Blaffende honden bijten wel: hoe Reservoir Dogs 25 jaar geleden de cinema wakker schudde

Reservoir Dogs © GF

Met Reservoir Dogs deed Quentin Tarantino een kwarteeuw geleden voor de film wat Nirvana met Nevermind voor de muziek aan het doen was: de boel flink door elkaar schudden, met panache heruitvinden en een nieuwe generatie liefhebbers voor het leven tekenen.

Een mens weet wat hij vandaag van Quentin Tarantino kan verwachten: een te lange film met een hoge spektakelwaarde, een soundtrack met geweldige retro-nummers, spetterende dialogen met woorden die harder aankomen dan kogels of vuistslagen, referenties naar de popcultuur, grafisch geweld, stilistische bravoure, een verhaspelde chronologie, markante personages vertolkt door een mix van vertrouwde of onterecht vergeten gezichten en royaal veel liefde voor het medium.

Exact 25 jaar geleden – de Amerikaanse release was op 23 oktober 1992, onze contreien volgden een klein jaar later – was dat brandnieuw en opwindend. Ik weet nog hoe de voormalige werknemer van videotheek Video Archives voor de dag kwam met Reservoir Dogs. Een voor een aalmoes gedraaide debuutfilm en meteen een mijlpaal: het komt nog voor maar niet vaak.

De grote triomf en doorbaak volgden pas twee jaar later toen Pulp Fiction de Gouden Palm won, een kassucces werd, de carrière van John Travolta her-lanceerde en zeven Oscarnominaties binnenhaalde. Maar wie Reservoir Dogs gezien had, schrok daar niet van. Pulp Fiction was slechts Reservoir Dogs in het kwadraat. Het debuut was de blauwdruk, al de rest vervolg.

Gangsters en flashbacks

Om de impact van Reservoir Dogs te begrijpen, moet je terug in de tijd. In 1992 mengen zich wel een paar goeie films (Basic Instinct, Unforgiven, Howards End) tussen de vele sequels (Home Alone 2, Leathal Weapon 3, Batman Returns, Honey, I blew up the kid…) en de hits van Whitney Houston, Steven Seagal en Whoopi Goldberg (The Bodyguard, Under Siege, Sister Act).

Een handvol scu0026#xE8;nes wil je meteen navertellen en kan je 25 jaar later nog steeds navertellen. Een karrenvracht coole dialogen smeken om er te pas en te onpas mee uit te pakken.

Maar je moet er wel naar zoeken. Je moet ze delen met ouders en cinefiele nonkels en je kan er (op die splitseconde na waarin Sharon Stone haar paradijs laat zien) geen uren met de vrienden over doorbomen zoals wel lukt met de muziek van Nirvana, Pavement of Sonic Youth.

En dan is daar ineens een kleine indie-film van een lefgozer met de ambitie om alles heruit te vinden op basis van zijn fenomenale kennis en passie voor cinema. Een nieuwlichter die nieuwlicht door het oude op te lichten. Hij gunt zijn gangsters de maatpakken en de cool van de gangsters uit de gestileerde misdaadfilms van Jean-Pierre Melville, leent wat ideeën bij een misdaadthriller uit Hong Kong (City on fire van Ringo Lam), varieert op de flashback-structuur van The Killing van Stanley Kubrick en recycleert de martelscène uit de film noir The Big Combo.

Het verbluffende daaraan is dat de optelsom van die samples nieuw, eigentijds en opwindend is. Een handvol scènes wil je meteen navertellen en kan je 25 jaar later nog steeds navertellen. Een karrenvracht coole dialogen smeken om er te pas en te onpas mee uit te pakken.

The choice between doing ten years and taking out some stupid motherfucker, ain’t no choice at all. But I ain’t no madman.’

You shoot me in a dream, you better wake up and apologize.

There’s two ways you can go on this job: my way or the highway.

Alleen millennials kunnen het niet meelippen.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Mannetjesputters en kleuters

Tarantino is ook zo vriendelijk om ouders, belegen cinefielen en moraalridders de zaal uit te jagen met een ongekend hoog aantal fucks en enkele brutale geweldscènes. In de bekendste danst Michael Madsen op Stuck in the Middle with You van de Schotse folkrockband Stealers Wheel terwijl hij het oor van een gemartelde flik afsnijdt.

Dat zulke taferelen tot oeverloze en overhitte debatten over filmgeweld geleid hebben, valt vandaag niet meer te begrijpen. In de doorsnee tv-detective zit meer gruwel. Een groot deel van het publiek trok zich de ophef rond de zogenaamde nouvelle violence destijds al niet aan.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

De o zo coole gangsters zijn half mannetjesputters, half kleuters die naar kleuren genoemd worden en bikkelen om Mr. Black te mogen zijn. Maar het zijn wel kleuters met vuurwapens, waardoor de perfecte overval wel fout moet aflopen. Het voelde ook instinctief aan dat het geësthetiseerd en cartoonesk geweld het equivalent was van een vettige gitaarrif: bedoeld om wakker te schudden en te entertainen. King of cool én Hollywoods bad boy: de tegenstand die Tarantino kreeg, maakte hem alleen maar aantrekkelijker.

Met de uitbarstingen van geweld of spektakel pakte hij de kijker bij de lurven, maar ze waren ook een nodig tegengewicht voor de vele praatscènes. Harvey Keitel, Tim Roth, Michael Madsen, Chris Penn, Steve Buscemi, Lawrence Tierney en Tarantino zelf ouwehoeren in Reservoir Dogs op Olympisch niveau.

De gangsters praten niet over hun overval op een juwelier, maar analyseren Like A Virgin van Madonna en bespreken of je dienster een fooi mag weigeren. De kijker hing aan hun lippen. Dat grappig gekeuvel werd een soms irritante mode in de vele van Tarantino afgekeken gangsterfilms die volgden in de jaren negentig. Maar die eerste keer was het scherp en verrassend.

Na de faliekant afgelopen overval beklaagt Keitel zich over het amateurisme van zijn collega’s en riposteert Madsen uitdagend: Are you gonna bark all day, little doggie? Or are you gonna bite?’ Tarantino is een begenadigde blaffer die weet dat hij af en toe stevig moet doorbijten om niet voor praatjesmaker door te gaan. Wat gepeperd geweld doet dan wonderen. Wat spanning ook. Wie is de mol? Wie wordt de last man standing?

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Jezuïeten

De enige die vandaag nog Quentin Tarantino kopieert, is Tarantino zelf. Dat was vlak na zijn eerste twee films, Reservoir Dogs en Pulp Fiction, wel anders. Toen kopieerde iedereen hem. Tarantinesk werd een adjectief. Nu is hij gelukkig wel goed in het zichzelf kopiëren. The Hateful Eight, Django Unchained en Inglourious Basterds lokten veel mensen naar een donkere zaal.

Vijfentwintig jaar geleden had de film, op de vooravond van zijn honderdste verjaardag, een adrenalineshot nodig om de oude knoken weer aan het dansen te krijgen. Tarantino plaatste de spuit, met een grijns. Een hele generatie filmliefhebbers grijnsde mee.

Vandaag is hij lid van het selecte kransje regisseurs met star power. De naam volstaat om een pak volk op de been te brengen. Zoals een Steven Spielberg, zoals een Martin Scorsese als hij zich niet waagt aan spirituele films over jezuïeten die Japan wil kerstenen. Zoals een..euhm… Hoeveel kent u er zo nog? Christopher Nolan?

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content