Matt Damon: ‘Mijn geluk? Ik zie er niet uit als een filmster’

Op naar een kleinere ecologische voetafdruk met tegenspeelster Kristen Wiig. 'Downsizing gaat erover dat we nooit aan onze problemen kunnen ontsnappen. © .
Dave Mestdach
Dave Mestdach Chef film van Knack Focus

Zelfs al meet hij in Downsizing amper twaalf centimeter en krijgt hij in het #metoo-debat de wind flink van voren, Matt Damon blijft een van de grootste leading men van zijn generatie. Niet dat hij ijdel is. ‘Ik geef niet om hoe ik eruitzie. Ik ben getrouwd, dammit.’

Hij won een Oscar voor zijn scenario van Good Will Hunting, de film waarmee hij in 1997 ook als acteur een ster werd. Hij werkte met topregisseurs als Francis Ford Coppola, Steven Spielberg, Martin Scorsese en Clint Eastwood. Hij beukte zich het popculturele geheugen in als superspion Jason Bourne. Hij kraakte de box office aan de zijde van buddy’s Brad Pitt en George Clooney in de Ocean’s-franchise. Hij zette zijn brede schouders onder goede doelen van Haïti tot Darfoer. En buiten de werkuren is hij ook nog eens de trotse vader van vier dochters.

Voor een personage als Jason Bourne moet je fysiek ook echt afzien. Ik weet niet of ik dat binnen een paar jaar nog zal kunnen opbrengen.

Het hoeft niet te verbazen dat Matt Damon al twee decennia te boek staat als een van Hollywoods meest geliefde en veelzijdige leading men. Maar zelfs al leest zijn leven als een sprookje, de voorbije maanden scoorde de A-lister uit Massachusetts minder goede punten. Hij zag Suburbicon, de door Clooney geregisseerde noirsatire waarin hij de bad guy speelt, zowel kritisch als commercieel sneuvelen, maar vooral de #metoo-onthullingen bezorgden zijn imago van ideale schoonzoon een fikse knauw.

Matt Damon: 'Mijn geluk? Ik zie er niet uit als een filmster'
© .

Niet dat Damon zelf van grensoverschrijdend gedrag werd beticht. Het waren zijn vergoelijkende uitspraken – ‘Een tik op de kont is niet hetzelfde als verkrachting, toch?’ – die bij sommigen in het verkeerde keelgat schoten. Ze leverden alvast de hashtag #damonsplaining op, een term die knipoogt naar het fenomeen mansplaining, waarbij mannen evidente dingen op een betuttelende manier uitleggen aan vrouwen. Bovendien zou hij volgens journaliste Sharon Waxman in 2004 producent Harvey Weinstein geholpen hebben om een beschuldiging van seksueel misbruik in de doofpot te stoppen, een aantijging die Damon – ‘Zoiets zou ik voor niemand doen. Nooit.’ – evenwel in alle toonaarden ontkent.

Zijn het roddels en misverstanden, en is er sprake van damonisering? Of gaat het om schuldig verzuim en medeplichtigheid? Dat moet u – of nog beter: de betrokkenen en het gerecht – vooral zelf uitmaken, desnoods door de petitie te ondertekenen met het verzoek om Damon alsnog te weren uit Ocean’s Eight, waarin dit keer nota bene enkel vrouwen de hoofdrollen spelen. Feit is dat montere Matt wel eens hoger heeft gepiekt in de poppolls, al hoeft hij – in tegenstelling tot Dirty Harvey, Kevin Spacey en de dixit Damon ‘inmiddels wel genoeg gestrafte’ Louis CK – daarom nog niet voor zijn carrière te vrezen.

Zo kunt u hem vanaf deze week alweer in volle grandeur aan het werk zien in de sciencefictionsatire Downsizing van regisseur Alexander Payne (About Schmidt, Nebraska). Nu ja, ‘vol’: in die film meet Damon amper twaalf centimeter. Hij en zijn eega (Kristen Wiig) hebben een revolutionaire wetenschappelijke techniek ondergaan waarmee mensen tot miniatuurformaat slinken. De voordelen voor het milieu en voor henzelf – in de miniwereld groeit je bankrekening omgekeerd evenredig – zijn gigantisch. Je moet er wel voor zorgen dat je na je transformatie niet voor onaangename verrassingen komt te staan.

