Epstein en Friedman tonen in hun docudrama hoe Allen Ginsberg dankzij zijn gedicht Howl de spreekbuis werd van een generatie.
Howl **
Rob Epstein, Jeffrey Friedman met James Franco, Jon Prescott, Todd Rotondi
‘I saw the best minds of my generation destroyed by madness, starving hysterical naked, dragging themselves through the negro streets at dawn looking for an angry fix..’. Tot zover de beroemde openingslijnen van Allen Ginsbergs gedicht Howl. De film opent met dezelfde tekst, anno 1955 voorgedragen door een toen de nog volslagen onbekende beatdichter Allen Ginsberg (James Franco) in een rokerige kroeg in San Francisco.
Het zwart-wit van de openingsbeelden maakt gauw plaats voor kleur, terwijl de film uit zijn startblokken schiet. In zijn wilde vlucht snijdt Howl verschillende thema’s en stijlen aan, met als resultaat een mix van archiefbeelden, fictie en een psychedelische animatieversie van het gedicht. De kapstok waaraan deze bonte mix van stijlen, kleuren en verhalen wordt opgehangen, is het proces dat de uitgever van Howl (City Lights Books) aangesmeerd kreeg vanwege obsceniteiten. Documentairemakers Epstein en Friedman (die in 1984 een Oscar wonnen voor The Times of Harvey Milk) gebruiken het proces niet alleen om de literaire waarde van Howl aan te tonen, maar ook om het gedicht te analyseren.
Dat de Amerikaanse goegemeente in de fifties en sixties ook al erg gevoelig was voor confronterend taalgebruik, blijkt ook uit de problemen van Ginsbergs generatiegenoten. Jack Kerouac, die andere bekende beatnik, deed er zes jaar over om zijn boek On The Road uit te brengen – en dan nog in gekuiste versie. Hetzelfde lot onderging William S. Burroughs’ Naked Lunch, dat pas in 1959 werd gepubliceerd, terwijl een groot deel van zijn manuscript reeds in ’53-’54 werd geschreven.
Dat leidt ons meteen tot de kern van Howl: het is een schreeuw om de vrijheid van meningsuiting, eerlijkheid en creatieve vrijheid. Het wervelende gedicht is niet alleen een treffend tijdsbeeld, maar doet ook het verhaal van Ginsbergs, zijn homoseksualiteit en zijn generatiegenoten. Howl werd bedacht met de term jazzfraseologie, wegens het naar jazzritmes refererende tempo. Epstein en Friedman houden eenzelfde ritme aan voor hun docudrama en lichten en passant een tipje van de sluier van de mythe van het beatnikicoon Allen Ginsberg.
Piet Goethals
