Wichers.

Elien Haentjens