Zeven topfilms van William Friedkin

De Amerikaanse regisseur William Friedkin mag binnenkort op het filmfestival van Venetië de Gouden Leeuw in ontvangst nemen als bekroning van zijn oeuvre. Hier volgen zeven films die de kunde van deze magistrale regisseur in de verf zetten.

De Amerikaanse regisseur William Friedkin mag binnenkort op het Internationale filmfestival van Venetië een Gouden Leeuw in ontvangst nemen als bekroning van zijn oeuvre. Volgens festivalleider Alberto Barbera, heeft Friedkin de onderscheiding te danken aan ‘zijn aanzienlijke bijdrage aan de vernieuwing van de Amerikaanse film.’

Friedkin kruipt al meer dan veertig jaar in het regiestoeltje en hij blijft goed werk afleveren. Hier volgen zeven van zijn beste films.

The French Connection (1971)

De film waarmee Friedkin doorbrak in Hollywood en die meteen goed was voor vijf Oscars, waaronder die voor beste regie en beste film. Gene Hackman kreeg voor zijn rol als agent James ‘Popeye’ Doyle een Oscar voor beste mannelijke hoofdrol. De dramatische actiethriller is gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Een prent die je als filmliefhebber moet gezien hebben.

Agenten Doyle (Gene Hackman) en Russo (Roy Schneider) van de drugsbrigade in New York leggen een drugsnetwerk bloot met een link naar Frankrijk, ’the French Connection’. ‘Bad Boys’ anno 1971, maar dan wél de moeite waard.

The Exorcist (1973)

Om eens stevig in je broek te doen. Friedkin bracht met deze adaptatie van het gelijknamig boek van William Peter Blatty, de eerste horrorfilm die een Oscarnominatie in de wacht wist te slepen voor beste film. Toen de prent in 1973 in de zalen verscheen, moesten de hulpdiensten meermaals ter plekke komen omdat mensen flauwvielen of plots hysterische paniekaanvallen kregen. De film prijkt dan ook nu nog vaak bovenaan in lijstjes met de engste films aller tijden.

Het jonge meisje Regan gedraagt zich steeds vreemder. Wanneer haar moeder niet meer weet hoe haar van dit euvel te verlossen, roept ze de hulp in van twee priesters om haar dochter te redden.

Sorcerer (1977)

Een avonturenfilm vol actie en Friedkins eigen interpretatie van ‘Le Salaire de la Peur’, een film van Henri-Georges Clouzot uit 1953. Friedkin wou eerst een film maken over buitenaardse wezens en de verborgen stad Atlantis, maar toen Steven Spielberg in 1977 naar buiten kwam met ‘Close Encounters of the Third Kind’, liet hij het project vallen en maakte hij ‘Sorcerer’ in de plaats. Friedkin zal op het filmfestival van Venetië een remasterde versie van de film presenteren.

‘Sorcerer’ vertelt het verhaal van een stel mannen die, elk om hun eigen reden, niet kunnen terugkeren naar hun thuisland. Ze komen terecht in een klein dorpje in Nicaragua, waar een oliemaatschappij mannen ronselt voor een wel heel gevaarlijke klus. Wat verderop staat een oliebron in brand, en dat kan enkel geblust worden door een explosie. De mannen krijgen, in ruil voor een aardige som geld, de opdracht om een lading onstabiel dynamiet naar de bron te brengen. Een zware tocht door de jungle doorspekt met zware beproevingen zoals bandieten, omgevallen bomen en gammele hangbruggen.

Cruising (1980)

Een psychologische thriller uit 1980 met Al Pacino in de hoofdrol. De film is losjes gebaseerd op de gelijknamige roman van journalist Gerard Walker. Inspecteur Steve Burns (Pacino) gaat undercover in de donkere underground homocultuur van New York. Hij jaagt op een seriemoordenaar die het gemunt heeft op homoseksuelen met een voorliefde voor SM.

Friedkin bracht de homocultuur in beeld zonder enige schroom. Zweet, zwart leer, drugs en expliciete guy-on-guysekspraktijken. De film werd dan ook onder luid protest onthaald door de homoseksuele gemeenschap. Die dacht dat het publiek door de film alle homoseksuelen over dezelfde kam zou scheren.

De titel ‘Cruising’ is ietwat dubbelzinnig. ‘Cruising’ kan duiden op agenten die op patrouille zijn, maar de uitdrukking wordt ook wel gebruikt voor iemand die op zoek is naar seks.

To Live and Die in L.A. (1985)

Friedkin greep met deze film terug naar die succesvolle flikkenformule van ‘The French Connection’, inclusief heerlijke ‘car chase’. ‘To Live and Die in LA’ is een politiethriller uit 1985 gebaseerd op een boek van voormalig Amerikaans geheim agent Gerald Pietevich.

De partner van geheim agent Richard Chance (William Petersen) wordt vermoord door de valsmunter Rick Masters (Willem Dafoe). Wat volgt is een kat-en-muisspelletje tussen beide heren waarin Chance zich niets of niemand uit de weg zal gaan op zijn pad naar wraak.

Bug (2006)

Ashley Judd (Double Jeopardy) en Michael Shannon (Boardwalk Empire) in een kriebelige horrorfilm.

Op een avond leert oorlogsveteraan Peter Evans (Shannon) Agnes (Judd) kennen in een klein motelletje. Ze is eenzaam en kruipt met hem tussen de lakens in een van de kamers. Ze schiet goed met hem op maar ze beseft niet dat Peter ze niet alle vijf op een rij heeft.

Hij vertelt haar niet veel later dat hun kamer vergeven is van kleine insectjes. Kleine insectjes die gezonden door de overheid bij wijze van een experiment. Agnes wordt helemaal meegezogen in zijn hersenspinsels en al snel sluit het koppel zich helemaal af van de buitenwereld. Het plafond hangt vol vliegenpapier en de kamer wordt afgeplakt met aluminiumfolie. Peter is ervan overtuigd dat de insectjes in een van zijn tanden zitten, en trekt die tand even later los uit zijn kop. Het gaat snel van kwaad naar erger.

Killer Joe (2011)

A totally twisted, deep-fried Texas redneck trailer park murder story. Of een misdaadfilm met zwarte humor met Matthew McConaughey in de titelrol. Friedkin baseerde, net als voor zijn film ‘Bug’, het verhaal op een theaterstuk van Tracy Letts. Die verzorgde op zijn beurt het script.

Chris, een jonge Texaan gespeeld door Emile Hirsch, heeft schulden bij mensen die hem dreigen te vermoorden als hij ze niet kan afbetalen. Het botert niet zo goed tussen hem en zijn moeder en hij besluit haar te laten omleggen om zo haar levensverzekering op te strijken. Enter Killer Joe, die de klus moet klaren. Al snel dreigt het plannetje van Chris te gaan mislukken.

Toen de film uitkwam ontstond er een polemiek over de ratings. ‘Killer Joe’ is op zijn minst gezegd vrij expliciet met de nodige portie geweld en seks, maar Friedkin vertikte het erin te knippen voor een gekuiste versie. “To get an R rating, I would have had to destroy it in order to save it and I wasn’t interested in doing that”, zei Friedkin koppig.

(JH)