JASON BOURNE
JASON BOURNE

‘Hoe geestig en uitzinnig de film ook is’, steekt Damon van wal wanneer we hem begin september op het filmfestival van Venetië ontmoeten, ‘er zit een serieuze en melancholische ondertoon in. Het gaat het erom dat we nooit aan onze problemen – relationele, economische en ecologische – kunnen ontsnappen. Zelfs niet wanneer we zo ver gaan om onszelf te verkleinen en weg te vluchten in een wereld die letterlijk onder een stolp zit. De film balanceert tussen komedie en tragedie: hij is grappig en absurd, maar toch gaat hij over klassenconflicten, klimaatopwarming en de apocalyps. Dat spelen met registers is iets waar Alexander Payne altijd al een meester in is geweest.’

Toch had je nog nooit eerder met hem gewerkt, wat best vreemd is gelet op zijn en jouw cv.

Matt Damon: Alexander stond al lang op mijn verlanglijstje. Je moet geluk hebben met die dingen, agenda’s moeten matchen, en er moet een personage zijn dat je op het lijf geschreven is. Nu het om kleine mensen ging, zal hij gedacht hebben: dit is het moment om Matt te bellen. (lacht)

En is het zo gegaan?

Damon: Min of meer. Alexander had dit project al een tijd in de schuif liggen. Hij en Jim Taylor hebben het script geschreven vlak na Sideways (2003). Oorspronkelijk zou Paul Giamatti opnieuw de hoofdrol spelen, maar dat is toen niet doorgegaan. Uiteindelijk belde hij mij, pitchte me zijn project en ik heb ja gezegd. Clear and simple.

Jouw naam zal Paramount Pictures wel sneller hebben overtuigd om de film te financieren dan die van Paul Giamatti.

Damon: Het is fantastisch dat Paramount zijn schouders onder dit project heeft gezet, want volwassen en artistiek ambitieuze studiofilms zijn zeldzaam geworden. Normaal hadden we wel een jaar eerder moeten draaien. Alleen kregen we het budget (30 miljoen dollar, nvdr.) niet rond. Namen doen in Hollywood allang geen chequeboekjes meer opengaan. Herinner je Behind the Candelabra (2013), de Liberace-biopic van Steven Soderbergh? Die had zowel mij als Michael Douglas aan boord, en toch wist Steven, nochtans een van de grootste regisseurs van zijn generatie, geen enkele studio te overtuigen om 20 miljoen op tafel te leggen. Gelukkig is HBO toen in de bres gesprongen.

THE MARTIAN
THE MARTIAN© Aidan Monaghan

Je hebt al acht keer met Soderbergh gewerkt, én met veel andere topregisseurs. Is er iets speciaals dat je opviel aan Alexander Paynes manier van werken?

Damon: Zijn precisie. Hij weet perfect wat hij wil en trekt er de nodige tijd voor uit om dat te bereiken. Hij draait enkel de shots die hij nodig heeft, zo vaak als nodig is. Hij heeft 45 takes gedaan over een shot van mijn handen. Mijn handen! Hij is ongelofelijk meticuleus. Vandaar dat zijn films er zo naadloos uitzien. Hij heeft vooraf al de hele film in zijn hoofd. Bij een Bourne-film gaat het er heel anders aan toe. Daar wordt met meerdere camera’s gewerkt. Er worden dingen geprobeerd die sneuvelen op de montagevloer. Het is sculpteren tot het goed zit. Alexander is meer de man van het detail. Hij zei vooraf: ‘Dit is een Hal Ashby-film (de New Hollywood-regisseur van Coming Home en Being There, nvdr.), maar dan met special effects.’ En dat is precies wat het geworden is.

Is de regisseur voor jou de hoofdreden om een project aan te nemen?

