Veerle Baetens over de film van haar leven: ‘Zes maanden balletles. Voor drie stapjes’

© Lisa Goethals

In Tabula Rasa, de thrillerreeks waaraan ze zelf meeschreef, speelt Veerle Baetens een musicalartieste met geheugenverlies. In haar eigen herinneringen spelen de borsten van tante Béa, de brievenbus van Michael Jackson en een wierookvat in Compostella de hoofdrol.

De making-of.

Een oude feestzaal op de taalgrens, rechts onder Brussel. Het is dinsdagochtend. Mist kleeft aan het Dijleland. Veerle Baetens (39) sjokt me tegemoet. Krukken houden haar op de been.

‘Wat is er gebeurd?’

‘Een stom ongeluk. Onlangs namen we met The Broken Circle Breakdown Bluegrass Band een clip op voor Natuurpunt, een cover van Laat ons een bloem van Louis Neefs. Ik ben domweg van een boomstronk gesukkeld.’

‘En?’

‘Hielbeen gebroken, enkele weken buiten strijd.’

‘Hopelijk geen opnames gemist?’

‘Toch wel. Twee zelfs, maar ik heb wel veel kunnen rusten. Ook fijn.’

Ze klapt haar laptop open en somt de mogelijke titels voor scène 1 van de film van haar leven op: De borsten van tante Béa, Een slippertje in het maïsveld of De vlucht bij nacht. ‘Welke kies je?’

Scène 1. De borsten van tante Béa.

‘In een van mijn vroegste herinneringen ben ik acht. Ik logeer bij tante Béa, mijn meter. Zij heeft twee dochters, een tweeling. Ik slaap bij hen in de kamer. Nog voor het ochtendkrieken word ik wakker met een enorm gevoel van heimwee. Ik verlang naar thuis, naar de warmte van mijn moeder. Mijn nichtjes nemen me mee naar de slaapkamer van tante Béa en nonkel Dino. Ik kruip bij hen in bed en schrik. Tante Béa slaapt naakt! En haar borsten zien er helemaal anders uit dan die van mijn moeder! Veel groter, ik heb zoiets nog nooit gezien. Mijn heimwee wordt er niet bepaald minder door. Gelukkig mogen we bijna opstaan.’

Baetens groeit op in Brasschaat. Niet in een villa met zwembad en donjon, wel in een bescheiden arbeiderswoning. Moeder Lutgard is kleuterleidster, vader André leraar. Later schoolt hij zich tot ontwikkelingshelper om – tegenwoordig woont hij in Suriname.

Als ze aan haar jonge jaren terugdenkt, ziet Baetens zichzelf buiten spelen. In de tuin, op straat, in de omliggende velden. Ze ziet Tim, de buurjongen. ‘Strontverliefd was ik op hem. Op alle mogelijke manieren probeerde ik zijn aandacht te trekken. Tevergeefs, hij vond me te jong en helemaal niet interessant.’

Ik wilde Michael Jackson achterna. Vooraan op een podium staan, popmuziek voor een breed publiek brengen: leek me heerlijk

‘Tim speelt geen hoofdrol in Een slippertje in het maïsveld?’

‘Toch wel. Maar het verhaal is minder sensationeel dan je denkt. Ik was elf en we waren op vakantie in Tongerlo. Tim was er ook, als beste vriend van mijn broers. “Zin in een spelletje?” vroeg ik op een avond. “Doen we een slippertje in het maïsveld?” Wist ik veel wat dat woord betekende. Ik rende naar het dichtstbijzijnde veld en verstopte me tot Tim kwam. Helaas, toen hij eindelijk afkwam, waren mijn vriendin en ik al weg. We waren bang in de maïs.’

Zo onschuldig is haar jeugd. Ze bouwt kampen, zoekt braakballen van uilen, glijdt op de fiets door de straten van Brasschaat. Kunst en cultuur komen slechts zijdelings haar wereld binnen. Moeder schetst koppen in houtskool en grafiet. Vader mijmert bij klassieke muziek. ‘Mijn ouders hadden gevoel voor kunst, dat wel, maar ze beschouwden het als iets voor naast je échte werk. Een degelijke schoolopleiding primeerde.’

