De Belgisch belofteregisseur Nathalie Teirlinck heeft eindelijk haar langverwachte debuutfilm in de zalen gemikt, Le passé devant nous. Een gesprek met haar en haar hoofdrolspeelster Evelyne ‘Orphan Black’ Brochu over intimiteit en loslaten. ‘Door pijn te ontlopen, creëer je meer pijn.’
‘Ik kan niet geloven dat ik haar echt gezien heb!’ Giechelend toont een meisje uit Praag haar selfie met Evelyne Brochu aan een meisje uit Madrid. Beide fans zijn speciaal naar Antwerpen afgereisd om Brochu te ontmoeten. Om maar te zeggen: haar rol in het populaire Canadese scifidrama Orphan Black is niet onopgemerkt voorbij gegaan.
Brochu is slechts drie dagen in België, tussen de opnames van het vijfde en laatste seizoen van Orphan Black door. ‘Ik ben enorm triest dat het bijna afgelopen is’, zegt de actrice. ‘Pas wanneer het einde van iets in zicht is, besef je hoe geweldig het wel was. Ieder moment voelt nu aan als het laatste. We nemen op de set altijd weer een beetje meer afscheid van elkaar.’
Maar Evelyne Brochu is hier niet om over Orphan Black te praten. Ze vertoeft in het gezelschap van Nathalie Teirlinck, de jeune dame van de Vlaamse arthousecinema, wiens debuutfilm Le passé devant nous zonet in de zalen is. Daarin speelt Brochu de luxe-escortgirl Alice.
‘Voor die rol wilde ik de warmte van Michelle Williams en de koelbloedigheid van Charlotte Gainsbourg,’ zegt Teirlinck, ‘en intuïtief wist ik dat Evelyne de geknipte persoon was om haar te spelen. Ik heb haar op goed geluk het script toegestuurd.’
Brochu was meteen overtuigd. ‘Als je leest over een rol waarvan je denkt dat enkel jij hem kunt spelen en je spijt zou hebben om iemand anders in de huid van dat personage te zien kruipen, dan moet je niet twijfelen en toehappen’, zegt ze. ‘Ik had dat gevoel bij Alice en hele script van Le passé: er zat een bepaalde cinematografie in Nathalies woorden. Ik zag dat deze vrouw een eigen stem heeft, een eigen visie. Nathalie kan wat onuitgesproken is op een poëtische manier neerschrijven en in beeld brengen. Er zijn verhalen die enkel zij kan vertellen, daar ben ik echt van overtuigd. Meer nog: volgens mij is ze een van de volgende grote regisseurs van onze generatie. Ze is nog maar 31, maar genialiteit kan al heel vroeg heel duidelijk aanwezig zijn.’
LIEFDE DOET PIJN
In Le passé devant nous speelt Brochu dus het escortmeisje Alice, die worstelt met intimiteit. Haar vriend is overleden, haar vader lijdt aan Alzheimer. En Alice kan zich maar niet hechten aan haar zesjarige zoontje. Brochu: ‘Alice is een paradox: ze voelt zich ongemakkelijk bij intimiteit maar tegelijkertijd zoekt ze die op in haar werk als prostitué. Wanneer de andere persoon een fysiek verlangen heeft en jij niet, zit daar een zekere vorm van macht in. Alice probeert op die manier de controle te krijgen over haar situatie.’
‘Ze experimenteert met intimiteit in haar job, iets wat ze in haar dagelijkse leven niet doet’, knikt Teirlinck. ‘Als ze niemand rondom zich toelaat, kan ze ook niemand verliezen. Is dat een veilige manier van leven? Ik denk het niet. De liefde doet heel veel pijn, en zij probeert die pijn te ontwijken. De manier waarop Alice in het leven staat is eigenlijk een extreme vorm van faalangst.’
‘Als je niemand rond jou toelaat, kan je ook niemand verliezen. Is dat een veilige manier van leven? Ik denk het niet.’
