Ostia: Voorafschaduw van de moord op Pasolini

De zoektocht naar het aandeel van dichter-filmer Pier Paolo Pasolini in het regiedebuut van zijn assistent is boeiender dan de film zelf.

Ostia (1970)

Film: * ~ Extra’s: *

(M6 Vidéo/Twin Pics; Franse import, geen Nederlandse onderschriften)

Ostia is misschien niet naar de letter een film van Pier Paolo Pasolini, maar de op Allerheiligen 1975 vermoorde dichter-filmer had in ieder geval meer dan een vinger in de pap in het regiedebuut van zijn constante helper en beste vriend Sergio Citti. Pasolini heeft zelfs ooit geschreven dat zijn trouwe assistent zijn ‘enige echte vriend was: een van die vrienden op wie je kunt rekenen wanneer je ziek of in gevaar bent, of wanneer je het loodje legt’. Op Pasolini’s begrafenis deed Sergio Citti dan ook dienst als een van de baardragers.

Pasolini schreef mee aan het scenario van Ostia en staat op de generiek vermeld als artistiek en technisch adviseur. Ook de cast heeft een connectie met P.P.P.: de hoofdrollen van de twee kruimeldieven worden gespeeld door Franco Citti, broer van Sergio en hoofdrolspeler in Pasolini’s debuutfilm Accattone en Edipo Re, en door Laurent Terzieff die in hetzelfde jaar in Pasolini’s Medea gestalte gaf aan de Centaur, een mythologisch wezen dat half mens, half paard is. Een van de vrienden die met de broers rondhangen, wordt dan weer vertolkt door de onvermijdelijke Ninetto Davoli, Pasolini’s fetisjacteur die in bijna al zijn films opdraaft – het was trouwens met Ninetto en zijn gezin dat Pasolini op 1 november 1975 zijn laatste maaltijd gebruikte. Geen wonder dus dat de neiging groot is om in Ostia de hand van de omstreden meester te herkennen – of die te zoeken waar ze niet meteen zichtbaar is.

Zoals veel werk van de meest omstreden Italiaanse kunstenaar van zijn generatie is het summiere verhaaltje van Ostia bijkomstig en gaat het meer om een fabel van vrij onduidelijke betekenis. Op het verlaten strand van Ostia treffen twee broers, beroepsinbrekers in de borgata, een naakt meisje (de Zweedse actrice Anita Sanders, met wie Franco Citti getrouwd was) aan. Ze nemen haar mee naar hun hut, waar ze voor het huishouden zorgt en als garnituur wordt behandeld. Geleidelijk groeien de rivaliteit en jaloezie tussen de broers, met tragische afloop.

Veel narratieve voortgang is er niet, ter compensatie wordt er druk en vaak nadrukkelijk met symbolen gegoocheld. Een lange flashback vormt haast een apart verhaaltje en levert de beste scènes uit de film op: twee gemaltraiteerde kleine jongens ruimen met de zwijgzame instemming van hun moeder hun brute vader uit de weg – de vadermoord is ook een van de grote thema’s in het Pasolini’s werk. De stilistische verwantschap met Pasolini is minder overheersend. Je herkent wel zijn manier van filmen in het hortende ritme, de primitieve vertelwijze, de lichtjes schokkende camera en de van de straat geplukte acteurs die niet acteren, maar zichzelf zijn. Citti gaat echter niet zo ver dat hij Pasolini’s frontale mise-en-scène overneemt.

Aan seksuele dubbelzinnigheid en prominent bloot is er ook geen tekort, maar ze benaderen meer de naïviteit en onschuld van Pasolini’s Trilogie van het leven (Il Decamerone, The Canterbury Tales, Il fiore delle mille e una notte) dan de sacrale seksualiteit uit Teorema of de uitzichtloze vernederingen in Salo – trouwens oorspronkelijk een project van Sergio Citti.

De enige schokkende scène zit aan het einde: Laurent Terzieff wordt aan zee met een rotte houten plank doodgeslagen. Dat kan tellen als voorafschaduwing van Pasolini’s gewelddadige dood vijf jaar later op hetzelfde strand van Ostia, ten zuidwesten van Rome. Het gebeurt weliswaar in heel andere omstandigheden: Terzieffs personage wordt in een vlaag van woede vermoord door zijn jaloerse broer, Pasolini werd vermoord door een van die ‘ragazzi di vita’ die hij in zijn romans en poëzie vol begeerte had beschreven.

Patrick Duynslaegher

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content