EXCLUSIEF VANUIT CANNES: Dave Mestdach interviewt Willem Dafoe

Cannes-reporter Dave Mestdach spreekt met Willem Dafoe over zijn rol in Lars Von Triers Antichrist, ‘le film choque du festival’.

Cannes-reporter Dave Mestdach spreekt met Willem Dafoe over zijn rol in Lars Von Triers Antichrist, le film choque du festival.

Hij werd opgefikt in To Live and Die in LA, met kogels doorzeefd in Platoon, aan het kruis genageld in The Last Temptation of Christ, onthoofd in Wild at Heart én – the horror, the horror – overgeleverd aan de geile grillen van Madonna in Body of Evidence. Om een fysieke beproeving meer of minder zat Willem Dafoe (54) duidelijk nooit verlegen, al krijgt hij het in Lars von Triers Antichrist pas écht hard te verduren. Daarin gooit zijn psychisch ingestorte echtgenote – een rol voor Charlotte Gainsbourg – immers een loodzwaar gewicht op zijn stijve lid en vijst daarnaast ook nog een slijpsteen aan zijn been. Gainsbourg kreeg er in de Cannes de prijs voor beste actrice voor; Willem Dafoe een interview in Focus-Knack.

Na Manderlay is dit al je tweede von Trier-film. De meeste acteurs hebben het nochtans na één keer wel gehad met die gekke Deen. Dafoe: Is dat zo? Udo Trier duikt op in bijna al zijn films. En Chloe Sevigny heeft ook twee keer met hem gewerkt. Lars is misschien een excentriekeling maar zeker niet die dictator die mensen altijd van hem maken.

Toch heb je even geaarzeld. Dafoe: Omwille van het materiaal. De film is confronterend en blijft door je hoofd spoken wat je er ook van vindt. Lars zelf was enorm lief. Hij wilde niets aan zijn acteurs opdringen en wilde geen oncomfortabele toestanden op de set. Vandaar dat hij me aanraadde om eerst grondig te overleggen met mijn vrouw wat ik ook heb gedaan.

von Trier is een excentriekeling, zeg je. Hoe uit zich dat? Dafoe: Hij kan een demon zijn omdat hij zo slim en zo sarcastisch is, maar ik ken weinig mensen die zo toegewijd zijn en zo’n diep persoonlijke verhalen durven te vertellen. Hij weet ook duidelijk wat lijden is – met zijn depressies en fobieën – en wil dat lijden op een zo authentiek mogelijke manier verbeelden. Ik geef toe dat hij heeft soms rare regie-aanwijzingen geeft maar als acteur voel je je veilig omdat hij je compleet in vertrouwen neemt.

Geef eens een voorbeeld van die rare regie-aanwijzingen. Dafoe: Lars legt soms een scène stil en zegt dan tegen de acteurs: ‘Jij. Plus Tien procent. Jij: 25 procent minder.’ Wat hij daar precies mee bedoelt? Geen idee. Maar je gaat gewoon mee en uiteindelijk belandt alles op zijn pootjes. Hij beloont ons ook met stickers als we het goed doen. (lacht)

In de expliciete seksscènes wordt je vervangen door een pornoacteur. Hoe voelt dat? Dafoe. Raar. Horst heette die gast wat me een toepasselijke naam lijkt binnen de branche. Mijn penis is mooier maar hij al bij al heeft hij me waardig vervangen. Bovendien bleek het een vriendelijke kerel. Hij stapte op me af en zei: ‘Willem, I hope you like my size and I hope you like my style.’ (lacht) Normaal hou ik niet van stand-ins en ik ben ook helemaal niet naaktschuw. Maar Lars wilde per sé de genitaliën van de personages tonen om het fysieker te maken. Indien Charlotte en ik die scènes zelf hadden gedaan had men wellicht meer over mijn flikker of Charlotte’s vagina geschreven dan over de film zelf. Lars heeft dan ook de juiste beslissing genomen door pornoacteurs in te huren. De seks werkt maar ze weegt niet op de film. Herinner je die pijpscène met Chloe Sevigny in Vincent Gallo’s Brown Bunny? Daar werd het echt een probleem en dat wilde Lars absoluut vermijden

