Fotomuseum Charleroi slaat alarm

Het water staat stilaan aan de lippen van het Musée de la Photographie in Charleroi en de directeur Xavier Canonne slaat alarm. Dat werd nog eens duidelijk bij de opening van een nieuwe reeks tentoonstellingen.

Het is al geruime tijd dat de leiding van het museum in conflict ligt met de minister van Cultuur van de Waalse Gemeenschap, Fadita Laanan, die de subsidies van het museum bevroren heeft en de indexatie opschortte tot 2017. Dat is een serieuze streep door de rekening want de subsidies van het ministerie maakten het, samen met toelagen van de Fédération Wallonie-Bruxelles, Culture.be, la Région wallonne; de stad Charleroi, de provincie Henegouwen, de Nationale Loterij en een aantal sponsors, mogelijk een voortreffelijk museum in stand te houden. Dat wil zeggen, de collectie uit te breiden, tentoonstellingen te organiseren (vaak met buitenlandse partners), de bibliotheek te optimaliseren en andere activiteiten te organiseren. Bovendien was er de verplichting om gratis toegang aan te bieden op de eerste zondag van de maand.

Het museum is dus verplicht om drastische maatregelen te treffen om de boel draaiend te houden. Vanaf verleden jaar werd het aankopen van foto’s stopgezet en het aantal tentoonstellingen wordt dit jaar teruggeschroefd tot twee in plaats van drie. Deze maatregelen, aldus Canonne, zijn te wijten aan de onwil tot overleg en het miskennen van enige waardering van de voogdijminister. Die situatie zal één van de meest belangrijke culturele instellingen van Wallonië weliswaar niet dodelijk treffen maar toch aanzienlijk kwetsen. Het is een schril contrast met het Museum voor Fotografie in Antwerpen dat meer kansen krijgt dan voorheen zoals we kortgeleden hier schreven.

Er was dus weinig vreugde bij de opening van de reeks nieuwe tentoonstellingen die, alles bij elkaar genomen, geen uitschieters waren in vergelijking met een vroegere programnatie. Het belangrijkste deel gaat over de verzameling van de familie Janssen, die ook galerie uitbaters in Brussel zijn of waren (Galerie Rodolphe Janssen, vanaf 1991). De stamvader, Stéphane Janssen had een leidende functie bij de U.C.L. (Union Chimique Belge), aanvankelijk Solvay-Janssen, waar hij in 1965 vertrok om kort daarop een boekhandel/galerie (La Balance) in Brussel te beginnen. Na het overlijden van zijn vader (1975) sloot hij de galerie en vertrok naar de Verenigde Staten. Maar hij kon het niet laten en kocht zich een privé verzameling bij elkaar. In 1993 kocht hij voor het eerst een foto, een van Witkin, en van toen af kwamen er nog zowat 1500 bij en kon hij een deel ervan tentoonstellen op verscheidene plaatsen in de V.S. Zoon Rodolphe kocht zijn eerste foto (Stéphane De Jaeger) in 1984 en opende een galerie op zijn naam in Brussel (1991) met de klemtoon op fotografie. Zijn broer, Sébastien, werkte tot 2008 ook in de galerie en richtte zich daarna meer speciaal op de beeldende kunst.

Het museum brengt nu een keuze uit de familiecollecties “Une affaire de famille”. Het is duidelijk dat geld geen bezwaar was want alle grote namen uit de internationale fotowereld zijn vertegenwoordigd. Thomas Ruff, Andreas Gursky, Stephen Shore, Diane Arbus, Sam Samore, Lee Friedlander, Andreas Serrano, Joel-Peter Witkin, noem maar op, ze zijn allemaal vertegenwoordigd met uitstekende beelden. Een duidelijke lijn is er in de collectie niet te herkennen en het gaat waarschijnlijk om een zeer persoonlijke keuze die al dan niet verband houdt met de relatie die de collectioneurs/galeristen met de kunstenaars onderhielden. Maar uiteraard hadden ze wel oog voor kwaliteit. Het kiezen van bepaalde werken leidt tot een expositie die ook een groot museum waardig zou zijn. Het is de verdienste van de directeur dat hij ze kon binnenhalen in een museum in nood. Al is er wel de bedenking in hoeverre privécollectie en verkoopsgalerie kunnen gescheiden worden.

Ludo Bekkers