Damon: Toch wel, ja. De regisseur is altijd de auteur van een film. Acteurs zijn slechts uitvoerders. Onze taak is om eerlijk, oprecht te zijn in een bepaald moment. De taak van een regisseur is ons in de juiste film te zetten. Ik herinner me nog een scène uit The Informant! (2009) van Soderbergh waarin ik me moest excuseren in een rechtszaal. De tekst was een letterlijk transcriptie van uitspraken van de echte persoon die ik in die film speel. Het klonk heel dramatisch en oprecht, ik vond dat ik het geweldig had gedaan en kreeg er zowaar een krop in de keel van, tot Stephen kurkdroog zei: ‘Cut. Right scene, wrong movie. Doe het opnieuw en spreek de tekst deze keer uit alsof je een Oscarspeech geeft.’ Mijn eerste reactie was: ‘Fuck off, Stephen.’ Maar toen ik achteraf de film zag, een satire over een sjoemelaar, begreep ik dat hij gelijk had. Die scène was niet oprecht. Het was een show.

THE GREAT WALL
THE GREAT WALL

Ga je, met jouw status, vaak in discussie met een regisseur?

Damon: Nee. Het is me wel al overkomen dat een film tegenviel en het excuus van een acteur is in zo’n geval altijd: ‘De regisseur heeft me in de verkeerde film gezet.’ Hij is de eindverantwoordelijke. Dat gevoel heb ik bij Steven nog nooit gehad. Ook niet toen hij me castte in Behind the Candelabra als Liberace’s twintigjarige minnaar. Ik was toen 42. Op papier was dat belachelijk. Maar Steven wist perfect hoe hij me digitaal jonger moest maken. Tijdens de opnames droeg ik een soort ooglap en ’s avonds thuis, nadat ik gegeten had en de kinderen in bed gestopt, stuurde hij me de bewerkte opnames door. Volledig gemonteerd en met de juiste muziek erop. Ik zag mezelf elke dag een beetje ouder worden. Het was creepy en briljant tegelijk. Het bewijst wat een genie Steven is. In die situatie heb je geen enkel excuus meer om de toon te missen, want je werkt niet vanaf een script maar vanuit beelden. Je krijgt alle info die je nodig hebt. Als je er dan nog naast zit, wil dat gewoon zeggen dat je niet kunt acteren.

Uit nieuwsgierigheid: zeg je vaak ‘fuck off’ tegen hem?

Damon: Als je elkaar goed kent, kun je al eens ‘fuck off’ zeggen. Op een beleefde manier. Tegen Clint Eastwood (Damon speelde in 2009 de hoofdrol in diens Invictus, nvdr.) heb ik nooit ‘fuck off’ gezegd. Het kwam zelfs niet in me op. (lacht)

De voorbije twee jaar heb je Jason Bourne, The Great Wall, Suburbicon en Downsizing back to back gedraaid. Wordt een mens daar geen beetje schizofreen van?

Damon: Alexander zei me: ‘Ik wil je in mijn film omdat je er niet uitziet als een filmster, maar als een doodgewone kerel.’ En hij heeft gelijk. Dat is de reden waarom ik zoveel verschillende rollen mag spelen en waarom ik al zo lang meega. Ik ben flexibel en kneedbaar. Toch begon Alexander even te panikeren toen hij zag hoe gespierd ik geworden was door al die training voor Jason Bourne. Hij zei: ‘Ik heb geen fitnessfreak nodig. Ik wil een normale kerel van 47, eentje zonder spieren.’ In die vijf weken tussen de opnames van Jason Bourne en Downsizing was mijn work-out marshmellows eten. en dat bleek net voldoende om weer in mijn normale vorm te komen. Om maar te zeggen: zo extreem zijn die dingen niet, ze horen gewoon bij de job, al kan ik niet ontkennen dat het na The Martian, The Great Wall en Jason Bourne – drie fysieke films – aangenaam was om een doos ijs op te vreten en tegen mijn vrouw te zeggen: ‘Kijk eens hoeveel ik om mijn werk geef, schat.’ For the record: zou ik vier uur per dag zitten zwoegen in een krachthonk om daarna nog eens tien kilometer met gewichten om te lopen mocht dat niet nodig zijn voor mijn werk? No fucking way. Ik geef niet om hoe ik eruitzie. Ik ben getrouwd, dammit. (lacht)

'Na Jason Bourne, The Martian en The Great Wall was het aangenaam dat ik, voor mijn rol in Downsizing, nog eens een doos ijs mocht opvreten.'
‘Na Jason Bourne, The Martian en The Great Wall was het aangenaam dat ik, voor mijn rol in Downsizing, nog eens een doos ijs mocht opvreten.’© Paramount Pictures

Moest je niet nog meer aankomen voor Suburbicon, waarin je een vadsige en moordlustige huisvader speelt?

