Het is geen geheim dat bioscopen het zwaar te verduren hebben, zeker in tijden van streamingdiensten, illegale downloads en homecinema’s. Twee nieuwe innovatieve oplossingen, die de bioscoopervaring naar de huiskamer brengen én een deel van de winst naar de bioscopen zelf doorschuiven, bieden mogelijk soelaas. Al is niet iedereen overtuigd. ‘Een film in groep en in passieve modus bekijken, zonder dat je terwijl kunt pauzeren of sms’en: dat zal heilig blijven.’
Om de crisis binnen het leven van bioscoopuitbaters aan te vechten, zoekt de filmwereld vandaag naar innovatieve oplossingen. Imax Private Theatre is er daar één van. Het idee achter dit voor de rijkere cinefiel voorbehouden systeem waarbij de Imax-bioscoopervaring naar je huiskamer gebracht wordt, werd begin juli 2016 gelanceerd door de Imax Corporation. Voor een – ahum – bescheiden prijskaartje van 5 miljoen dollar wordt de nodige hardware en software bij de gebruiker thuis geïnstalleerd. In juni 2015 probeerde men het initiatief al uit in China, en daar verkocht men naar eigen zeggen 130 schermen. Het hele proces zou de groei van de filmexposanten een duwtje in de rug moeten geven.
Screening Room als oplossing?
Regisseurs als J.J. Abrams, Peter Jackson, Steven Spielberg en Martin Scorsese stellen hun hoop op een gelijkaardig systeem: de Screening Room, in april 2016 op CinemaCon aangekondigd door Sean Parker, co-oprichter van Napster en Facebook. Dit systeem bestaat erin nieuwe films voor een hogere ticketprijs aan huis te verkopen. Amerikaanse gezinnen moeten er een bedrag van 50 dollar – zo’n 45 euro – voor neertellen. Op aandringen van de filmstudio’s, zou de winst ook voor een deel naar de bioscopen gaan. In tegenstelling tot Parker zien bovengenoemde topregisseurs de Screening Room als een hulpmiddel om de industrie te injecteren met een geldstroom die het vandaag de dag tekort komt, niet – zoals Parker wil – om cinemacomplexen te vervangen.
‘Screening Room is een nieuwe manier om geld te winnen – typische Amerikaans’, vindt Patrick Duynslaegher, artistiek directeur van het Film Fest Gent. ‘Dat mag, er is ruimte voor zulke initiatieven, maar uiteraard voelen de traditionele bioscoopeigenaars zich er toch door bedreigd. Ze worden er economisch door getroffen, maar als je het een beetje van op afstand bekijkt, is het gewoon een andere manier waarop films vertoond worden en die – helaas – onderhevig is aan het kapitalistische systeem van vraag en aanbod. Dat is nu eenmaal de wereld waarin we leven.’
Het probleem van de homecinema
De woonkamer valt uiteraard niet alleen door rijke mensen om te toveren tot een cinemazaal. Dankzij de beschikbaarheid van betaalbare technologie om thuis beter film te kijken, zijn minder mensen geneigd de uitstap naar het cinemacomplex nog te wagen. Homecinema brengt al enige tijd surroundgeluid en grotere tv’s met Blu-raykwaliteit en 3D-mogelijkheden met zich mee. Het dwingt cinema-uitbaters om hogere ticketprijzen op te leggen, wat logischerwijze nog meer bezoekers afschrikt. Het probleem lijkt als het ware een vicieuze cirkel waar geen weg meer uit is. Het is afwachten of Screening Room en Imax Private Theatre hier verandering in kunnen brengen.
Er is hoop voor de bioscoop
James Cameron, regisseur van onder andere Avatar, is één van de filmmakers die zich openlijk tégen de Screening Room uitspreekt. In een interview met Variety verdedigt hij de unieke filmervaring in de bioscoop. ‘De exposanten moeten nog steeds opkomen voor wat ze hebben. Wat ze nu nog hebben is heel sterk, en het is iets waarvan ik niet denk dat het binnenkort overgenomen zal worden door al deze nieuwe platformen. De groepservaring van een film in een passieve modus, waarbij je niet kunt pauzeren of sms’en maar films echt in je brein kunt opnemen, zal heilig blijven’, meent hij.
Duynslaegher kan de argumentatie van de Avatar- en Titanic-regisseur wel volgen. ‘Ik ben er van overtuigd dat het idee van samen emoties te delen door naar een groot scherm te kijken nog niet ten dode opgeschreven is. Ik ben geen waarzegger, maar dat sociale aspect van filmkijken zal vermoedelijk altijd blijven bestaan. Er zijn inderdaad grote categorieën van toeschouwers aan het verdwijnen, maar de bioscoop blijft nog altijd iets heel aantrekkelijks.’
Het probleem van illegaal downloaden
Maar vanwege stagnerende filmopbrengsten en een dalend aantal bioscopen, lijkt de twijfel over de toekomst van de traditionele cinema toch alsmaar toe te nemen. Wat zorgt er nu precies voor dat de bioscoopuitbaters moord en brand slaan? Televisie deelde een eerste klap uit in de jaren vijftig, toen het klassieke Hollywood er haast aan ten onder ging. Vandaag is het internet de grote boosdoener. Vooral streamingsites à la Netflix en illegaal downloaden houden het volk weg uit de zalen.
‘Ja, er wordt veel verlies gedraaid door illegale downloads,’ zegt Duynslaegher, ‘maar de industrie reageert daarop door films op een andere manier te presenteren. Er zijn nog altijd manieren om mensen naar een bioscoop te lokken. Al heeft de bioscoop toch vooral zijn exclusiviteit verloren. Het is vandaag slechts één van de manieren om film te kijken.’
Toch relativeert Duynslaegher de problematiek: ‘Al dat geklaag over hoe slecht het met de film en de filmindustrie gaat…’, zucht hij. ‘Als iemand die zich al lang met cinema bezighoudt, weet ik dat dit niet de eerste keer is. In de gouden jaren zeventig sakkerde men ook dat de bioscoopbezoeken achteruit gingen. In feite is de hele audiovisuele industrie een klaagindustrie geworden. Ook in periodes waarin het goed ging.’
Koen Baudewyn
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