Angst, en het verlammende effect daarvan, is inderdaad de rode draad in Le passé devant nous. De aanvankelijke filmtitel was Tonic Immobility, een referentie naar de dierenwereld, waarbij prooien doen alsof ze dood zijn om aan de roofdieren te ontsnappen. ‘Het is een staat van ontkenning’, legt Brochu uit. ‘Ik denk dat alle mensen dat gevoel wel kennen, ook ik. Het leven kan zo overweldigend zijn dat je op bepaalde momenten volledig dichtklapt, om jezelf te beschermen. Dat is wat er aan de hand is met Alice. Het is zoals Nathalie zegt: de liefde doet heel veel pijn. Alice probeert die pijn te slim af te zijn door niemand haar zorgvuldig geconstrueerde bubbel te laten doorbreken. Maar ze beseft niet dat ze daardoor juist meer schade berokkent. Soms creëren we meer pijn door pijn te ontlopen.’
GEEN SPROOKJESVERHAAL
Halverwege de film probeert Alice van job te veranderen. Zonder succes. Dat kan frustrerend zijn voor de kijker, die net verwacht dat er een happy end om de hoek loert. ‘Het publiek ziet een personage graag veranderen’, beaamt Teirlinck. ‘Maar de vraag die ik me stelde was: hoe kan ik evolutie tonen zonder transformatie? Want Alice is er gewoonweg nog niet klaar voor om te veranderen. En dat is ook realistisch. Mensen veranderen niet, of toch zelden.’
‘Ken je de tandwielen in een machine?’ vult Brochu aan. ‘Bij Alice zitten die vast. Niets gaat vooruit of achteruit.’ Ze klikt haar handen in elkaar en illustreert: ‘Heel af en toe laat ze toe dat de mechanismes weer op gang komen, maar ze keert altijd op haar stappen terug. Die moeizame bewegingen zijn voor mij de essentie van de film. Het zou onrealistisch zijn mocht Alice plots transformeren. Dit is geen sprookjesverhaal.’ ‘Dan zou het Pretty Woman zijn,’ lacht Teirlinck, ‘maar dan met een kind op sleeptouw.’
‘Volgens mij is er wel hoop op verandering’, vervolgt Teirlinck, en ze neemt een voorzichtige slok van haar witte wijn. ‘Dat moet wel. De manier waarop Alice leeft is onhoudbaar. Voor haarzelf en voor haar omgeving. Je kan maar voor een korte periode in een wereld van valse intimiteit wonen. Daar ben ik overigens enorm door geboeid. Omdat ik het vandaag zie gebeuren in de maatschappij: we hebben geen duidelijke lijn meer tussen echte en valse intimiteit.’
Brochu wordt heel stil. ‘Volgens mij zijn we allemaal nog kinderen, roekeloos in ons liefhebben’, zegt ze uiteindelijk. ‘We onderschatten de grote kwetsbaarheid waarmee we onszelf overgeven aan anderen. Er is iets heel gevaarlijks aan de anonimiteit van onze huidige samenleving. Op het internet geven we bijvoorbeeld veel van onszelf bloot. Maar ik heb bedenkingen bij de echtheid van wat we daar delen.’
‘Volgens mij zijn we allemaal nog kinderen, roekeloos in ons liefhebben. We onderschatten de grote kwetsbaarheid waarmee we onszelf overgeven aan andere mensen.’
AFSTAND NEMEN
Teirlinck plaatst haar hand op de arm van Brochu. Het eenvoudige gebaar mondt al snel uit in een knuffel. Loslaten is moeilijk. Niet alleen omdat de twee goede vriendinnen zijn geworden tijdens het opnemen van Le passé devant nous, maar ook omdat ze zo veel in deze film geïnvesteerd hebben. Nathalie Teirlinck: ‘Alles wat telde voor mij was de wereld die we op de set hebben gecreëerd. Als je zo lang bezig bent met een film, lijkt het alsof een personage zomaar je deur kan komen binnenwandelen. Filmen is dromen. Je bent omringd door een groep creatieve mensen met wie je dag en nacht doorbrengt. Nu komt de harde realiteit binnen.’
‘Nu ik promotie voer voor deze film, krijg ik heel vaak de vraag om mijn personage te beschrijven’, zegt Brochu. ‘Dat vind ik nog steeds moeilijk. Wanneer je middenin een artistiek proces zit, kan je maar moeilijk uitdrukken hoe je je voelt. Afstand nemen is een kunst die ik niet echt meester ben. Het is als met een schilderij van Monet: van dichtbij is het een rommeltje, maar als je een paar stappen terugneemt, zie je het geheel. Volgens mij ga ik nog een paar jaar nodig hebben om deze film als een geheel te benaderen.’
LE PASSE? DEVANT NOUS
Nu in de bioscoop.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
