Deze week lanceert Netflix zowel een nieuw seizoen van House of Cards als Fuller House, het vervolg op de kleffe ninetiesserie Full House. Een grotere spreidstand is moeilijk denkbaar, maar de streamingdienst komt ermee weg.
Als het over Netflix gaat, kun je gemakkelijk een paar indrukwekkende cijfers opsommen. 75 miljoen bijvoorbeeld, het aantal abonnees dat het bedrijf begin 2016 had. Of 130, het aantal nieuwe landen dat in de eerste week van januari toegang kreeg tot de diensten van Netflix, waardoor de gigant nu zijn tentakels over zowat de hele wereld spreidt. Enkel China, Noord-Korea, Syrië en de Krim blijven vooralsnog verstoken van Netflix, maar dat is voor de inwoners van zeker de drie laatstgenoemde landen allicht de laatste van hun zorgen.
Die cijfers werden door Netflix-ceo Reed Hastings begin januari bekendgemaakt tijdens de technologiebeurs CES in Las Vegas, de stad waar alles wat groter mag zijn. Een paar dagen later gaf Ted Sarandos, die bij Netflix beslist welke series en films er in de bibliotheek komen, nog twee andere belangrijke getallen prijs, niet toevallig aan een publiek dat grotendeels bestond uit Amerikaanse tv-critici. Hij vertelde dat Netflix in 2016 meer dan zeshonderd uur aan eigen series op zijn abonnees zal loslaten en daarvoor meer dan zes miljard dollar heeft uitgegeven. Dat betekent dus dat u om eind dit jaar mee te zijn per dag een kleine twee uur moet netflixen, het chillen niet meegerekend.
NETFLIX ORIGINAL
U kunt zich de vraag stellen: wat is dat eigenlijk, een Netflix-serie? De tv-series die het bedrijf de wereld instuurt, zijn zo verscheiden dat er niet echt een lijn in te trekken valt. Begin 2013 zei Sarandos nog dat het zijn ambitie was om ’te worden zoals HBO voordat HBO wordt zoals ons’. Netflix probeerde zich te profileren als een alternatief voor HBO, in de veronderstelling dat de betaalzender zich in de nabije toekomst op de streamingmarkt zou werpen – wat intussen in de VS ook is gebeurd. Eigenlijk heeft Netflix zich toen op dezelfde manier op de kaart gezet als HBO vijftien jaar voordien: met een donkere dramaserie – House of Cards versus The Sopranos – en met scherpe comedy – Orange Is the New Black versus Sex and the City.
De reeksen die HBO na The Sopranos en Sex and the City gemaakt heeft en waarmee de zender zijn ‘merk’ heeft opgebouwd, waren echter bijna zonder uitzondering erfgenamen van die twee beginseries, of waren minstens in die twee zelfde categorieën onder te brengen: volwassen drama of gewaagde humor. Netflix daarentegen is sinds 2013 veel breder gegaan. Er zijn niet alleen House of Cards (waarvan begin maart het vierde seizoen in première gaat) of Bloodline, maar ook comicadaptaties als Daredevil en Jessica Jones en de esoterische sciencefictionserie Sense8. Op komisch vlak zijn de keuzes nog extremer: er is enerzijds de indiecomedy van Master of None of Love (zie p. 39), de nieuwe serie van Judd Apatow, maar anderzijds ook klassieke sitcoms als Grace and Frankie of The Ranch, een reeks met Ashton Kutcher in de hoofdrol die in april uitkomt.
GEEN SLOGAN
Er is dus geen overkoepelende Netflixstempel. Wie dat wil, kan eind deze maand eerst kijken naar Fuller House, de reboot van de komische serie rond de familie Tanner, en daarna BoJack Horseman opzetten, een animatieserie die dat soort kleffe jarennegentigsitcoms net op de korrel neemt. Diezelfde tweedeling is ook te zien bij de films die gemaakt worden in opdracht van Netflix: de eerste eigen titel, Beasts of No Nation, was een schokkend drama over kindsoldaten met Idris Elba in de hoofdrol en geregisseerd door Cary Fukunaga, de man die ook het eerste seizoen van True Detective heeft gedraaid. De tweede was The Ridiculous 6, een redelijk onnozele westernkomedie met Adam Sandler.
HBO is vandaag nog steeds het meest prestigieuze tv-merk ter wereld en de bekende slogan ‘It’s not tv, it’s HBO’ is van toepassing op alle reeksen die daar van de band rollen. Netflix daarentegen hééft niet eens een slogan. Dat is natuurlijk bewust. Het bedrijf wil niet (meer) dat mensen naar Netflix surfen omdat ze op zoek zijn naar een bepaald genre, maar omdat het aanbod zo groot is dat ze er wellicht wel vinden wat ze willen zien, of dat nu donkere HBO-achtige drama’s of superheldenreeksen zijn. Je hoeft in 2016 geen zeshonderd uur tv te kijken, zolang je een deel daarvan maar waardevol genoeg vindt om het abonnement te blijven betalen.
KIJKER IS KONING
Dat gebrek aan een duidelijke lijn betekent niet dat er geen kwaliteit te rapen valt op Netflix. Integendeel: sommige van de beste reeksen die je vandaag kunt bekijken, zitten daar (zie kader hiernaast). Alleen is de kwaliteit minder een mission statement dan bij HBO, maar eerder een bijproduct van het Netflixsysteem. Het aanbod wordt sterk bepaald door het beruchte Netflix-algoritme, waarmee minutieus bijgehouden wordt welke series of films iemand bekijkt en hoe lang hij of zij blijft kijken, welke genres, acteurs of regisseurs er in de smaak vallen en welke titels het best werken. Als een bepaalde niche groot genoeg lijkt om een goede return op te leveren, kan Netflix beslissen om een serie of film te maken. Terwijl HBO zich richt op de niche van de ‘meerwaardezoeker’, is dat onderscheid bij Netflix minder belangrijk.