De grootste hobby’s van de jonge Baetens zijn niettemin artistiek. Notenleer, piano, tekenacademie en jazzballet. ‘Alles wat ik nu doe, deed ik als kind niet. Ik zong niet en toen ik op mijn achttiende op het conservatorium terechtkwam, had ik nog nooit geacteerd.’

Ze droomt er vooral van te dansen naast een grote ster. Michael Jackson, als het even kan.

Scène 2. Michaels brievenbus.

Op haar achttiende reist Baetens naar de westkust van de VS. Ze bezoekt er oude bekenden, een Vietnamees gezin dat na de oorlog in hun land door Baetens’ ouders werd opgevangen. ‘Bijna elke week kwamen ze bij ons over de vloer. De geur van mijn jeugd is die van loempia’s en noedelsoep. Rond mijn zestiende trokken ze naar Amerika. Daar herenigden ze zich met de rest van hun familie.’

Dé man in Baetens’ leven heet intussen niet langer Tim, maar Michael. In volle puberteit zijn haar ouders gescheiden. ’s Nachts loopt ze van huis weg en op school laat ze het hoofd al eens hangen. Maar Michael Jacksons muziek brengt troost. Het androgyne karakter van de zanger, zijn danspassen, het ritme van zijn stem: het betovert Baetens. Ze verzamelt tijdschriften, posters en beelden. ‘Ik zat de hele dag met mijn neus op het tv-scherm, te wachten tot er iets van hem passeerde. MTV meestal, Greatest Hits. Van zodra ze een van zijn nummers speelden, schakelde ik de videorecorder in. Erna spoelde ik de clip frame per frame terug. Ik wilde zijn bewegingen tot in de puntjes analyseren. In de living bootste ik die urenlang na.’

Doen we een slippertje in het maïsveld?” vroeg ik Tim op een avond. Wist ik veel wat dat woord betekende

Bij een playbackwedstrijd in het dorp eindigt ze tweede met Smooth Criminal, in een zelfgemaakt glitterpak en zwart geschminkt. ‘Ik geef het toe, ik was geobsedeerd.’ De winnaar brengt Karma Chameleon van Culture Club – die tijd.

Tijdens haar reis door de VS volgt Baetens het spoor van haar idool. Ze betast zijn gouden ster op de Hollywood Walk of Fame en gaat op pelgrimage naar Neverland, zijn ranch in Santa Barbara. Dat doet ze in een rode pick-up met open laadbak, midden in de nacht. Wanneer ze de Figueroa Mountain Road opdraait, wordt ze ingehaald door een stoet identieke Chevrolets. Ze ziet haar kans schoon en voegt in.

‘We kwamen nu wel erg dichtbij en nog altijd had niemand iets in de mot. Ik trok het niet meer van de spanning. Bleek dat we niet aan de voor-, maar aan de achterkant van Neverland arriveerden. Vlak voor ons ging de poort al open. Maar toen vroeg de vriend die aan het stuur zat doodleuk aan de bewaker of dit het huis van Michael Jackson was. Tja, als er nu één vraag is die je op zo’n moment niet moet stellen.’

Baetens wordt met harde hand weggestuurd. Ze krijgt nog net de tijd om een geschenk in Jacksons brievenbus te schuiven. Een foto, een partituur van Debussy’s Claire de lune (een van de lievelingsnummers van de King of Pop) en een lange brief. ‘Een antwoord heb ik nooit gekregen.’

Weer thuis kiest ze voor een musicalopleiding. Dat lijmt al haar liefdes aaneen: de zang, het ballet, de verkleedpartijen… Van een vriendin krijgt ze de tekst van Saunders’ Het spijt me. Ze leert de monoloog uit het hoofd en brengt hem tijdens het toelatingsexamen van het Koninklijk Conservatorium in Brussel.

‘Het spijt me. Vergeef je ’t me?

Het spijt me echt.

Ben je erg overstuur? Boos?

Wat kan ik doen om het weer goed te maken?’

Ze zingt ook Don’t cry for me, Argentina en Something’s Coming uit West Side Story. De jury – Lulu Aertgeerts, Peter De Smet en Leah Thys – ziet potentieel in het frêle meisje. Baetens mag aan de opleiding beginnen.

‘Je bent als een walnoot’, zegt De Smet. ‘Als we erin slagen je open te breken, zal er een mooie vrucht tevoorschijn komen.’

