Recensie ‘Tabloid’: De relativiteit van waarheid

Als opvolger van zijn roemruchte politieke documentaires The Fog of War en Standard Operating Procedure koos Errol Morris een onwaarschijnlijk verhaal over liefde en obsessie. En gekloonde honden.

Een ernstige meneer die ernstige films maakt over ernstige onderwerpen: dat is de reputatie die documentairemaker Errol Morris de voorbije drie decennia heeft opgebouwd. Niet verwonderlijk als je weet dat hij naam maakte met een film die een onschuldig veroordeelde man van de doodstraf redde (The Thin Blue Line (1988)) en dat hij daarna onder meer de wantoestanden in Abu Ghraib (Standard Operating Procedure (2008)) en de Amerikaanse buitenlandse politiek in het algemeen (The Fog of War (2003) en dit jaar nog The Unknown Known) vakkundig fileerde.

Morris heeft echter ook een ander gezicht: dat van een cineast met een neus voor verhalen over kleurrijke figuren en plekken van allerlei slag. Zijn allereerste film, Gates of Heaven (1978), ging bijvoorbeeld over een dierenkerkhof, terwijl hij in Mr. Death (1999) een executie-ingenieur/Holocaustrevisionist portretteerde. Tabloid hoort ontegensprekelijk ook in dat tweede rijtje thuis.

Volgens de regisseur hebben alle goede kunstwerken drie cruciale kenmerken: ze zijn ziekelijk, ze zijn triest en ze zijn grappig. Zo bekeken hoort Tabloid in het Louvre thuis. De film graaft met de nodige speelsheid de historie van Joyce McKinney weer op, een voormalige Miss Wyoming die eind jaren zeventig de voorpagina’s van alle Britse rioolbladen haalde toen ze in Engeland haar grote liefde, een jonge Mormoon, ontvoerde en meenam naar een huisje op het platteland van Devon om hem met haar passie te onthersenspoelen. De roddelpers sprong als uitgehongerde straathonden op het merkwaardige verhaal, een ware schatkist met zijn mix van seks, religie, obsessie, kidnapping, bondage, verkrachting, brainwashing, verraad, vermommingen, hysterie en een pruik met de naam Mathilda.

In het midden van die storm stond een fris ogende Amerikaanse die iedereen moeiteloos om haar vinger wond, inclusief de Daily Express en de publieke opinie. En, zo merk je in Tabloid, ook Morris zelf. De regisseur haalt wel zoveel mogelijk getuigen voor zijn befaamde Interrotron-camera (handlangers, riooljournalisten…), uiteindelijk is het toch de intussen 64-jarige McKinney die het leeuwendeel van de film volpraat.

De mevrouw is ook een fascinerende figuur, een zelfverklaarde hyperromantische ziel die met veel bravoure haar trieste verleden bedelft onder allerlei roze fantasieën. Ze eist met zoveel drama en energie het podium op en geniet zo overduidelijk van de hernieuwde aandacht dat je aan haar geestelijke evenwicht twijfelt, maar zelfs dan blijf je een zekere sympathie voor haar voelen. Al kan dat ook te maken hebben met de reporter van de Daily Mirror die ook zijn zegje doet, een hatelijke man die al die jaren later nog steeds zichtbaar geniet van de stront die hij wist op te delven.

Zoals alle films van Morris gaat Tabloid finaal over de relativiteit van waarheid, wat ook verklaart waarom de regisseur er een punt van maakt om zo weinig mogelijk te oordelen. De realiteit is tenslotte te bizar om ooit tot sluitende antwoorden te komen.

Ruben Nollet