De festivals liggen op de knieën voor King of the Belgians. Alleen de Belgen blijken weer niet zo monarchistisch, zo ondervond het gelauwerde regisseursduo Peter Brosens en Jessica Woodworth.
Na een frontale botsing tussen sjamanisme en kapitalisme (Khadak, 2006), kwikvervuiling en zelfdoding op de Peruaanse hoogvlakte (Altiplano, 2009) en een mysterieuze klimaatcrisis (Het vijfde seizoen, 2012) had het regisserend echtpaar Peter Brosens en Jessica Woodworth zin in iets luchtigers. Zoals de splitsing van België.
In King of the Belgians verneemt de Belgische koning Nicolas III (Peter Van den Begin) tijdens een staatsbezoek aan Turkije dat Wallonië de onafhankelijkheid heeft uitgeroepen. Omdat een zonnestorm het luchtverkeer lamlegt, probeert Nicolas via de Balkan incognito naar huis te keren. Tijdens die odyssee ontdekt de koning zichzelf.
De wereldpremière in Venetië eindigde met een staande ovatie. Vakblad Variety zag ‘een enorm aantrekkelijke mockumentary die zachte satirische humor met dieperliggende ideeën vermengt’. Twintig festivals selecteerden de film, vijfentwintig landen kochten hem aan. Behalve België, waarop Brosens en Woodworth dan maar besloten om hun film hier zelf uit te brengen. ‘We mogen niet klagen’, zegt Brosens laconiek.
Hebben jullie het Belgische koningshuis even grondig bestudeerd als de Peruanen die in Altiplano zichzelf doden uit protest tegen de mijnbedrijven?
JESSICA WOODWORTH: Je mag bij King of the Belgians in elk geval gerust zijn in de authenticiteit van het Bulgaarse dameskoor of de Kukeri uit dat land. We hebben lang met Bulgaren en Serviërs gepraat over de stereotypering en het imago van hun land. Maar we wilden bewust niet veel weten over het Belgische koningshuis. We hebben ons geïnformeerd over het protocol, en dat was het. Over het dagelijks leven van de vorst wisten we niets. Dat interesseert ons niet. Een personage dat zonder vrijheid geboren is, dát intrigeerde ons.
PETER BROSENS: De koning is de minst mobiele Belg op de arbeidsmarkt. Hij is de enige die nooit een keuze gehad heeft.
De bouwstenen van onze films komen altijd uit de werkelijkheid. In dit geval: de Estse president was in Istanbul toen de uitbarsting van de Eyjafjallajökull in 2010 het luchtverkeer lamlegde. Om de een of andere reden moest hij zo snel mogelijk naar huis. Met zijn kleine delegatie heeft hij een minibusje gekocht en is hij dwars door de Balkan en tegen alle protocollaire regels in naar Tallinn gereden.
Krijgen jullie op buitenlandse festivals veel vragen over de splitsing van België?
BROSENS: In de film geeft dat de koning een reden om zo snel mogelijk naar België terug te keren. Separatisme is er an sich geen onderwerp in. Maar op festivals wordt er wel naar gevraagd, ja. Dan moet ik uitleggen dat het niet zo simpel is. In het buitenland vinden ze die complexiteit van zo’n belachelijk klein land exotisch. Why split the peanut? Zeker na de brexit vindt men een splitsing in ons land een angstaanjagend idee. Waar moet het met Europa naartoe als zelfs het hart van Europa niet bijeen kan blijven?
Jullie werken al vijftien jaar samen. Wat was voor jullie het hoogtepunt?
WOODWORTH: De vele brieven en mails, soms heel poëtisch en persoonlijk, van mensen die ons bedanken. Een onbekende heeft ooit beweerd dat hij door Khadak een ander mens geworden was. Ik denk ook aan de delegatie sjamanen die naar Ulaanbaatar waren afgezakt voor de première van Khadak. Ik kon wel huilen toen ze ons na overleg kwamen bedanken voor ons eerlijke, rijke beeld van sjamanisme. We hebben levens veranderd. Dat klinkt arrogant, maar het is wel zo.
Weegt King of the Belgians daartegen op?
WOODWORTH: De première van King of the Belgians in Venetië was alvast ook een hoogtepunt. De zaal was tot de nok gevuld. Veertienhonderd mensen gingen helemaal op in onze trip. Na afloop was er een staande ovatie. Dat was een hele geruststelling. King of the Belgians is inderdaad niet zo heftig en zwaar als onze vorige drie films. Maar het was hard werken om een evenwicht te vinden tussen donker en licht, tussen niet te zwaar, niet te traag en niet te simpel.
BROSENS: We hebben die bijval overigens niet zien aankomen. Aanvankelijk geloofde niemand in dit project. Wij wilden na drie films niet in herhaling vallen, wij wilden evolueren van tragisch-absurd naar komisch-absurd. Maar de financiering was een lijdensweg. We hebben het project drie keer moeten indienen bij het Vlaams Audiovisueel Fonds. Niet omdat ze het niet goed vonden, maar de ondertoon was: schoenmaker blijf bij je leest, komedie is niets voor jullie.
Jullie stapelen de festivalselecties op, maar in België zijn jullie niet king. Zitten jullie daarmee?
WOODWORTH: Het vijfde seizoen zat in Venetië in competitie, maar bleef in België steken op 7000 bezoekers. Dat is jammer. Vooral omdat je zo veel stomme dingen in de bioscoop ziet. We doen elke keer ons best om ons werk zichtbaar te maken. Maar we passen in geen enkel vakje. We draaien in andere talen, in andere landen, we zijn niet zo Vlaams – vroeger woonden we in Wallonië… Als je daar te lang over nadenkt, word je triestig en kwaad. Maar als je je door zulke emoties laat drijven, is het gedaan en dat willen we niet. We zijn tevreden met de prijzen, de festivals en de reacties van de internationale pers, maar ja: België vergeet soms dat we bestaan.
Jessica, hoe beleef jij als uitgeweken Amerikaanse de verkiezingsoverwinning van Donald Trump?
WOODWORTH: Ik ben niet verplicht om te stemmen maar ik doe het wel. Ik voel mij meer Amerikaans dan Europees. De overwinning van Trump is niet het einde van de wereld, maar het is wel een triestig en lelijk verhaal. Voor mij is 9 november de zwartste dag ooit. Ik schrik vooral van de haat die bij veel mensen onderhuids verstopt zat. Trump teert op haat en angst. Haten is zo makkelijk. Harmonie vinden en samenleven is veel moeilijker. Mijn land heeft dat altijd gekund, maar die schoonheid is het nu kwijt. Alles is zeer extreem in de VS, maar net daarom is er hoop. Trump kan niet doen wat hij beloofd heeft. We weten allemaal dat hij niet capabel is. Ik verwacht een tsunami van onrust. Binnen vier jaar mag ik opnieuw stemmen. Zo lang blijf ik hier, ver van Trump.
KING OF THE BELGIANS
Vanaf 30/11 in de bioscoop.
door Niels Ruëll
‘Zeker na de brexit vinden mensen een splitsing van België een angstaanjagend idee: waar moet het met Europa naartoe als zelfs het hart van Europa niet bijeen kan blijven?’ – Peter Brosens
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