Dat alle films met Kevin Spacey erg goed scoren, was bijvoorbeeld een doorslaggevende factor om House of Cards te maken, net zoals Master of None er kwam in de slipstream van de populariteit van Aziz Ansari’s comedyspecials. The Ridiculous 6 is evenzeer een gevolg van de goede cijfers die Adam Sandler kan voorleggen. Je richten op een niche is niet automatisch synoniem met kwaliteit afleveren. Daar zit ook de kracht van het weinig overkoepelende imago van Netflix: een gewone zender die de ene avond Master of None zou vertonen en de volgende The Ridiculous 6 zou niet echt geloofwaardig overkomen. Gebruikers van Netflix bladeren echter door de bibliotheek aan de hand van de aanbevelingen die het algoritme hen voorschotelt en die zijn gebaseerd op hun voorkeuren.
Door de afhankelijkheid van dat algoritme lijkt het wel alsof het creatieve soms de tweede viool speelt. Allicht is het geen toeval dat sommige van de allerbeste series op Netflix coproducties zijn met zenders die wél nog op de traditionele manier werken: Fargo, dat in de VS op FX zit, of Better Call Saul, dat in de VS door AMC gemaakt wordt en waarvan Netflix de wereldwijde rechten opkocht omdat Breaking Bad enorm goed scoorde op de streamingdienst. Bij sommige van de minder geslaagde Netflix-reeksen zie je vaak ook iets te duidelijk het raderwerk achter de verhalen: Sense8 probeert met al die verschillende locaties over de hele wereld wel heel hard om wereldwijd abonnees tevreden te stellen, en daardoor wordt het een beetje vis noch vlees. Europudding op zijn Netflix, met andere woorden.
Toch krijgen de makers van tv-series bij Netflix alle creatieve vrijheid om hun ding te doen, meer zelfs dan bij HBO en consorten. Zo kan het aantal afleveringen per seizoen of de lengte van de afleveringen bij Netflix veel meer schommelen dan elders, omdat de streamingdienst niet vasthangt aan een of ander zendschema. Niet dat een aflevering de ene keer twee uur duurt en de andere keer een halfuur, maar er zit meer rek op. Matthew Weiner, de man achter Mad Men, moest voor het laatste seizoen van die serie ellenlange discussies met zender AMC voeren over hoe lang een aflevering mocht zijn: hoe populairder de serie werd, hoe meer adverteerders er zich kwamen melden, maar de tijd die naar extra reclame ging, moest beknibbeld worden op de serie zelf. Elke aflevering moest immers in het voorziene time slot blijven passen. Schrijven op maat is bij Netflix veel minder nodig: de afleveringen van Love duren de ene keer bijna 40 minuten, de andere keer zitten ze net boven het halfuur.
AFGESTEMD OP COMAKIJKERS
Wat Weiner echter níét zou kunnen doen bij Netflix, is één aflevering per week op de wereld loslaten: de tv-makers zijn verplicht om het hele seizoen in één keer af te werken en in de bibliotheek te zetten (Fargo en Better Call Saul zijn uitzonderingen, net omdat het coproducties zijn die in de VS wel nog op de kabel zitten). Dat is geen revolutionair systeem – hier in Vlaanderen zijn veel series tenslotte ook al volledig afgewerkt voor ze worden uitgezonden -, maar in de VS was dat voor de komst van Netflix wel uitzonderlijk. Door die aanpak hoeven de producers niet te vrezen dat ze halverwege een reeks moeten stoppen door slechte kijkcijfers en krijgen ze evenmin consignes van hogerhand om een bepaald personage dat niet aanslaat te laten verdwijnen. Ze kunnen het verhaal vertellen zoals zij het willen, en dan het liefst op een manier die tot binge-watching – comakijken – aanzet.
Die luxe en vrijheid trekken talent en grote namen aan die eerder bij HBO waren gaan aankloppen, zoals Judd Apatow of Baz Luhrmann, van wie later in 2016 het muzikale drama The Get Down uitkomt. Het zorgt er ook voor dat de klassieke zenders meer gaan inzetten op series die verhalen vertellen die over een of meerdere seizoenen gespreid worden. Vroeger konden tv-makers in de VS extra geld verdienen door hun reeks na de uitzending door te verkopen aan een andere zender, die de serie dan naar hartenlust kon herhalen. Dat systeem werkte beter met reeksen waar je als kijker makkelijk kon inpikken of waarvan je de afleveringen in willekeurige volgorde kon bekijken. Vandaag zit het grote geld bij streamingdiensten (niet alleen Netflix, maar in de VS ook Hulu), dus is het lucratiever om series te maken die zich tot binge-watching lenen. Netflix hoeft dus al lang niet meer het nieuwe HBO te worden, het is zélf de standaard geworden.
BETTER CALL SAUL – SEIZOEN 2
Nu te zien op Netflix.
LOVE
Nu te zien op Netflix.
FULLER HOUSE
Nu te zien op Netflix.
HOUSE OF CARDS
Vanaf 4/3 op Netflix.
DOOR STEFAAN WERBROUCK
OM MEE TE ZIJN MET ALLE EIGEN PRODUCTIES DIE NETFLIX IN 2016 ZAL LANCEREN, ZULT U TWEE UUR PER DAG OP DE STREAMINGDIENST MOETEN DOORBRENGEN.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