Scène 3. De stem van Sara.

Na haar opleiding stelt Baetens zichzelf in vraag. Is dit iets voor haar? Wil ze wel in de schijnwerpers staan? In dezelfde periode loopt ook haar eerste lange relatie op de klippen.

Ze vat een tweede studie aan, illustratieve vormgeving, aan Sint Lucas in Antwerpen. ‘Minder prestatiegericht dan acteren. Ik wilde op mijn eigen tempo dingen creëren, zonder druk van anderen.’

‘Lukte dat?’

‘Ja, ook al ben ik er na anderhalf jaar weer mee gestopt. Het was een heel vrije periode, misschien wel de gelukkigste van mijn leven. Beetje Andy Warhol, beetje Velvet Underground, maar dan zonder de drugs. (lacht) Ik was erg ontvankelijk voor nieuwe invloeden en nieuwe mensen. Ik voelde me vrij om te gaan en staan waar ik wilde. Ik trok met een bevriend Chinees koppel naar Parijs en sliep er onder een brug naast de Seine. Kort erna bezocht ik een andere vriend, in Oeganda. Ik fantaseerde over een bestaan als ambassadrice van War Child, een Nederlandse verenging die zich inzet voor Oegandese kindsoldaten.’

Veerle Baetens over de film van haar leven: 'Zes maanden balletles. Voor drie stapjes'
© LISA GOETHALS

‘Waarom ben je met de opleiding gestopt?’

‘Opeens begon mijn acteerwerk te lopen. En ja, wat doe je dan?’

Eerst trekt ze nog voor drie maanden naar Toulouse. In de Zuid-Franse stad ontmoet ze twee jonge clochards, die ze onderdak geeft. Ze neemt er ook een eigen film op. ‘Filmpje’, nuanceert ze.

Haar acteerdebuut maakt Baetens in 2000 in de Kiekeboe-film Misstoestanden als Fanny, tienerdochter van Marcel Kiekeboe. Jan Verheyen cast haar vervolgens voor Alias (2002). Hilde Van Mieghem voor De kus (2004). Hans Herbots voor Windkracht 10: Koksijde Rescue (2006). Voor haar rol in de musical Pippi Langkous (2004) ontvangt ze zowel de John Kraaijkamp Musical Award als de Vlaamse Musicalprijs voor aanstormend talent.

‘Ik was zoekende, maar het voelde goed.’

Haar eerste hoofdrol komt er met de telenovelle Sara (2011). Het verhaal is simpel: lelijk eendje vindt na lang zoeken een man en ontpopt zich tegen ieders verwachting in tot succesvol leidster van een modebedrijf, Présence.

Alles komt samen wanneer Baetens zich vermomd als Sara inschrijft voor Idool, de talentenjacht op VTM. Presentatoren Koen en Kris Wauters nemen nietsvermoedend een interview af. Baetens zingt Miss Celie’s Blues uit The Colour Purple (1985), trillend op haar benen. Juryleden Vera Mann en Jean Blaute roemen haar ‘fraai stemmetje’, maar raden tegelijk een ’totaal andere look en présence’ aan.

‘Precies die reacties wilden we horen. Voor mij was dat een scharniermoment. Ik was erin geslaagd om een professionele jury om de tuin te leiden, de ultieme stimulans om op het gekozen pad verder te gaan.’

Scène 4. Een wierookvat in Compostella.

Het is 2006. Baetens heeft nood aan herbronning. Op de set van Alias heeft ze Geert leren kennen, een geluidsman – later komen ze elkaar ook tegen bij Wittekerke. Ze worden een koppel en verhuizen naar Overijse.

Toch klotsen in haar hoofd enkele vragen, steeds woester. Wil ze een kind? Met Geert? Is hij de ware?

Ze neemt de trein naar Saint-Jean-Pied-de-Port, aan de voet van de Pyreneeën, knoopt haar wandelschoenen dicht en begint te stappen. Bestemming: Santiago de Compostella, ruim zevenhonderd kilometer verderop. Doel: eerst het hoofd leegmaken, dan nadenken.

‘De eerste week was het alleen maar afzien, maar vanaf de tweede week kwam ik in een staat van verhoogde spiritualiteit. Ik was helemaal in de ban van wat Carl Jung synchroniciteit noemt. Ken je dat?’

‘Euh. Nee.’

