‘Tinker, Tailor, Soldier, Spy’ is een Intrigerend retrodrama

Regisseur Tomas Alfredson ontdooit de Koude Oorlog met zijn sfeervolle John le Carré-adaptatie ‘Tinker, Tailor, Soldier, Spy’.

Voormalig MI6-agent John Le Carré zag meerdere van zijn mysteriethrillers verfilmd worden – denk maar aan The Spy Who Came in from the Cold of The Constant Gardener – maar deze adaptatie van zijn misschien wel beste roman is meteen ook een van de meest accurate.

Zowel het boek als de film wordt volledig opgehangen aan twee mysterieuze en onpeilbare persoonlijkheden: de bureaucratische spion George Smiley, die uit retraite wordt gehaald, én de onbekende mol binnen de Britse geheime dienst die hij moet ontmaskeren.

Hoewel de spionageplot, Koude Oorlog en oer-Britse aankleding echo’s van een James Bond-avontuur oproepen, krijg je geen glamourspektakel. Er wordt wel geschoten en er vallen zelfs een paar doden, maar het gaat toch vooral om de intriges achter de rookschermen en de figuurlijke lijken die uit de kast vallen.

Is Smiley wel de ambtenaar-spion die hij lijkt te zijn? Heeft zijn missie wel zin nu Groot-Brittannië niet langer meespeelt op het geopolitieke schaakbord? En: wie van zijn collega’s die hij spottend ‘Tinker, Tailor, Soldier, Spy’ doopt, klust buiten de diensturen bij voor de Russen?

Het resultaat is meer een melancholisch en labyrintisch karakterdrama over vriendschap, plicht en verraad dan een whodunit waarin zo nodig een spionagemysterie moet worden opgelost. Bovendien wordt spilfiguur Smiley met bijna dodelijke discretie neergezet door Gary Oldman, die de meest kleurloze, maar tegelijk tragische filmheld in tijden neerzet.

Het is trouwens niet de eerste keer dat regisseur Tomas Alfredson de genreconventies aan zijn laars lapt. Terwijl hij van vampierfilm Let the Right One In (2008) vooral een pakkend tienerdrama maakte, verbouwt hij nu de beststeller van Le Carré tot een somber Big Brother-drama.

Zoals voorheen laat Alfredson sfeer op plot en suggestie op actie primeren. Zijn trage travellings doen uitschijnen dat de camera overal om het hoekje loert en het berustende doemsfeertje wordt nog versterkt door de droevige score van Alberto Iglesias. Colin Firth, Benedict Cumberbatch, John Hurt, Toby Jones en Mark Strong duiken dan weer even vlug op als ze opnieuw achter de seventiescoulissen verdwijnen. Kortom, een intrigerend retrodrama waarin 007 in geen Britse mijlen te bespeuren valt.

Dave Mestdach