Damon: Ja. Daarin ben ik nog tien kilo zwaarder. Mijn record is Invictus. Daarin woog ik 95 kilo, maar zonder veel vetmassa – ik speelde een rugbyspeler. Met George Clooney word je vanzelf dikker, want hij is dol op tafelen. Soms verdenk ik hem ervan om ons vet te mesten zodat hij kan zeggen: kijk eens hoe geweldig ik eruitzie. (lacht)

Zien jullie elkaar nog vaak buiten het werk?

Damon: Niet meer zo vaak als vroeger. Hij heeft nu twee jonge kinderen, ik heb mijn gezin. Je weet hoe die dingen gaan.

Je bent ondertussen 47. Heb je nooit het gevoel dat je stilaan de maximumleeftijd hebt bereikt voor actiehelden als Jason Bourne?

Damon: Daar hebben regisseur Paul Greengrass en ik het vooraf ook vaak over gehad. We wilden het alleen nog doen als we van bij het eerste shot konden zeggen aan de kijker: ‘Dit is een kerel die afgezien heeft, maar in wie nog altijd een overlevingsmachine zit.’ Om dat te bereiken moet je fysiek ook echt afzien. Ik weet niet of ik dat binnen een paar jaar nog zal kunnen opbrengen.

Het is al twintig jaar geleden dat Good Will Hunting uitkwam. Sta je daar wel eens bij stil?

Damon: (knikt) Omdat men er mij het afgelopen jaar vaak op gewezen heeft. Ja, ik word oud. Bedankt, hoor. (lacht)Ben Affleck was 20 en ik 22 toen we het script schreven. Het is de film die ons leven, onze carrière bepaald heeft. Het voelt alsof het gisteren was, maar ondertussen heb ik vier kinderen – mijn oudste gaat zelfs al naar de universiteit. Wat nog meer schrikken is, is dat haast niemand nog overschiet van toen ik begon. Alles draait tegenwoordig om het tienerpubliek en dat betekent dat je om de vijf jaar een nieuwe generatie kijkers en dus ook acteurs krijgt. Vroeger ging je veel langer mee. Een tijdje geleden ging ik koffie drinken en de serveerster, een jaar of achttien, zei me: ‘Ik weet dat het al een heel oude film is, maar ik vond The Departed geweldig.’ Ik verslikte me haast. Die film is van 2006. Hoezo, heel oud?! Zo gaat dat. Het bewijst dat het geen zin heeft om succes na te streven in de filmbusiness. Van de tijd kun je het toch nooit winnen. Weet je wat Blake Lively (de dertigjarige Gossip Girl-actrice, nvdr.) zei toen Ben (met wie ze even een affaire had, nvdr.) haar een paar jaar geleden voorstelde om bij mij langs te komen? ‘Wow. Ken jij Jason Bourne?’ Niet alleen wist ze niet dat Ben en ik al vrienden zijn van toen we nog kids waren. Ze had zelfs geen weet van Good Will Hunting. Tot zover mijn eeuwige roem. (lacht)

Een jonge serveerster complimenteerde me onlangs: ‘Ik weet dat het een heel oude film is, maar ik vond The Departed geweldig.’ Hoezo, heel oud?!

Bekijk je die film nog wel eens?

Damon: Nee. Maar Ben en ik hebben dit jaar wel het script live voorgelezen tijdens een evenement van The New York Times. Je weet wel: die krant met fake news. (grijnst)

Downsizing gaat onder meer over klimaatopwarming. Ook fake news volgens The Donald.

Damon: Negenennegentig procent van de wetenschappers is allang overtuigd van de ernst van de zaak, behalve dat ene procent dat betaald wordt door de antiklimaatlobby en die kerel die momenteel in het Witte Huis zit. Ik heb vier dochters en uiteraard pieker ik wel eens over waar het met de wereld naartoe gaat, maar ook ik zou meer kunnen en moeten doen. Het belangrijkste is dat we ons bewust zijn van de problemen en van het feit dat we die kunnen oplossen. Dan zijn we al een eind op weg.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Downsizing

Vanaf 17/1 in de bioscoop.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content