Expo ‘Filmtheaters’ toont rijke geschiedenis van Gentse (en Amerikaanse) bioscoopcultuur

© Caermersklooster

Geen betere gelegenheid dan tijdens het Film Fest Gent om in het cultuurcentrum Caermersklooster naar de dubbeltentoonstelling ‘Filmtheaters: Gent Cinemastad / USA Filmpaleizen’ te gaan kijken en zo een duik te nemen in de rijke bioscoopgeschiedenis van de Arteveldestad.

FILMTHEATERS: GENT CINEMASTAD

De eerste publieke vertoning in Gent vindt plaats op 22 maart 1896, nauwelijks een jaar na de geboorte van de film. De Parijse fotograaf Eugène Pirou begint kort daarop al met het projecteren van korte filmpjes met pianobegeleiding, boven het café van de Nieuwe Cirk in de St.-Pietersnieuwstraat.

De eerste film is te zien in een barak op het Sint-Pietersplein. We schrijven eind 19e eeuw, wanneer de Gentenaars kennis maken met het medium via kermissen en variététheaters. De rondreizende vertoningen verdwijnen en grote spelers als Gaumont en Pathé vestigen zich in het Palais du Cinéma en het Grand Hôtel. Het publiek ontdekt de zevende kunst in glamoureuze filmpaleizen, maar evengoed in tweederangsbioscopen, parochiezaaltjes en volkshuizen. Het wintercircus Nieuw Cirk speelt een pioniersrol in dit gebeuren. In 1924 opent de zaal (naar een ontwerp van architect L.P. Ledoux) met een capaciteit van 2.396 toeschouwers.

In Gent zijn de meeste van de destijds opgerichte zalen ondertussen verdwenen: plaatsnamen als Select, Century of Majestic halen bij velen nu alleen nog maar mooie herinneringen naar boven. Alle theaters krijgen een apart hoofdstuk in de tentoonstelling. Wie de tijd neemt kan zich verdiepen in de breed gestoffeerde documentatie en het bewogen verleden van de gewezen filmhuizen. De Century die vooral oude westerns en avonturenfilms programmeert, of hoe met de Capitole het bioscoopbezoek een luxueuze opwaardering krijgt (met perfecte akoestiek, klimaatregeling en een 25 meter brede stalen balkonconstructie). Het in 1932 ontworpen gebouw werd het pronkstuk van de gouden dagen van de cinema. Een maquette van de Capitole, met zijn beroemde wekelijks wisselende billboards, krijgt tevens een plaats in de expositie.

De tentoonstelling leert ons hoe in 1910 de Veldstraat zijn eerste schouwburg krijgt, die lang een zaal blijft voor de burgerij. Later valt het complex in Amerikaanse handen, die er tot 1939 de Majestic uitbaten. ‘Gent Cinemastad’ illustreert ook hoe de wereldtentoonstelling van 1913 de Franse filmmaatschappij Gaumont naar de stad lokt. De vestiging in de voormalige Wolweverskapel wordt later verbouwd en zal zich met komische en wetenschappelijke films meer richten tot de welstellende laag van de bevolking. Onder de naam Savoy kreeg de Franse film een prominente plaats op de affiche, maar wanneer het bergaf gaat met de bezoekerscijfers moet die zachtjes aan wijken voor sensuele films en soft-erotiek.

Er wordt ook aandacht besteed aan de oprichting van het Internationaal Filmgebeuren van Vlaanderen-Gent (nu Film Fest Gent), waarbij voor de eerste editie twee cinema’s worden ingeschakeld. De gewaagde programmatie van dit evenement draagt zeker bij tot het succes van de cinema, maar er blijkt vooral interesse voor films die niet verdeeld worden in ons land.

Natuurlijk ontbreken de huidige Gentse bioscopen Kinepolis, Studio Skoop, Sphinx en hun kleinere broertje KASK Cinema niet op de expo. De Decascoop, gelegen aan de rand van de Gentse binnenstad, investeert in state of the art-technologie en hoogstaande beeldkwaliteit. Ondertussen is de bioscoop onder het bestuur gekomen van Kinepolis Group en zijn alle zalen uitgerust met digitale projectie. Studio Skoop opent in 1969 en specialiseert zich in films die in het commerciële circuit weinig of geen ingang vinden. De totstandkoming van de huidige cinema Sphinx wordt voorafgegaan door belangrijke verbouwingen, een Nederlandse overname en ettelijke naamsveranderingen. Tot op vandaag is het een belangrijke speler op het gebied van arthousecinema.

‘Gent Cinemastad’ werpt ook een blik op de vertoningen in Vooruit, de Rex en Leopold. Talloze filmaffiches, verschillende projectietoestellen en allerhande beeldmateriaal uit de oude doos geven een meerwaarde aan deze boeiende tentoonstelling, die bewijst dat Gent altijd goed heeft ingespeeld op de veranderingen die het bioscoopcircuit door de jaren heen onderging.

USA FILMPALEIZEN

Een tweede tentoonstelling, ‘USA Filmpaleizen’, toont een fotoreeks van Yves Marchand en Romain Meffre. In de eerste helft van de vorige eeuw, vooral sinds 1920, worden in de Verenigde Staten duizenden cinema’s gebouwd. Hun portretten van de vandaag in verval geraakte monumentale paleizen van grandioze architectuur, vereeuwigen de vergane glorie van weleer: van onder meer Cincinnati, Brooklyn en Bridgeport tot Philadelphia en Chicago.

‘Filmtheaters: Gent Cinemastad / USA Filmpaleizen’: van 9/10/2015 tot 3/01/2016, Provinciaal Cultuurcentrum Caermersklooster.

Dieter Vanden Bossche

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content