Recensie: Chatroom

De psychologische thriller Chatroom schetst de kille werkelijkheid van wat er gebeurt als de grenzen tussen realiteit en cyberspace compleet vervagen.

Enda Walsh houdt meestal van begin tot einde de aandacht van de toeschouwer vast. Hij duwt ons in een hoek en we komen er pas uit wanneer het hem belieft. Deze Ierse theaterauteur liet twee tieners op ons los in zijn bekendste stuk, ‘Disco Pigs’. Met een heel eigen taalgebruik breidt hij hun fucked up wereldbeeld uit tot de hele theaterzaal. Het enige wat het publiek kent is de buitenwereld, onze wereld, de normale wereld. Walsh dwingt ons daar aan vast te houden, maar hij serveert ons iets anders. Er is een duidelijke grens, aan ons de keuze om die over te steken.

Ook in film slaat hij toe. Herinnert u zich nog de 17 minuten durende dialoog in ‘Hunger’ van Steve McQueen? Zijn werk. Geen letter te veel. Zijn taal wordt droog en snel afgevuurd. 45 minuten ver in de film, amper een woord gehoord en ‘hier en nu’ verzwelgt hij ons met een verwrongen naturalistisch gesprek tussen een politiek gevangene en een priester. McQueen is er in geslaagd de grenzen van narratieve cinema te verleggen zonder dat Walsh enige toegeving moest doen. Zijn handelsmerk: het klinkt allemaal echt en actueel.

Maar ‘Chatroom’ is niet zijn beste werk. Misschien wel omdat het toneelstuk, dat reeds in 2005 werd opgevoerd, een dwingend thema probeert aan te pakken (internetmisbruik) zonder er al te veel aan toe te voegen. Dit is een voorstelling waar het vormconcept het haalt van de inhoud. Maar ik begrijp wel hoe dat in een theaterzaal kan werken. De virtuele wereld/realiteit grens wordt in het spel scherp gesteld, alle woorden worden pijnlijk echt. Ze staan niet langer op een scherm te flikkeren, maar worden uitgesproken en blijven nog een tijdje nagalmen. Alles speelt zich hier en nu voor onze ogen af. Dit is theater.

Hoe anders is het in film. Het verhaal vereist dat de gesprekken in een chatroom visueel worden voorgesteld. Maar wanneer je letterlijk een gang met kamers als virtuele wereld filmt en scènes van chattende mensen op school, op hun kamer, op een markt laat doorgaan als de echte wereld, dan ga je toch aan de essentie voorbij. Het verschil tussen de realiteit en cyberspace komt amper tot zijn recht. Er dreigt geen gevaar meer wanneer er geen grenzen worden overgestoken. Ook in het hoofd van de toeschouwer gebeurt er weinig, alles wordt ons visueel voorgeschoteld.

Vijf tieners ontmoeten elkaar online en smeden aanvankelijk een schijnbaar onschuldige vriendschap. Voor één van hen, William, is de chatroom echter een ‘experiment’. Hij laat er zijn eigen demonen in los, projecteert zijn problemen op de anderen en zet hen aan tot een definitie ‘oplossing’.

Klinkt veelbelovend, maar regisseur Hideo Nakata (Ringu, Dark Water) maakt geen keuze: of je pakt het internet aan, of je pakt deze psychopaat aan. Nu slaagt de film er niet in het cliché van de internet-preventiecampagnes te overstijgen.

Toch zitten er twee bijzonder straffe momenten in de film. Niet toevallig de animatiefilmpjes die William heeft gemaakt. Want in deze knappe klei stop-motion schuilt het echte gevaar: wanneer onder het mom van sarcasme en ironie op een humoristische wijze de werkelijkheid geweld wordt aangedaan, raken we alle voeling met de realiteit kwijt.

Bram De Sutter