Steven Spielberg over zijn vermeende anti-Trumpprent: ‘Ik tweet niet, ik film’

Negen maanden: meer had Steven Spielberg niet nodig om The Post op het scherm te krijgen, maar hij had dan ook goede redenen om er vaart achter te zetten.

Hoewel The Post zich afspeelt in de jaren 70 brandt de film dan ook van de actualiteitswaarde en neemt hij duidelijk het fake news-tijdperk mee in het vizier, al weigert Spielberg van een anti-Trump-film te spreken. ‘Ik noem het liever een boeket voor de journalistiek dan een klap in het gezicht van Trump‘, aldus de legendarische regisseur van Jaws (1975), Raiders of the Lost Ark (1981), Schindler’s List (1993), Saving Private Ryan (1998) en andere klassiekers. ‘Als Hillary Clinton de verkiezingen gewonnen had, of als ik het script gekregen had toen Obama nog president was, had ik de film ook gemaakt. De thema’s zijn groter en universeler dan deze of gene president. Het gaat over waarachtig leiderschap, over morele moed, over fundamentele democratische waarden. Ik hoop dat wat we nu meemaken een voorbijgaande nachtmerrie is. De vrije pers houdt in Amerika al twee eeuwen stand, dus deze modderstroom zal ze ook wel overleven.’

Toch blijft het opvallend dat Spielberg – ‘ik tweet niet, ik film’ – er alles aan heeft gedaan om The Post zo snel mogelijk in de zalen te krijgen en er zowel de postproductie van Ready Player One (komt eind maart uit) als de opnames van The Kidnapping of Edgardo Mortara (alweer een op feiten gebaseerd drama, voorzien voor volgend jaar) voor on hold zette. ‘Normaal doe ik minstens veertien maanden over een film. Dan mag je van een vlotte bevalling spreken. Negen maanden van script tot scherm is voor mij een absoluut record. Nu goed: een vrouw weet op die korte tijd een menselijk wezen op aarde te zetten, dus moet iets veel minder substantieels als een film ook wel lukken.’

Toch mag The Post duidelijk in de categorie ‘volwassen Spielberg’ worden gezet, waar ook Schindler’s List, Saving Private Ryan, Munich (2005) en Lincoln (2012). En niet alleen vanwege zijn historische en tegelijk actuele onderwerp. Door de rol van uitgeefster Katherine Graham (Meryl Streep) in de zaak van de Pentagon Papers te beklemtonen steunt Spielberg ook discreet de feministische zaak. ‘Vrouwen zijn niet alleen ondervertegenwoordigd in films, ze zijn ook ondervertegenwoordigd in de filmindustrie. Laat ons eerlijk zijn: wat gendergelijkheid betreft, ligt televisie mijlen voor op Hollywood. in de tv-wereld zie je veel meer sterke vrouwen, voor en achter de schermen. Maar er is beterschap merkbaar. Kijk naar Patty Jenkins met Wonder Woman, Dee Rees met Mudbound, Greta Gerwig met Lady Bird: sommige van de beste films van het voorbije jaar werden door vrouwen gemaakt. Het probleem is alleen dat er nog altijd niet genoeg vrouwen in de directieraden zitten.’

Om het een en ander te corrigeren stelde Tom Hanks, de andere hoofdrolspeler in The Post, voor om tenminste tijdelijk met quota te werken, maar daar loopt Spielberg niet warm voor. ‘Het criterium moet kwaliteit zijn, en niet sekse. En aangezien vrouwen heus even goed kunnen regisseren, schrijven, produceren en acteren als mannen zie ik het op termijn wel goed komen. Ik heb The Post niet gemaakt omdat het script geschreven is door een vrouw, omdat hij geproduceerd is door een vrouw en omdat hij een vrouwelijk hoofdpersonage heeft. Ik heb de film gemaakt omdat hij een sterk verhaal vertelt. Zowel voor mannen als vrouwen.’

Dat sterke verhaal is een onverholen hommage aan de vrije pers, maar ook al is Spielberg een van de meest gefêteerde regisseurs aller tijden, zelfs híj kreeg in de pers wel eens harde kritiek te slikken. ‘Geen enkele van mijn films heeft unaniem positieve kritieken gekregen. Zelfs Schindler’s List, allicht mijn belangrijkste en persoonlijkste film, had zijn tegenstanders. Tuurlijk komt dat soms hard aan. Maar als je complimenten kunt ontvangen moet je ook klappen kunnen incasseren. Zeker wanneer je een publiek figuur bent. Je moet niet lopen grienen of wild om je heen beginnen te schoppen. Je moet moedig zijn, de rug rechten en het in het vervolg nog beter doen. Filmmakers moeten krijgers zijn.’