De genreclichés mogen dan nog onbeschaamd schitteren, regisseur Jon Favreau bezigt in ‘Cowboys & Aliens’ de vertelstijl van de klassieke western en behoudt in de actiescènes het respect voor ruimteschepping. En de mix met de aliens wérkt.
Cowboys & Aliens *Jon Favreau met Daniel Craig, Harrison Ford, Olivia Wilde
Een man ontwaakt in de woestijn. Rond zijn arm zit een vreemde armband. Hij lijkt zich bitter weinig van zijn verleden te herinneren. Zodra hij door drie premiejagers wordt belaagd, ontpopt de kerel zich echter tot een perfect geoliede vechtmachine. Kijk eens aan: The man with no name uit de Sergio Leone-westerns en de aan amnesie lijdende Jason Bourne in één persoon. En is die man niet Daniel Craig? Jawel, de nieuwe 007-acteur verenigt in de openingsscène drie verschillende genres. De klassieke Amerikaanse western komt om de hoek kijken wanneer deze outsider het stadje Absolution betreedt. De zich sterk opstellende sheriff, de saloon, de verwaande zoon van de grote landeigenaar (Harrison Ford) die denkt zijn wetten te kunnen stellen: u hebt deze archetypes al in ontelbare westerns gezien.
De western op zich is al lang geen lucratief genre meer. Pogingen om dit ooit zo geliefde genre nieuw leven in te blazen faalden jammerlijk aan de kassa. Eastwood triomfeerde met Unforgiven (1992) op de Oscaruitreiking, maar van een heropleving is nooit sprake geweest – kwalitatief hoogstaand producten zoals The Assassination of Jesse James (2007)) ten spijt. Favreau besloot dan maar om de genreclichés van de western aan de alienfilms te koppelen. Cowboys en indianen die het opnemen tegen een legertje buitenaardse wezens? Waarom niet.
Deze adaptatie van de gelijknamige strip van Scott Mitchell Rosenberg (een van de producenten, naast onder meer Steven Spielberg en Ron Howard) hoest evenwel een schuldgevoel op. De brutale manier waarop de blanken vanaf het einde van de 15e eeuw de Native Americans – ‘indianen’ is de westerse benaming voor de Amerikaanse autochtonen – belaagd en gedomesticeerd hebben, is identiek aan deze waarop de aliens Absolution bestormen en de inwoners naar hun ruimteschip meetronen. In Cowboys & Aliens strijden de Amerikaanse autochtonen zij aan zij met de blanke outlaws en goudzoekers. Een magere troost. Zoals in de X-Files hebben deze autochtonen de wijsheid in pacht, althans wat aliens betreft. Of dichten de blanke Amerikanen de oorspronkelijke Amerikaanse bevolking alien roots toe?
Jon Favreau neemt de tijd om zijn verhaal uit de doeken te doen. De genreclichés mogen dan nog onbeschaamd schitteren, Favreau bezigt de vertelstijl van de klassieke western en behoudt in de actiescènes het respect voor ruimteschepping. En de mix met de aliens wérkt. Dat is vooral te danken aan de laconieke présence van Craig en Ford, die het geheel een zelfrelativerend ironisch gevoel verlenen. De plot van deze bij momenten best geslaagde genrehybride is blindelings te volgen, maar houdt desalniettemin verschillende ‘guilty pleasures’ achter de hand.
Piet Goethals