Staat jouw personage symbool voor de rede en dat van Charlotte voor de natuur? Dafoe: Lars wilde geen uitleg geven maar dat zou ook niet wenselijk zijn geweest. Het is een trip die je moet ondergaan en waar iedereen zijn eigen interpretatie kan aan geven. Voor mij zijn beide personages afsplitsingen van één en dezelfde persoon en zit het geweld en het sadisme in beiden. In de kern is dit dan ook geen vrouwonvriendelijke film, hoewel Charlotte in narratieve termen de slechterik is en ik diegene die zichzelf moet beschermen tegen haar. Alleen is het complexer dan dat. De dynamiek begint simpel maar muteert doorheen de film.

Klopt het dat jouw personage gebaseerd is op von Triers psychiater? Dafoe: Geen idee. Ik heb wel met een therapeut gesproken maar dat was vooral om uitleg te krijgen over die cognitieve therapie en om me het jargon eigen te maken.

Ook voor Charlotte was het een veeleisende rol. Hoe ging het met haar na haar hersenoperatie? Dafoe: Ik denk dat we goed op elkaar gepast hebben. Ik op haar en zij op mij. Ze is nogal gereserveerd maar we hebben alle scènes vooraf grondig doorgenomen. Waar mocht ik haar aanraken? Waar niet? Hoe pakken we die hysteriescènes aan? Dat soort dingen. Maar ze heeft het geweldig gedaan. Zowel fysiek als emotioneel is ze er honderd procent voor gegaan.

Is het ook niet lastig werken met een depressieve regisseur? Dafoe: Veel hing inderdaad af van Lars’ mood swings maar hij heeft een vast team van medewerkers dat hem door de lastigste momenten heen helpt en ook die afgelegen locatie temidden de bossen heeft hem goed gedaan. Er was in de wijde omgeving echt niks om gestresst door te geraken, behalve die paar wilde everzwijnen die af en toe op de set opdoken. (lacht)

Je speelde Christus in Martin Scorsese’s The Last Temptation of Christ. Nu wordt je opnieuw gemarteld in een film die Antichrist heet. Denk je dat Lars die connectie in zijn achterhoofd hield? Dafoe: Dezelfde acteur. Twee verschillende films. Ik overleef het zelfs deze keer (lacht). Nee dus. The Last Temptation was ook een belangrijke film en ook een zware rol maar dat was meer dan twintig jaar geleden en inhoudelijk zie ik geen enkel verband. Ik ben ook niet religieus mocht je dat denken. Ik lees graag religieuze en filosofische boeken maar da’s gewoon uit interesse.

Samen met je ex Elizabeth LeCompte was je jarenlang lid van de Wooster Group, het New Yorkse avant-garde theatergezelschap. Doe je nog veel theater? Dafoe: Ik ga dit najaar het stuk Idiot Savant spelen in New York dat Richard Foreman speciaal voor mij geschreven heeft. Maar ik ben verhuisd naar Rome en heb vooral veel films gedaan het afgelopen jaar.

Daarom hoefde je toch niet naar Rome te verhuizen? Dafoe: Nee. Maar ik ben verliefd geworden op een Italiaans meisje (de 33-jarige regisseuse Giada Colagranda, nvdr) en ben in 2005 met haar getrouwd. Vandaar dat ik in Rome ben beland. Met 9/11 of George W. Bush had die verhuis dus niks te maken. Ik wil gewoon zo veel mogelijk bij haar zijn en ze vergezelt me ook telkens op de filmsets.

Je combineert al jaren kunstzinnige projecten met mainstream Hollywoodfilms. Dienen die laatste om de hypotheek af te betalen? Dafoe: Zo werkt het niet. Ik doe sowieso altijd mijn best en kijk zeker niet neer op populair entertainment. Het vergt ook andere dingen van je als acteur. Bovendien wordt je soms beter betaald voor kunstfilms dan voor blockbusters. Het hangt er maar van af met wie je werkt. Gelukkig bleek Lars een vrijgevige broodheer want ik vind dat ik mijn cheque wel verdiend heb. Ik voel het verdorie nog altijd tintelen tussen mijn benen. (lacht)

Dave Mestdach