‘Van synchroniciteit is sprake wanneer twee of meer gebeurtenissen min of meer gelijktijdig optreden in een voor jou zinvol verband.’

‘Toeval?’

‘Het is meer dan dat. Dat je aan iemand denkt en ineens belt hij. Het is moeilijk om er vandaag nog goede voorbeelden van te geven, maar toen gebeurden die dingen de hele tijd.’

Zo is er een Argentijn die ze om de haverklap tegenkomt, op de vreemdste plekken. En een Noorse vrouw met wie ze op een nacht een kamer deelt – het hostel is volzet. Halverwege verliezen ze elkaar uit het oog – Baetens moet kort heen en weer naar België, een promodag voor Sara. Maar op wie botst ze in de kathedraal van Compostella, vijfendertig dagen na de start van haar voettocht? ‘Die Noorse vrouw. Terwijl een non hemels aan het zingen was en een knoert van een wierookvat door de ruimte zwierde. Ik ben niet gelovig, maar dat kwam verraderlijk dicht bij een religieus moment.’

Door The Broken Circle Breakdown was ik plots een ‘echte actrice’. Terwijl ik mijn rol in Sara gewaagder vond

Drie maanden later is Baetens zwanger. Van Geert. Ze kiezen voor elkaar en noemen hun dochter Billie-Louise.

Baetens pikt de draad van het acteren weer op. Ze brengt zelfs een plaat uit, als Dallas, die ze zelf omschrijft als ‘melancholische elektropop’.

‘Ik wilde Michael Jackson achterna. Vooraan op een podium staan, popmuziek voor een breed publiek brengen: leek me heerlijk. Schoorvoetend ben ik van die meisjesdroom moeten afstappen.’

‘Heb je er in je hoofd een punt achter gezet?’

‘Ja, toch wel.’

‘Waarom?’

‘Ik weet er gewoon te weinig van. Ik heb niet het gevoel dat ik genoeg kunde heb om aan te geven waar ik precies een viool mis of hoe je een goede brug schrijft. Ik vind zingen nog altijd zalig, maar mijn eigen groep runnen is me toch te kwetsbaar.’

Scène 5. De schaar tijdens de Oscars.

Haar jurk. Haar kapsel. Haar beugel. In het voorjaar van 2014 is elke aanleiding goed om Baetens in de krant te brengen. Het meisje uit Brasschaat is opeens hot tot in Hollywood. The Broken Circle Breakdown van Felix Van Groeningen is genomineerd voor de Oscars, in de categorie beste niet-Engelstalige film. Haar vertolking van Elise Vandevelde/Alabama Monroe levert Baetens erkenning en prijzen op. Op de European Film Awards in Berlijn wordt ze tot beste actrice gekroond. Op zondag 3 maart stapt ze de Hollywood Boulevard op, zij aan zij met haar tegenspeler Johan Heldenbergh. Zonder blokjes, in een zwarte jurk met een opvallend rugdecolleté. Heel België heeft al weken last van goudkoorts.

‘Mannekes! Een spel dat er over die jurk werd gemaakt! Ik heb daar nog een mooie anekdote over. Bij het naar binnen gaan heb ik een medewerker op de rode loper om een schaar gevraagd. De jurk had geen zoom en kon gaan rafelen, was me medegedeeld. En dat deed hij dus op die rode loper. Ik heb er rondom een stuk afgeknipt, te midden van al die heisa. Geen gezicht, maar achteraf bekeken wel grappig.’

La grande bellezza van Paolo Sorrentino verknalt de feestvreugde. Baetens en co. moeten zonder beeldje naar huis. Toch is het een scharnierpunt in haar professionele leven.

‘Voor de buitenwereld en vooral voor de ‘ernstige filmliefhebber’ was ik plots een echte actrice. Toen pas werd ik voor vol aanzien. Terwijl ik mijn rol in Sara misschien niet straffer, maar wel gewaagder en risicovoller vond. Ik weet dat het er bij Sara rap op moest staan – elke dag draaiden we een aflevering van twintig minuten – en dat de scenario’s daaronder leden. Maar qua inleving in mijn personage – kledij, stem, uiterlijk – was het duizend keer moeilijker. Nog altijd ben ik daar het trotst op. Na Sara kwam trouwens Code 37, ook een best heftige periode, door de combinatie van het moederschap en die zware rol.’

'Ik ben graag in het buitenland, maar Hollywood is nog steeds te ver van mijn bed.'
‘Ik ben graag in het buitenland, maar Hollywood is nog steeds te ver van mijn bed.’© LISA GOETHALS

The Broken Circle Breakdown opent deuren naar het buitenland. Na Vlaanderen gaat ook Europa overstag.

‘Maar Hollywood is nog steeds te ver van mijn bed. Ik ben graag in het buitenland, in een andere cultuur, maar ik heb ook vrij snel weer nood aan mijn bakermat. Frankrijk, Scandinavië, Europa tout court: voor mij is dat al ver genoeg. De drang om het per se in Amerika te maken heb ik nooit gehad.’

Scène 6. Smelten in Manhattan.

22 maart 2016. Bommen verscheuren Brussel. In Studio Manhattan, aan de vaart in Leuven, neemt Veerle Baetens een sleutelscène van Tabula Rasa op. Drie jaar werkt ze inmiddels al aan de thrillerreeks.

Samen met Malin-Sarah Gozin (Clan, Connie & Clyde) en Christophe Dirickx schrijft ze het scenario. Ze speelt ook de hoofdrol: de jonge musicalactrice Annemie D’Haeze, die aan anterograde amnesie lijdt, het onvermogen om nieuwe herinneringen aan te maken.

‘Zes maanden had ik voor die ene scène geoefend. Zes maanden balletles voor amper drie stapjes. Maar ik moest absoluut de juiste houding hebben. Het moest er compleet natuurlijk uitzien. Het lukte, maar de euforie werd volledig overschaduwd door wat er die ochtend in Brussel was gebeurd.’

Buren werken op de luchthaven. Vrienden en collega’s nemen dagelijks de metro. Niemand raakte gewond. ‘Maar uiteraard was ik in paniek, zoals iedereen.’

De dag is nochtans hoopvol begonnen. Op de set krijgt Baetens een presentje in bruine verpakking. Claire de lune is het helaas niet, wel Het smelt van Lize Spit. Er zit een briefje bij. Of Baetens de bestseller wil verfilmen?

‘Natuurlijk wilde ik dat. Ik vind het een geweldig boek en ik had nog eens nood aan een nieuwe wending in mijn leven. Niet voor de camera, maar erachter. Bij voorkeur aan de schrijftafel, waar ik rustig kan schaven, zoals tijdens mijn grafische opleiding.’

Aftiteling.

Tabula rasa werd geregisseerd door Jonas Govaerts (Welp) en Kaat Beels (Swooni, Clan, Beau Séjour). Naast Veerle Baetens zijn ook Natali Broods, Viviane De Muynck, Ruth Beeckmans, Gene Bervoets, Peter Van den Begin, Stijn Van Opstal, Lynn Van Royen, François Beukelaers en Jeroen Perceval erin te zien. De negendelige reeks werd de voorbije weken al vertoond op filmfestivals in Frankrijk, de VS en Australië.

Veerle Baetens blijft er rustig bij. Ze zegt dat ze uitkijkt naar de reacties in Vlaanderen. De komende weken zal ze hoe dan ook vooral in bed doorbrengen, het gebroken hielbeen in de lucht.

‘Als ik nu zo terugblik, gaat het bij mij telkens in schijven van vijf jaar. Sara was de verovering van Vlaanderen, in 2007. The Broken Circle van Europa, in 2012. En straks is er dus Tabula rasa. Ik ben heel benieuwd waar dit avontuur zal stranden.’

Tabula rasa

De eerste twee afleveringen worden op woensdag 18/10 om 19.15 vertoond in Kinepolis Gent. Vanaf zondag 29/10 is de reeks te zien op Eén.

Bio

Geboren op 24 januari 1978.

Groeit op in Brasschaat.

Volgt een musicalopleiding in Brussel en illustratieve vormgeving in Antwerpen.

Speelt na kleine rollen in onder meer Wittekerke, Flikken en Loft de hoofdrol in Sara en Code 37.

The Broken Circle Breakdown (2012) betekent haar internationale doorbraak. Films en series in Zweden, Australië en Frankrijk volgen elkaar op.

Woont in Overijse met haar man Geert en dochter Billie-Louise (8).

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content